همشهری‌آنلاین - سیده‌زهرا عباسی: «خواب بعد از ظهر سنگینم کرده است. شرجی هنوز مثل بختک رو شهر افتاده است و نفس را سنگین می‌کند. کولر را خاموش می‌کنم و از اتاق می‌زنم بیرون. آفتاب از دیوار کشیده است بالا. صابر، کنار حوض، رو جدول حاشیه باغچه نشسته است و چای می خورد. مینا، شیلنگ را گرفته است و دارد اطلسی‌ها را آب می‌دهد. بوی خوش گل‌های اطلسی تمام حیاط را پر کرده است.»
حالا نه تابستان است نه شرجی، نه گل‌های اطلسی هستند نه مینا که آن‌ها را آب بدهد. حتی حوضی هم نیست که ماهی توی آن سر بخورد. حیاطی هم نیست. خانه‌ای هم. خانه‌ای بود البته؛ تا همین چند روز پیش خانه‌ای بود و میشد روایت «زمین سوخته» احمد محمود را در آن تصور کرد. یک شب خوابیدیم و صبح دیدیم نه خانه هست نه حوض نه حیاط نه اطلسی.
فروش خانه و آغاز نگرانی‌ها
پس از درگذشت «احمد محمود» خالق رمان‌های معروف «زمین سوخته»، «همسایه‌ها» و «درخت انجیر معابد» در سال ۱۳۸۱ «محمود اعطا» برادر وی در خانه قدیمی و باصفای پدری در منطقه سی متری اهواز زندگی می‌کرد. این خانه در منطقه یک شهرداری اهواز و در بافت تاریخی آن قرار داشت.
مهرماه امسال بود که خبر فروش خانه در هجدهمین سالگرد درگذشت احمد محمود منتشر و از همان زمان نگرانی‌هایی درباره تخریب خانه مطرح شد. آن زمان میراث فرهنگی اهواز در پاسخ به نگرانی‌ها اعلام کرد: «این بنا متعلق به دوره پهلوی دوم است و شاخص‌های یک اثر تاریخی را ندارد و ثبت ملی نیز نیست، اما از آنجا که در محدوده مصوب بافت تاریخی اهواز قرار دارد، اگر مالک جدید قصد تبدیل آن به احسن یا تخریب آن را دارد، باید از میراث فرهنگی مجوز دریافت کند.»
اهالی فرهنگ پیشنهاد دادند خانه احمد محمود به خانه مشاهیر یا موزه فرهنگی تبدیل شود تا بتوان با یک کاربری مناسب، علاوه بر زنده نگه داشتن یاد این نویسنده برجسته به رونق صنعت گردشگری در حوزه فرهنگی اهواز نیز دست یافت.
تعلل میراث فرهنگی
بعد از ماجرای فروش خانه پدری احمد محمود، میراث فرهنگی نامه‌ای به شهرداری اهواز داد که قرار است این خانه را حفظ کند. با وجود این در ۴ ماه گذشته اقدام موثری برای حفظ خانه صورت نگرفت و روز جمعه (۲۴ بهمن) خبر تخریب خانه احمد محمود همه را در شوک فروبرد.
یک فعال میراث فرهنگی در این باره به همشهری می‌گوید: «خانه در هنگام تخریب مجوز یا استعلام میراث فرهنگی را نداشته است. این ماجرا در اهواز مسبوق به سابقه است و به نظر می‌رسد شهرداری هنوز پایبند میراث فرهنگی نیست.»
قاسم آل‌کثیر از تعلل میراق فرهنگی خوزستان برای ثبت خانه احمد محمود هم گلایه می‌کند و می‌افزاید: «از چند ماه پیش میراث فرهنگی این موضوع را می‌دانست و فرصت داشت کاری برای حفظ خانه کند. میراث فرهنگی باید با توجه به تجربه‌های گذشته تخریب بافت تاریخی به کارهای حفظ خانه تسریع می‌بخشید، اما تعلل کرد.»
این فعال میراث فرهنگی تاکید می‌کند که خانواده احمد محمود نیز در این باره پاسخ شفافی نمی‌دهند در حالی که این نویسنده میراث ملی است و فقط متعلق به خانواده ایشان نبوده و یادگار او هم متعلق به همه است.»
آل‌کثیر در واکنش به رشته توئیت علی اعطا برادرزاده احمد محمود که این خانه را لوکیشن اولین رمان دفاع مقدس دانسته بود هم تصریح می‌کند: «آقای اعطا دغدغه زیادی در حوزه فرهنگی دارند. ما انتظار داشتیم با نگاه ویژه و حمایت ایشان خانه حفظ شود.»
شهرداری مجوز تخریب نداده است
با وجود گلایه‌های متعدد از شهرداری اهواز برای تخریب خانه احمد محمود، اما شهردار تاکید می‌کند که هیچ مجوزی مبنی بر تخریب صادر نشده است. موسی شاعری در این باره به همشهری می‌گوید: «میراث فرهنگی فقط به ما یک نامه داده بود که خانه قرار است حفظ شود. هرچند از نظر قانونی با توجه به اینکه خانه ثبت ملی نشده است، شهرداری می‌توانست مجوز تخریب را صادر کند، اما ما با استناد به آن نامه هیچ مجوزی صادر نکردیم و مالک شبانه و به صورت غیرقانونی آن را از داخل تخریب کرد.»
شهردار با بیان اینکه میراث فرهنگی می‌تواند از مالک شکایت کند، توضیح می‌دهد: «شهرداری اختیاری در این باره ندارد. متولی بافت تاریخی میراث فرهنگی است و ما هم نهایت کاری که می‌توانستیم انجام دهیم ندادن مجوز تخریب بود. تملک، پلمب یا توجیه مالک وظیفه میراث است.»
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی خوزستان اعلام کرده است مراحل قانونی تخریب خانه احمد محمود به صورت حقوقی پیگیری میشود. حتی اگر این پیگیری انجام و مالک هم جریمه شود، خانه دوباره سرپا نخواهد شد. ۴ ماه زمان کمی نبود که میراث فرهنگی درباره تبدیل به احسن خانه با شهرداری اهواز به نتیجه برسد.