حافظ اکثر اشعارش را در قالب غزلیات سروده است. او یکی از تاثیرگذارترین شاعران تاریخ ایران به شمار می آید که بر روی شعرای پس از خود تاثیر بسیاری گذاشته است.
شهرت او به قدری بر سر زبان ها افتاد که در قرن ۱۸ و ۱۹ میلادی، بیشتر غزلیاتش، به زبان های مختلف خارجی ترجمه و رواج پیدا کرد.
بزرگداشت حافظ روز ۲۰ مهر ماه را هر سال در آرامگاهش در شهر شیراز برگزار می شود. در آن بسیاری از عاشقان، دوستداران و پژوهشگران ایرانی و خارجی از کشورهای مختلف دنیا حضور یافته و علاوه بر مراسمات مختلف، اقدام به گرفتن فال حافظ می کنند تا تفألی بر آن زده باشند. در تقویم شمسی این روز با نام بزگداشت حافظ نام گذاری شده است.
تفال به دیوان حافظ
تفال به دیوان حافظ جزو محبوبترین کارها بعد از مرگ حضرت حافظ در فرهنگ ایرانیان هست.
داستان تفال و فال حافظ دقیقا به زمان دفن وی و امتناع مردم به نماز گزاردن بر جسد او برمیگردد.
در آن زمان به فتوای مفتی شهر شیراز مردم به خیابانها می ریزند و مانع دفن جسد حافظ در مصلای شهر میشوند.
دلیل این کار شراب خواری وبی دینی وی اعلام می شود. دانشمندان شهر به مخالفت با این فتوا برخواسته و در آخر با پیشنهاد یکی از افراد، قرار بر تفال به دیوان او و عمل بدان شد.
کتاب را به کودکی داده و این شعر نمایان شد:
»عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت
که گناه دگران بر تو نخواهند نوشت
من اگر نیکم و گر بد تو برو خود را باش
هر کسی آن دِروَد عاقبت کار که کشت
همه کس طالب یارند چه هشیار و چه مست
همه جا خانه عشق است چه مسجد چه کنشت «
مردم از شنیدن این شعر حیرت زده شده و بالاخره جسد وی دفن می شود.
روش گرفتن فال حافظ
ایرانیان قبل از گرفتن فال، به کتاب یا یکی از سایت های اینترنتی مراجعه کرده و متن زیر را بیان می کنند:
ای حافظ شیرازی
بر من نظر اندازی
من طالب یک رازم
تو کاشف هر فالی
قسم به شاخه نباتت
قسم میدهم به قرآنی که در سینه داری
این فال مرا بگشای
بعد انگشت خود را لای دیوان میگذارند و باز میکنند. غزلی را که در صفحه سمت راست قرار دارد میخوانند و تفسیر میکنند.
از آنجایی که تفسیر غزلیات حافظ کار بسیار دشواریست، اغلب از وبسایت های اینترنتی برای انجام این کار استفاده می کنند تا بتوانند تفسیر دقیق و جامعی را در مورد آن غزل بدست آورند.
فال حافظ در یلدا
یکی از رسم های قدیمی در بین ایرانیان، گرفتن فال حافظ در شب یلدا می باشد. بدین صورت که یکی از بزرگان فامیل که تبحر خاصی در تفسیر غزل ها دارد، فال به نیت افراد خانواده زده و غزل مورد نظر را برای دیگران تفسیر می نماید.
مردم ایران بر این باور هستند که دیوان حافظ به دلیل اینکه این شاعر، حافظ کل قرآن بود، بر گرفته از اسرار الهی است و میتواند از آینده آنها خبر دهد.
حافظ به عنوان یک واسطه در این شب مقدس نزد پروردگار آنها را شفاعت کند تا به آرزوها و خواستههای خود برسند.
شرایط فال حافظ
اعتقاد جمعی ایرانیان بر این است که باید دلی پاک و صاف برای گرفتن فال حافظ داشت.
برای اینکه بتوان به نتیجه درست رسید، باید به طور دقیق و با خلوص قلبی، نیت کرد و با اعتقاد قلبی از حافظ خواست تا شما را راهنمایی کند.
برای این کار، ابتدا چشم های خود را بسته و تمرکز کنید. سپس سوره حمد را خوانده و اگر مسلمان نیستید، می توان بدون خواندن سوره حمد این جمله را گفت:
ای حافظ شیرازی! تو محرم هر رازی! تو را به خدا و به شاخ نباتت قسم می دهم که هر چه صلاح و مصلحت می بینی برایم آشکار و آرزوی مرا براورده سازی.