بسیاری از سرمایه‌گذاران علاقه‌مند نیز خود را آماده کردند تا در مزایده فروش سهام شرکت کنند، اما پس از مدتی متوجه شدند که همه این‌ها رؤیایی بیش نیست و خواب آنها به این زودی‌ها تعبیر نخواهد شد.
از آن زمان تا کنون روز‌ها می‌گذرد و سهام شرکت‌های مختلفی با پیچیدگی‌های بسیار به بخش خصوصی واگذار شده است، خیلی‌ها هم پیغام فرستاده‌اند که قصد دارند سهام پرسپولیس یا استقلال را بخرند، اما طرح واگذاری سهام این 2 باشگاه همچنان مسکوت مانده و کمتر کسی هم حاضر به کوچکترین اظهار نظری در مورد واگذاری سهام این 2 باشگاه است، خیلی‌ها هم دلیل سخن نگفتن خود را مسائل امنیتی و دولتی عنوان می‌کنند.
وقتی فورواردها وارد محوطه جریمه حریف می‌شوند و توپ را وارد دروازه می‌کنند، سهام باشگاه‌ها تکان می‌خورد و ارزشش بالا می‌رود، اما در ایران تا به حال هیچ قیمت توپی هیچ سهمی را تکان نداده است، چرا که توپ‌ها فقط در زمین فوتبال می‌چرخند و هیچ جذابیتی برای بازار‌های سهام ندارد.
بیش از 4سال است که هیات دولت با واگذاری سهام 2 باشگاه پرسپولیس و استقلال موافقت کرده و بیش از 4 سال است که مسئولان سازمان خصوصی سازی در زمین فوتبال با مسئولان ورزش کشور به جای فوتبال دوئل کرده‌اند اما هر بار مغلوب شده‌اند و نتوانسته‌اند سناریوی خصوصی سازی را در فوتبال ایران کلید بزنند.
بررسی مقدماتی، خصوصی سازی در صنعت فوتبال نشان می‌دهد این صنعت با چالش‌های اساسی برای خصوصی سازی روبه‌رو است و با وجود گذشت ماه‌ها و روز‌ها از تصویب واگذاری سهام این 2 باشگاه و با وجود آنکه مسئولان سازمان خصوصی سازی بار‌ها برای حل مسایل مالی و آماده سازی سهام این 2 باشگاه به سازمان تربیت بدنی پرچم سفید نشان داده‌اند، اما سازمان تربیت بدنی هنوز هیچ اقدامی برای آماده سازی سهام این 2 باشگاه انجام نداده است، نتیجه اینکه کارنامه 4 ساله واگذاری سهام باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال تبدیل شده به مثنوی 70 من کاغذ با وعده‌های بسیار از سوی مسئولان خصوصی سازی.
به‌طوری که هر از گاهی مسئولان خصوصی سازی در دوره‌های مختلف پشت تریبون حاضر شده‌اند و وعده داده‌اند که سهام پرسپولیس به‌زودی واگذار می‌شود. اولین بار در آذر ماه سال84 میر علی اشرف پوری حسینی رئیس وقت سازمان خصوصی سازی با اطمینان از فروش سهام باشگاه پرسپولیس سخن گفت و اعلام کرد: «ورقه وکالت فروش از سوی سازمان تربیت بدنی داده شده و هم اکنون در حال آماده‌سازی سهام و رفع نواقص هستیم و در اولین فرصتی که بتوانیم سهم را برای فروش آگهی خواهیم کرد. »
پوری حسینی چندین ماه پس از این اظهار نظر با سازمان خصوصی سازی خداحافظی کرد و عنان کار را به غلامرضا حیدری کرد زنگنه سپرد. او نیز همچون همتای خود پس از تکیه بر مسند خصوصی سازی خبر از واگذاری سهام این 2 باشگاه داد.
زنگنه در تازه‌ترین اظهار نظر خود در اردیبهشت ماه امسال اعلام کرد: 100 درصد سهام باشگاه استقلال و پرسپولیس در اسفند ماه امسال از طریق مزایده واگذار می‌شود. هرچند پیش‌تر از این اسماعیل غلامی، معاون وی در 20 مهر ماه سال 86 وعده داده بود سهام پرسپولیس تا اسفند ماه سال 86 واگذار شود. او حتی پا را فراتر گذاشته و اعلام کرده بود: 20درصد سهام نیز به هواداران پرسپولیس واگذار خواهد شد.
حتی امیررضاخادم، رئیس فراکسیون ورزش مجلس هفتم در تیر ماه همین سال از تصمیم قطعی سازمان تربیت‌بدنی برای واگذاری سهام تیم‌های پرسپولیس و استقلال به یک سرمایه‌گذار خصوصی و سپس عرضه مابقی سهام این 2 تیم خبر داده بود.
