به گزارش همشهری آنلاین، مجید تختروانچی که چند روز پیش هم در گفتگو با انبیسی به دولت تازه آمریکا پیشنهاد کرده بود زودتر تحریمهای ایران را لغو کند و به برجام بازگردد، در یادداشت خود در روزنامه معتبر نیویورک تایمز با یادآوری روز به ثمر نشستن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام یا توافق هستهای ایران) نوشت: «آن روز جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران توییت کرد توافق ایران سقف نیست، پایهای محکم است که باید ساختن روی آن را آغاز کنیم.
بسیاری در سراسر جهان این توافق را تغییردهنده معادلهها در منطقه خاورمیانه میدانستند. ایران هم به جای خود به تمام تعهدهایش در برجام عمل کرد و از زمان اجرایی شدن مفاد توافق در ژانویه ۲۰۱۶ برای سه سال و نیم به آن پایبند ماند. هر چند ایالات متحده چندان قابل اعتماد نبود و حتی در ماههای آخر دولت اوباما هم آمریکا آن اندازه که ما امید داشتیم شریکی وفادار نبود.
پس از آن دانلد ترامپ از راه رسید و کوشید به وعدههایش درباره از بین بردن برجام عمل کند. با پیروزی او در انتخابات پویایی خاورمیانه عوض و بدتر شد. بنیامین نتانیاهو و دیگر رهبران منطقه امیدهای خود را برای آزار دادن و منزوی کردن ایران تازه کردند و در ماه می ۲۰۱۸ دولت ترامپ آمریکا را از توافق بیرون کشید. با این حال، ایران به درخواست دیگر طرفهای توافق یک سال کامل به برجام متعهد ماند و محدود شدن برنامههای هستهای را ادامه داد.
از آنجا که خروج از توافق کافی نبود، دولت ترامپ بارها کوشید منطقه را به سوی یک جنگ فاجعهبار سوق دهد. ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده ارشد نظامی ایران در ژانویه ۲۰۲۰ برجستهترین تحریک جنگ بود و نوامبر گذشته هم گستاخی با ترور دانشمند شهید محسن فخریزاده به اوج رسید. با همه این تحریکها و خیالپردازیهای برخی کارگزاران دولت ترامپ برای تغییر رژیم در ایران، جنگی در منطقه شعلهور نشد و ما هم در جای خود صبر و احتیاط پیشه کردیم.
در تمام سالهای زمامداری ترامپ، حزب دموکرات به ویژه آقای جو بایدن منتقد سیاستهای جنگطلباه ترامپ بود و در مناسبتهای مختلف از جمله مقالهای که در ماه سپتامبر در وبسایت سیانان منتشر کرد، از آمریکا خواست به توافق هستهای بازگردد. مهمتر اینکه او متعهد به بازبینی سیاستهای ترامپ شد که به تنشها در منطقه دامن زده بود. ایران هم از کاهش تنش در همسایگی خود استقبال میکند.
حالا که آقای بایدن وارد کاخ سفید شده، چه بهتر که به وعدههایش عمل کند. ایالات متحده باید به تعهدهای برجامی خود در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد وفادار باشد و دولت این بایدن با این کار کشور خود به این توافق بازگرداند. دولت جدید همچنین باید بلافاصله تحریمهایی را که دولت ترامپ علیه ایران اعمال کرده بود بردارد. این نشانهای خواهد بود از تعهد نظام آمریکا برای بازسازی وجهه ویرانشده ایالات متحده در جهان.
ایران بارها در مناسبتهای مختلف اعلام کرده است آماده بازگشت به تعهدهای توافقشده ذیل برنامه جامع اقدام مشترک و بازگرداندن روند کاهش تعهدهاست به شرط آنکه تمام تحریمهای اعمالشده در دوران ترامپ و پس از خروج از توافق هستهای برداشته شود. هر گونه تردید یا اجرای نیمهکاره تعهدهای برجامی آمریکا میتواند به اعتبار قولهای آقای بایدن آسیب بزند. در عین حال نشانهای خواهد بود از یکرنگ نبودن دولت جدید و به مخالفان توافق هستهای فرصت ضربه زدن به دیپلماسی میدهد.
سیاست بایدن در قبال ایران میتواند دو مسیر ناهمسو داشته باشد: ادامه دادن تحریمها خلاف خواست جامعه بینالملل و مفاد توافق هستهای و به نوعی تن دادن به سیاست ناکام تحریم حداکثری ترامپ یا اجرای فوری تعهدهای آمریکا بر اساس برجام که همان عمل کردن به قولهای آقای بایدن است. برجام صرفا درباره موضوع هستهای است و هر موضوع دیگر در روابط ایران-آمریکا اساسا به توافق هستهای ربط ندارد و نمیتواند با آن ترکیب شود.
آقای بایدن و دولت او باید بدانند هر گونه تاخیر در بازگشتن به برجام و عمل کردن به تعهدها نشانهای خواهد بود از ادامه دشمنیها علیه مردم ایران. ابرانیها از تحریم اقتصادی رنج میبرند و مسئولیت تمام این آزارها مستقیم به ایالات متحده بازمیگردد. مردم ایران نسبت به این تنبیهها بیتفاوت نمیمانند و نمایندگان آنها در مجلس قانونی تصویب کردهاند که اگر تحریمها برداشته نشود، باید اقدامهای عملی انجام شود؛ از جمله افزایش سطح غنیسازی اورانیوم.
پنجره در حال بسته شده و فرصت در حال از دست رفتن است و اگر دولت تازه آمریکا به وظایف و مسئولیتهایش در برداشتن فوری تحریمها عمل نکند، امکان همکاری کردن در توافق هستهای نابود میشود اما لغو صادقانه و کامل تحریمها فضایی تازه میآفریند که به کاهش تنشها در منطقه و فراتر از آن کمک میکند.