اینترنت را می‌توان بزرگترین دستاورد قرن بیستم و بزرگترین شبکه کامپیوتری جهان دانست. هر روز با اینترنت ایمیل خود را چک می‌کنید، اخبار را مطالعه می‌کنید
و همراه میلیون‌ها استفاده کننده دیگر به انتقال و تبادل اطلاعات می‌پردازید. تمام اطلاعات روی اینترنت مسیر مشخصی را طی می‌کنند تا به کامپیوترتان برسند.
همانطور که برای رفتن به محل مشخصی قبل از حرکت آدرس و مسیر خود را باید بدانید، بسته‌های دیتا نیز برای رسیدن به هر کامپیوتر یا شبکه‌ای نیاز به آدرس دقیق دارند. فقط اینترنت نیست که این خصوصیت را دارد، تمام شبکه‌ها نیز نیاز به مسیر یابی بسته‌های دیتا دارند.
هدایت اطلاعات به کامپیوتر شما و یا از کامپیوتر شما در شبکه توسط ابزاری به نام مسیریاب (router) انجام می‌شود.
بیایید با یک مثال ساده به کار یک مسیریاب [راهیاب] نگاه کنیم. در یک نشریه مفروض 10 کارمند وجود دارد. 5 نفر در قسمت سیاسی، 2 نفر در بخش اجتماعی و 3 نفر در بخش آگهی و تبلیغات. فرض کنید یک نفر از بخش آگهی یک فایل گرافیکی سنگین را برای همکار دیگر خود می‌فرستد.
وقتی یک بسته دیتا روی شبکه اترنت فرستاده می‌شود تمام کامپیوترهای موجود در شبکه لایه خارجی این بسته را بررسی می‌کنند تا در صورت مطابقت آدرس آن را دریافت کنند.
حال اگر در بدترین حالت بسته فرستاده شده به آخرین کامپیوتری که آن را بررسی می‌کند تعلق داشته باشد تمام کار شبکه تا رسیدن بسته قطع می‌شود.
با بزرگتر شدن شبکه و اضافه شدن تعداد بیشتری کامپیوتر (هسته) زمان زیادی صرف این پروسه می‌شود.با استفاده از مسیریاب می‌توان به حل این مشکل با دو قسمت کردن شبکه کمک کرد.
مسیریاب می‌تواند شبکه را در دو قسمت آگهی و خبر فرض کند. حال اگر بسته‌ای از بخش آگهی برای فردی در همین بخش فرستاده شود مسیریاب بسته را بررسی و روی همان قسمت نگه می‌دارد و از انتقال آن به بخش خبر و مسدود کردن شبکه آن جلوگیری می‌کند. به همین طریق اگر از بخش خبر بسته‌ای برای بخش آگهی فرستاده شود بسته فقط مسیر شبکه آگهی را طی می‌کند و داخل شبکه خبر نمی‌شود.
صفحه پیکر بندی Configuration table یک ابزار است که مسیریاب برای آدرس‌دهی به بسته‌ها و کنترل ترافیک شبکه از آن استفاده می‌کند.
دستورات این پیکربندی مشتمل است بر:
• اطلاعات و آدرس کامپیوترها در شبکه (و در این مورد همان بخش‌های خبر و آگهی)
• اولویت دادن به حرکت اطلاعات در هر کدام از شبکه‌ها؛ حتی در صورت ارسال همزمان
• تنظیمات مربوط به کنترل ترافیک
وقتی شبکه گسترش می‌یابد و چند شبکه دیگر اضافه می‌شود؛ مسیریاب می‌تواند نقش ترجمه دستورها با پروتکل‌های مختلف را نیز انجام دهد.
اینترنت هم مانند تمام شبکه‌های دیگر کار می‌کند. با این تفاوت که شامل میلیاردها جزء مختلف است. قطعا کار مسیریاب در اینترنت پررنگتر می‌باشد.
اطلاعات در اینترنت تحت سیستمی به نام packet switching system جابجا می‌شود. در این سیستم؛ فایل‌ها به بسته‌های کوچکی [پکت] به اندازه 1500 بایت شکسته می‌شوند و هرکدام برچسبی شامل آدرس فرستنده و گیرنده و محل بسته در فایل اصلی و همچنین طریقه اطمینان حاصل کردن از سلامت بسته را دریافت می‌کنند.
سپس هرکدام از بسته‌ها بهترین مسیر رسیدن به مقصد را طی می‌کند و و در آستانه رسیدن به مقصد به هم می‌پیوندند و فایل ارسال شده را دوباره از پکت‌های منفرد به حالت اولیه برمی گردانند.
مسیریابهای اینترنت همواره با هم در ارتباطند و توسط پیش‌فرض‌های خود؛ دیتا را از کم‌ترافیکترین مسیرها به مقصد هدایت می‌کنند. با این روش؛ ترافیک اینترنت کاهش یافته و بسته‌ها و در نهایت فایل از سریع‌ترین مسیر به مقصد می‌رسند.
