به گزارش همشهری آنلاین، چند روز پس از تجمع و گردهمایی بازنشستگان تامین‌اجتماعی در شهرهای مختلف برای پیگیری مطالبات صنفی‌شان، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که «مصوبه هیأت امنا برای اصلاح احکام متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان مشاغل سخت و زیان‌آور تامین‌اجتماعی به‌تازگی صادر شده است.» به‌گفته او، این مصوبه در ماه‌های آتی اجرا می‌شود و محمد شریعتمداری بابت آنچه تأخیر در اجرای این قانون گفته شده از بازنشستگان عذرخواهی کرده است.
هفته گذشته و در میانه یکی از روزهای سرد پاییزی، بسیاری از بازنشستگان تامین‌اجتماعی در ۱۱شهر تجمعاتی را برای پیگیری مطالبات صنفی‌شان برگزار کردند. آنها در شهرهای تهران، تبریز، اراک، خرم‌آباد، ایلام، مشهد، اصفهان، بجنورد، یزد، رشت و اهواز با برگه‌های کوچکی در دست و البته طومارهای بلندی برای امضا، بار دیگر بر دریافت مطالبات قانونی‌شان اصرار کرده و از نهادهای مسئول پاسخ خواستند.
آنچه بازنشستگان تامین‌اجتماعی می‌خواستند چند محور اصلی داشت: ۱- تطابق نداشتن حداقل مستمری با ماده۹۶ قانون تامین‌اجتماعی ۲- اجرای متناسب‌سازی به شکل ناهماهنگ با صندوق‌های کشوری و لشکری ۳- بی‌توجهی دولت به پرداخت مطالبات سازمان تامین‌اجتماعی ۴- تطابق نداشتن مبالغ متناسب‌سازی و نحوه محاسبه مستمری میان بازنشستگان همکار تامین‌اجتماعی و غیرهمکار ۵- اجرا نشدن متناسب‌سازی برای بازنشستگان سال۹۹، ۶- مشارکت نابرابر ذینفعان در ساختار مدیریتی تامین‌اجتماعی ۷- محقق نشدن واگذاری سهام شستا به بازنشستگان ۸-ضرورت پرداخت مزایای دوران اشتغال به بازنشستگان مناطق جنگی و عملیاتی ۹- نبود سطح‌بندی در خدمات درمانی و بازشدن پای بیمه تکمیلی به درمان تامین‌اجتماعی ۱۰- افزایش نیافتن مستمری در چند نوبت از سال برای پوشش تورم و ۱۱- متناسب‌سازی پرداختی حقوق بازنشستگان دارای مشاغل سخت و زیان‌آور با افرادی که بیش از ۳۰ و ۳۵سال سابقه بیمه‌پردازی داشته‌اند.
بازنشستگان تامین‌اجتماعی جزو گروه‌هایی هستند که در سال‌های اخیر بیشترین انتقادات را نسبت به حقوق، مزایا و اجرای قوانین مرتبط با بازنشستگی‌شان داشته‌اند. مهم‌ترین مسئله آنها عقب‌ماندگی دولت در توجه به شرایط معیشتی و مطالبات بازنشستگان تامین‌اجتماعی در مقایسه با دیگر صندوق‌های بازنشستگی کشور است.
یک هفته پیش از برگزاری گردهمایی گسترده بازنشستگان تامین‌اجتماعی در ۱۱شهر کشور، همشهری در گزارشی دیدگاه‌های آنها را منتشر کرد و از مسئولان خواست که گلایه‌های آنها را بشنوند. تجمع اخیر بازنشستگان بازتاب‌های نسبتا فوری در نهادهای بالادستی داشت.
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو هیأت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی گفت که قانون متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان تامین‌اجتماعی به‌طور صحیح اجرا نشده است و اجرای ناقص آن سبب افزایش ۱۰۰هزار تا یک‌میلیون تومان (به‌نسبت) در حقوق این بازنشستگان شده و مجلس در تلاش است تا این موضوع را با تصویب قانون جدید و نظارت بیشتر بر چگونگی اجرای آن، اصلاح کند.
به‌گفته این نماینده مجلس، این میزان با توجه به عقب‌ماندگی همسان‌سازی (یا به‌عبارت دیگر متناسب‌سازی) انجام نشد؛ این در حالی است که سازمان تامین‌اجتماعی برای کارکنان خود طی سال‌های گذشته طرح همسان‌سازی حقوق را اجرا کرده، اما این افزایش حقوق برای بازنشستگان محقق نشد؛ درحالی‌که دوران بازنشستگی، دوران آغاز هزینه‌ها و آمدوشدهاست و بازنشستگان در این دوران در نقش بزرگ خانواده نیازمند هزینه‌کردن بیشتر برای ازدواج فرزندان و رفت‌وآمدهای خانوادگی هستند.