به گفته او، سازمان تربیت بدنی تصمیم دارد ابتدا سهام این دو تیم را به یک سرمایه‌گذار خصوصی که توانایی مالی اداره و مدیریت این تیم‌ها را دارد واگذار کندو سپس زمینه عرضه سهام این 2 باشگاه را در بورس مهیا کند.
مقاومت
طولانی شدن روند واگذاری سهام این 2 باشگاه گمانه‌ها و شبهه‌های زیادی را باعث شده است. هرچند ممکن است ساختار بسیار ناقص این 2 باشگاه به لحاظ مالی یکی از موانع عمده بر سر راه واگذاری سهام این باشگاه‌ها باشد اما به‌نظر نمی‌رسد این موضوع کل ماجراباشد، چرا که تقریبا اکثر کارشناسان از جریان ناپیدایی بر سر واگذاری سهام این باشگاه‌ها نام می‌برند که روند خصوصی سازی را متوقف کرده و کمتر کسی حاضر به اظهار نظر صریح در این باره است.
در حالی که محمد علی آبادی، رئیس سازمان تربیت بدنی هم از زمان حضورش در این سازمان اظهار نظر جدی در این باره نکرده است و مشخص نیست تا کنون چه اقدامی بابت آماده سازی این باشگاه برای واگذاری به بخش خصوصی انجام داده است. همین موضوع باعث شده تا بسیاری از کارشناسان به این باور برسندکه دولت هیچ تمایلی به واگذاری سهام این 2 باشگاه ندارد.
آنچه مسلم است این 2 باشگاه در حال حاضر به هیچ عنوان ساختار اقتصادی، سود آوری ندارند و حتی اخیرا بدهی‌های مالی باشگاه پرسپولیس محل اختلافات بسیاری شده است. به‌طوری که داریوش مصطفوی، مدیر عامل این باشگاه در تازه‌ترین اظهار نظر خود میزان بدهی‌های باشگاه پرسپولیس را 3 میلیارد و 700 میلیون تومان اعلام کرد. در حالی که حبیب کاشانی، مدیرعامل پیشین باشگاه رقم بدهی‌ها را بالای 10 میلیارد تومان اعلام کرده بود. به گزارش خبرگزاری‌های داخلی، بدهی‌های پرسپولیس شامل مبالغ پرداخت نشده قراردادهای بازیکنان هم می‌شود که در برخی موارد قدمت آن به بیش از 7 سال باز می‌گردد.
با این حال برخی معتقدند طلب بازیکنان، قسمت عمده بدهی‌ها را تشکیل نمی‌دهد و باشگاه پرسپولیس به برخی سازمان‌های دولتی، هتل‌ها، آژانس‌های هواپیمایی، اسپانسرهای مالی و حتی یک شرکت کانادایی که سعی در برگزاری دیدار دوستانه میان پرسپولیس و دیگر باشگاه‌ها داشت، مبالغی عمده بدهکار است. سازمان بازرسی کل کشور نیز در گذشته تلاشی برای برآورد وضعیت مالی باشگاه پرسپولیس انجام داد که به هیچ نتیجه‌ای نرسید.
اما همه این موارد دلایل محکمی برای تاخیر درخصوصی کردن سهام باشگاه‌ها نیست چر ا که براساس قوانین خصوصی سازی، دولت موظف است پیش از واگذاری سهام نسبت به اصلاح ساختار اقتصادی شرکت‌ها اقدام کند و این موضوعی است که همزمان با اجرای خصوصی سازی در مورد بسیاری ازشرکت‌های دولتی اعمال شد و سازمان خصوصی سازی اقدامات گسترده‌ای به همین منظور به مرحله اجرا گذاشت و شرکت‌های بزرگی را که حتی تا چندین میلیارد دلار ارزش دارند را برای خصوصی سازی آماده کرد.
بنابر این به‌نظر می‌رسد صرف‌نظر از ساختار مریض مالی باشگاه‌ها، اراده‌ای نیز برای واگذاری سهام و خصوصی‌سازی در این 2 باشگاه وجود ندارد.
شاید به همین دلیل است که بسیاری از مسئولان و کارشناسان از اظهار نظر صریح در مورد واگذاری سهام طفره می‌روند و آن را موضوع بسیار حساسی می‌دانند.
دیدگاه
اما محسن صفایی فراهانی، رئیس اسبق فدراسیون فوتبال درباره واگذاری سهام باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال معتقد است: موضوع واگذاری سهام این دو تیم، کار آسانی نیست و برای آن به چند سال زمان نیاز است.
صفایی فراهانی تاکید می‌کند: سابقه چند سال گذشته این 2 تیم نشان می‌دهد که هیأت‌مدیره این تیم‌ها عمدتا از افراد سیاسی انتخاب شده‌اند تا مدیرانی که با قواعد تیمداری و مدیریت یک بنگاه اقتصادی آشنا باشند.