مسیریاب تنها یکی از دستگاه‌های مدیریت شبکه است.اگر چه هاب و سوئیچ هم ابزارهایی هستند که مدیریت شبکه را بر عهده دارند؛ ولی تنها مسیریاب است که مشخص می‌کند هر بسته به کجا باید برود. برای انجام این کار مسیریابها باید اول آدرس تمام اجزای شبکه و سپس ساختار شبکه را داشته باشند.
وقتی نامه‌ای را پست می‌کنید کشور، استان، شهر، خیابان، کوچه، پلاک و کد پستی گیرنده را روی پاکت می‌نویسید. ولی شاید بدون کد پستی و حتی بدون آدرس پستی دقیق و با کشیدن کروکی مقصد بتوانید خودتان نامه را به دست گیرنده برسانید، چون تعریف کلی از آدرس دارید.
ولی پستچی به آدرس دقیق پستی نیاز دارد. تمام این آدرس‌ها و مشخصات به تعریف کلی که شما از مقصد دارید بازمی‌گردد.
به بیان روشن‌تر با گفتن نام محل مورد نظر؛ مثلا منزل دوست شما؛ یا با گفتن آدرس پستی و یا حتی طول و عرض جغرافیایی، محل مورد نظر در ذهن شما تداعی می‌شود.
در شبکه‌ها نیز آدرس‌ها به دو صورت بیان می‌شوند. یکی آدرس فیزیکی (physical address) و یکی آدرس منطقی (Logical address).
آدرس منطقی همانند نشانی پستی، کد پستی و کروکی مشخصات متفاوتی هستند که همگی شما را به محلی که از آن تعریف مشخصی دارید راهنمایی می‌کند.
ولی آدرس فیزیکی همان داشتن یک برداشت کلی از آدرس است. به همین دلیل آدرسی که مسیریابها می‌شناسند، نشانی منطقی اجزای شبکه است. پستچی نیز بدون آدرس پستی و با گفتن اینکه می‌خواهید نامه به دست فلان دوستتان برسد؛ نمی‌تواند نامه شما را به مقصد ببرد. در کامپیوترها آدرس فیزیکی یک رمز است که به آن مک ادرس/ MAC گفته می‌شود و به کارت شبکه شما داده شده و در لپ‌تاپ شما هم ثبت شده است.
این کد از دو قسمت سه بایتی تشکیل شده‌است. سه بایت اول مشخصات کارخانه سازنده و باقی سریال کارت شبکه شماست که در حافظه کارت ضبط شده‌اند. این کد یکتاست. به این معنی که هیچ دو کارت شبکه‌ای در جهان با آدرس MAC یکسان وجود ندارد. مسیریاب به این آدرس دسترسی ندارد و شما را با آدرسی که توسط شبکه به کامپیوترتان داده شده و به آن آدرس IP گفته می‌شود، می‌شناسد.
نمونه‌ای از آدرس IP:
227.78.86.288
نمونه‌ای از آدرس MAC:
44-45-53-54-12-34
مسیریاب وظایف دیگری نیز دارد. هر شبکه‌ای با نوع خاصی از پروتکل کار می‌کند. نوع آدرس دهی به اعضای شبکه، طریقه تجزیه فایل‌ها به بسته‌ها و اندازه این پکت‌ها، چگونگی اطمینان حاصل کردن از رسیدن بسته به مقصد و کنترل ترافیک شبکه پروتکل نام دارد. مسیریابها پایه‌ای ترین پروتکل‌ها را در پیش‌فرض خود دارند.
بعضی از مسیریابها در صفحه پیکربندی خود نوعی دستور دارند که به یک استفاده کننده مشخص، اجازه فرستادن درخواست‌های مکرر برای دسترسی به حجم زیادی از اطلاعات را نمی‌دهد.
با این کار از کندشدن سرورها برای مدت طولانی و ایجاد ترافیک در شبکه جلوگیری می‌شود. در سال 2000 حمله‌هایی به چند سایت معروف مانند yahoo و MSN توسط هکرها انجام شد. حمله کننده‌ها از این پیش‌فرض مسیریابها اطلاع داشتند. آنها برنامه‌ای را روی تعدادی کامپیوتر ارسال کردند که کار اصلی حمله را بر عهده داشتند.
این برنامه‌ها به هر کدام از بسته‌های دیتا که از کامپیوتر به سمت مسیریاب و سرور می‌رفت آدرس IP مستقلی می‌دادند. هر بار که این برنامه‌ها به طور همزمان اجرا می‌شد؛ سرورها برای ساعت‌ها مشغول پاسخگویی به حجم زیادی از درخواست‌ها می‌شدند که بسیار بیشتر از ظرفیت‌شان بود و به این‌ترتیب حمله موسوم به Denial Of Service به سرورهای این سایت‌ها انجام می‌شد.
در حال حاضر مسیریابهای جدیدی که در شبکه‌های مهم به کار گرفته می‌شوند دارای دستورات پیشرفته‌ای هستند که از ضعف‌های گذشته برخوردار نیستند