پاسخگویی به یکی از مطالبات
شنبه این هفته با خبرهای امیدوارکننده‌ای برای بازنشستگان شروع شد. «مصوبه هیأت امنا برای اصلاح احکام متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان مشاغل سخت و زیان‌آور تامین‌اجتماعی به‌تازگی صادر شده است.»
این خبر را محمد شریعتمداری، وزیر کار اعلام کرد و درباره اجرای اصلاحات احکام متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در ماه‌های آتی سخن گفت: «بعد از اجرای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان تامین‌اجتماعی با یک نیاز مواجه شدیم.» او با تأکید بر اینکه بلافاصله مصوبه هیأت امنا را کسب و این نقص را رفع کردیم تا بازنشستگان در همسان‌سازی هم از حقوق قانونی خود برخوردار شوند گفت: «مصوبه هیأت امنا به‌تازگی صادر شده است و از ماه‌های آتی اجرا خواهد شد.»
به‌گفته وزیر کار، با اجرای اصلاحات احکام متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان مشاغل سخت و زیان‌آور، قانون برای آنها اجرا خواهد شد. شریعتمداری توضیح داد که این قانون برای این دسته از بازنشستگان با تأخیر اجرا خواهد شد و درنهایت از بازنشستگان به‌دلیل تأخیر پیش‌آمده عذرخواهی کرد. آنچه وزیر کار اعلام کرده درواقع پاسخ به یکی از مطالبات بازنشستگان تامین‌اجتماعی است و گروهی از آنها را شامل می‌شود که پیش از این در مشاغل سخت و زیان‌آور کار کرده‌اند.
طبق قانون هر سال اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور ۱.۵برابر بیشتر محاسبه می‌شود و کارفرما باید ۴ تا ۸درصد بیشتر به‌عنوان دستمزد به کارگران پرداخت کند؛ این در حالی است که بسیاری از کارفرمایان از طریق مختلف این قانون را دور زده و در زمان بیمه‌پردازی، حقوق و مزایای مشاغل عادی را برای شاغلان مشاغل سخت و زیان‌آور لحاظ می‌کنند. نکته مهم‌تر بازنشستگی زودتر از موعد این گروه است که مشکلاتی دارد.
براساس قوانین موجود افراد برای اینکه بازنشسته شوند، باید ۳۰سال سابقه کار داشته باشند و اگر با سابقه‌ای کمتر به‌دلیل سن بالا بازنشسته شوند، دریافتی کمتری خواهند داشت. در این بین گروه‌هایی از بازنشستگان بدون اینکه ۳۰سال سابقه بیمه‌پردازی داشته باشند و سن‌شان هم کمتر از ۵۵سال برای زنان و ۶۰سال برای مردان باشد، بازنشسته شده و بر مبنای ۳۰سال سابقه، مستمری می‌گیرند.
این گروه از بازنشستگان به ۲دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته‌ای از آنها به دلایل خاص مشمول سوابق ارفاقی شده‌اند. برای مثال به‌دنبال اجرای ماده۱۰ قانون نوسازی، دولت پذیرفته که افرادی را با ۲۵سال سابقه بازنشسته کند، اما آنها به‌ازای ۳۰سال سابقه دریافتی داشته باشند. این سابقه، سابقه ارفاقی است و این بازنشستگان متفاوت با بازنشستگان مشاغل سخت و زیان‌آور هستند که به‌دلیل سختی کار با ۲۰سال بیمه‌پردازی متصل یا ۲۵سال سابقه بیمه‌پردازی منقطع بازنشسته می‌شوند. به‌اصطلاح سوابق بیمه‌ای آنها نه ارفاقی که استحقاقی است.
در فرایند همسان‌سازی برای همه این افراد مزایا طبق سنوات بازنشستگی محاسبه می‌شود. این یک نقیصه قانونی است که در سال‌های گذشته محل بحث و نظرهای فراوان بوده است. فعالان تشکل‌های صنفی از آن جمله کانون‌های بازنشستگی می‌گویند: اینکه جای ۳۰سال سابقه ۲۰سال سابقه برای بازنشستگان مشاغل سخت و زیان‌آور درنظر گرفته شود، نه اخلاقی و نه قانونی است. به‌گفته آنها، بازنشستگان مشاغل سخت و زیان‌آور آورده بیشتری برای سازمان تامین‌اجتماعی داشته‌اند و در مواردی آورده آنها حتی بیشتر از کارگران عادی با ۳۰سال سابقه بیمه‌پردازی بوده است.