وی می‌گوید: سابقه انتخاب اعضای هیأت‌مدیره این باشگاه 2 نشان می‌دهد که هدف بیشتر سیاسی بوده تا اقتصادی. یعنی افرادی انتخاب شده‌اند که عمدتا خاصیت سیاسی داشته‌اند تا خاصیت اقتصادی. این افراد اشخاصی نبوده‌اند تا براساس قوانین اقتصادی توانایی این2 تیم را افزایش دهند.
مشتری‌های پا به کار
اما در شرایطی که بحث واگذاری سهام باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال مدت هاست بی‌نتیجه مانده ا خبار زیادی حاکی از آن است که سهام این 2 باشگاه مشتریان زیادی دارد و هر از گاهی صحبت از سرمایه‌گذارانی می‌شود که درصدد خرید سهام یکی از این 2 باشگاه هستند به‌طوری که در تیر ماه سال گذشته شایع شد که یک سرمایه‌گذار خصوصی با واسطه یکی از مدیران سابق پرسپولیس برای خرید سهام این تیم به سازمان تربیت‌بدنی معرفی شده است. این فرد 38 ساله قصد داشت سهام پرسپولیس را یکجا خریداری کند.
گفته می‌شد وی به سازمان تربیت بدنی پیشنهاد کرده برای خرید پرسپولیس 20 میلیارد تومان بپردازد که 10میلیارد تومان آن به سازمان تربیت‌بدنی تعلق می‌گیرد و 10 میلیارد تومان نیز برای تسویه بدهی‌های گذشته این تیم صرف خواهد شد. حسین هدایتی عضو جدید هیأت‌مدیره باشگاه پرسپولیس هم متقاضی دیگری است که به تازگی برای خرید باشگاه پرسپولیس ابراز تمایل کرده است. هدایتی در گفت‌وگو با فارس در این باره گفته است: تمایلی به خرید باشگاه پیکان ندارم و فقط به‌دنبال خرید سهام پرسپولیس هستم. این آمادگی را دارم که سهام پرسپولیس یا بخشی از آن را بخرم.
دیدگاه خصوصی سازی
مسئولان سازمان خصوصی سازی به درستی وفارغ از بسیاری از مسایلی پنهانی که ممکن است پیرامون این 2 باشگاه‌ها وجود داشته باشد، معتقدند سهام باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال باید هرچه سریعتر واگذار شود و سازمان تربیت بدنی باید در این زمینه همکاری کند.
اسماعیل غلامی، معاون سازمان خصوصی سازی با اشاره به مصوبه هیات وزیران در مورد این باشگاه می‌گوید: براساس مصوبه هیأت دولت، سهام این باشگاه باید واگذار شود، اما هنوز تکلیف صورت‌های مالی در ساختار شرکتی این باشگاه به درستی مشخص نیست و سازمان تربیت بدنی باید هرچه سریعتر در این‌باره تصمیم بگیرد.
غلامی تأکید می‌کند: این باشگاه صورت‌های مالی خود را ارائه نکرده، مجمع عمومی خود را برگزار نکرده و اسناد و مدارک این شرکت ناقص است بنا بر این سازمان تربیت‌بدنی باید در این‌باره اقدام کند.
معاون سازمان خصوصی‌سازی تصریح می‌کند: در دوره ریاست‌گذشته سازمان تربیت‌بدنی عزم جدی برای واگذاری پرسپولیس وجود داشت اما در دوره کنونی هنوز مسئولان این سازمان به جدیت لازم نرسیده‌اند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا سازمان تربیت‌بدنی می‌تواند با عرضه سهام پرسپولیس مخالفت کند یا خیر؟ می‌گوید: واگذاری سهام پرسپولیس بر مبنای مصوبه هیأت دولت انجام می‌شود و سازمان خصوصی‌سازی در هر حال سهام پرسپولیس را واگذار خواهد کرد.
وی درباره فعالیت‌هایی که برای واگذاری سهام پرسپولیس باید انجام شود، می‌گوید: یکی از کارهایی که باید از طرف تربیت‌بدنی برای واگذاری سهام پرسپولیس انجام شود، تشکیل یک کمیته کارشناسی برای ارزش‌گذاری بازیکنان این تیم است.
غلامی خاطر نشان می‌کند: بازیکنان جزو دارایی‌های این باشگاه محسوب می‌شوند که هر کدام ارزش خاصی دارند بنابراین سازمان تربیت‌بدنی باید با انجام کارشناسی‌های لازم وضعیت ارزش‌گذاری بازیکنان تیم را مشخص کند تا در نهایت قیمت واقعی این باشگاه مشخص شود.
به این ترتیب با وجود چالش‌های فراوان پیش روی خصوصی سازی در این 2 باشگاه به‌نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها هیچ فورواردی بتواند ارزش سهام باشگاهی را بالا ببرد چرا که فوروارد‌های خصوصی سازی راه درازی را برای رسیدن به دروازه حریف پیش رو دارند و جذابیت فوتبال راه درازی را برای رسیدن به بازار‌های سهام در پیش دارد.