کانون عالی بازنشستگان: صحبت‌ها با واقعیت‌ها فرق دارد
در آخرین سال دولت روحانی حالا وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قدم‌هایی برای پاسخگویی به بخشی از مطالبات بازنشستگان تامین اجتماعی برداشته است؛ مشخصا درباره گروهی که بازنشسته مشاغل سخت و زیان‌آور است. منتقدان اگرچه این توجه را دیرهنگام ارزیابی می‌کنند و معتقدند با افزایش شدید تورم و قیمت اقلام مصرفی معیشت بازنشستگان بیش از آنچه گفته و شنیده شده زیر تیغ خط فقر رفته‌اند، اما در عین حال کارشناسان می‌گویند: خبر اخیر وزیر کار درباره صدور احکام همسان‌سازی برای گروهی که سال‌هاست در دفاتر تامین اجتماعی به‌دنبال پیگیری پرونده بازنشستگی‌شان هستند، خبر خوبی است.
اما وزارت رفاه زمان دقیق اجرایی شدن این احکام مصوب را اعلام نکرده و فعالان حوزه بازنشستگی معتقدند نظرات آنها در چگونگی افزایش حقوق‌ها به دقت مورد توجه قرار نگرفته است. آنطور که قربانعلی رمضانی، عضو هیأت‌مدیره کانون عالی بازنشستگان سازمان تأمین‌اجتماعی به همشهری می‌گوید، اقداماتی که سازمان تأمین‌اجتماعی در موضوع همسان‌سازی حقوق ۴۰۰هزار بازنشسته مشمول مشاغل سخت و زیان‌آور انجام داده است، مورد تأیید کانون عالی بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی نبوده و نیست.
او گفت: در تمامی مذاکراتی که کانون عالی بازنشستگان با رئیس سازمان تأمین‌اجتماعی داشته است، موضوع اجرای دقیق مواد ۹۶، ۱۱۱ و ۷۶ قانون تأمین‌اجتماعی مورد تأکید قرار گرفته و اعضای کانون عالی بازنشستگان خواسته‌ای جز اجرای این قانون به شکل کامل نداشته‌اند. متأسفانه، در اظهارنظر اخیر وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی موضوع همسان‌سازی حقوق بازنشستگان مشمول مشاغل سخت و زیان‌آور آنطور که در قانون پیش‌بینی شده است، اجرا نشده و از این رهگذر نیز بار دیگر شاهد اجحاف در حقوق کارگران مشمول این قانون بودیم.
رمضانی توضیح داد: براساس قانون قرار بود به ازای هر سال خدمت در مشاغل سخت و زیان‌آور۲۰هزار تومان برای همسان‌سازی حقوق این دسته از کارگران پیش‌بینی و اعمال شود، اما در زمان اجرا شاهد هستیم تنها کمتر از ۷هزار تومان در ماه به فیش حقوقی مشمولان این قانون افزوده شده است. به‌نظر می‌رسد، اظهارنظرهایی که وزیر محترم درباره همسان‌سازی حقوق مشمولان مشاغل سخت و زیان‌آور انجام می‌دهند، با قانون فاصله دارد و کانون عالی بازنشستگان سازمان تأمین‌اجتماعی نمی‌تواند این رویه را تأیید کند.
او گفت: متأسفانه به‌نظر می‌رسد، تبعیضاتی که بین کارگران بازنشسته مشمول قوانین سخت و زیان‌آور تأمین اجتماعی و بازنشستگان کشوری مشمول این قانون در حال وقوع است، اقدامی که باعث شکاف جامعه کارگری کشور می‌شود و از این رو، انتظار داریم مسئولان وزارت کار و سازمان تأمین با بازگشت به قانون و اجرای دقیق مفاد قوانین تأمین‌اجتماعی عملکرد خود را اصلاح کنند. تأکید می‌کنیم، کانون عالی بازنشستگان تأمین‌اجتماعی در هیچ جلسه‌ای با مسئولان، این نوع اجرای قانون و همسان‌سازی حقوق بازنشستگان را تأیید نکرده است و این افزایش را به هیچ عنوان قابل‌قبول نمی‌دانیم.
منبع: حمیدرضا بوجاریان - همشهری