به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از روزنامه همشهری، گسترش کرونا در کنار بی‌توجهی مردم و نبود تصمیمات قاطع در استان خوزستان، کادر درمان را از پای درآورده است و آنها فریاد می‌زنند با این شرایط، کرونا تا پایان خرداد مهمان این استان خواهد بود.
نقشه کرونایی ایران در روزهای اخیر یک زخم عمیق برداشته؛ جایی در جنوب غربی. خوزستان روزهای زیادی است تنها استان قرمز در رنگ‌بندی کرونایی معرفی می‌شود و حالا در پیک‌سوم بیماری و شیوع همزمان ویروس جهش‌یافته انگلیسی دوران سختی را سپری می‌کند. در ۲۴ ساعت گذشته ۴۴۰۰ مراجعه به مراکز بهداشتی و ۲۳۰۰ مراجعه به بیمارستان‌های استان ثبت شده است. مسئولان علوم پزشکی می‌گویند بار اصلی کرونا روی دوش بیمارستان‌های رازی، امیرالمومنین (ع)، نفت، گلستان، ابوذر، امام خمینی (ره)، فاطمه زهرا (س) و شهید بابایی اهواز، سینای کارون، امام رضا (ع) امیدیه، امام علی (ع) اندیمشک، امام موسی کاظم(ع) و معرفی ماهشهر و شهدای ایذه است، اما اوضاع در همه شهرهای قرمز یعنی آبادان، اهواز، بندر ماهشهر، خرمشهر، دزفول، دشت آزادگان، رامهرمز، شادگان، شوشتر، کارون و هویزه همچنان بحرانی گزارش شده. کادر درمان با همه خستگی یک سال گذشته تنها مبارزان این جنگ نابرابر هستند و تن‌شان از آینده نامعلوم این بحران به لرزه درآمده است.
مردم کرونا را جدی نمی‌گیرند
خوزستان تنها استان قرمز کرونایی در کشور است و با ۱۱ شهرستان قرمز و ۸ شهرستان نارنجی در صدر جدول بیماری ایستاده. با وجود این انگار ساکنان این استان در یک دنیای دیگر سیر می‌کنند؛ دنیایی که کرونا در آن راه ندارد. بساط پیک‌نیک‌های آخر هفته به‌پاست و بوی جوجه‌کباب و سور خانوادگی تا کیلومترها آن‌طرف‌تر از پارک ساحلی اهواز هم می‌رود. عکس‌های یادگاری بدون ماسک جلوی چشم پزشکانی ثبت می‌شوند که خسته‌تر از همیشه راهی بیمارستان رازی یا گلستان هستند.
«نسرین خالدی» سوپروایزر بیمارستان رازی اهواز یکی از مسافران هر روزه جاده ساحلی، از بی‌توجهی مردم به شرایط بحرانی گلایه می‌کند و به همشهری می‌گوید: «ما هر روز جان‌مان را کف دست‌مان می‌گذاریم، اما مردم دسته‌دسته بدون ماسک پیک‌نیک می‌روند. آزاردهنده نیست؟ گاهی دلم می‌خواهد از ماشین پیاده شوم و بگویم همیشه راه نجات نیست. ممکن است بیمار و بدحال شوید و به بیمارستان مراجعه کنید، اما مثل همین روزها که سپری می‌کنیم، حتی جای بستری برایتان نداشته باشیم.»
بیمارستان رازی اهواز به‌گفته او، روزانه در هر شیفت ناچار می‌شود حدود ۳۰ بیمار را به بیمارستان‌های دیگر هدایت کند. بیمارستان رازی ۲۲۰ تختخواب دارد، اما به‌دلیل محدودیت دستگاه‌های اکسیژن ۱۸۰ نفر در آن بستری هستند و در اورژانس صندلی، برانکارد، تخت و هرچه دم دست باشد، پذیرای بیماران بدحال شده.
خالدی توضیح می‌دهد: «شرایط پایدار نیست. قدرت مرگ‌ومیر ویروس انگلیسی بالاست. پیش از این میانگین بستری ما ۵۰ سال به بالا بود و مرگ و میر در بیماران زمینه‌ای اتفاق می‌افتاد، اما هم‌اکنون میانگین سنی تا ۲۰ سال هم رسیده و بیماران بدون بیماری زمینه‌ای فوت می‌کنند.»
او فشار بر کادر درمان را هم زیاد می‌داند و می‌گوید: «کادر درمان دچار فرسایش جسمی و روحی شده‌اند. ما از اسفند سال گذشته تا امروز بدون استراحت و وقفه در حال فعالیت هستیم و فقط در هفته گذشته حدود ۱۳۰ نفر از کادر درمان تست مثبت داشتند. روزانه به طورمیانگین ۵ نفر از کادر درمان تستشان مثبت است.»
خالدی معتقد است وقتی در یک سال گذشته در خوزستان همیشه آمار بالا بوده یعنی تصمیم‌گیری‌ها برای مدیریت کرونا در خوزستان درست نیست و باید تغییر کند. او تأکید می‌کند که متخصصان عفونی پیش‌بینی کرده‌اند با این شرایط احتمالا در یکی دو هفته آینده با یک فاجعه در خوزستان مواجه خواهیم شد و به همین دلیل کادر درمان نگران روزهای آینده هستند.
پیک سوم کی به پایان می‌رسد؟
زنگ خطر پیک سوم کرونا در خوزستان (پیک فعلی) از ابتدای بهمن با افزایش ۵۰ درصدی موارد ابتلا و ۳۰ درصدی بستری به صدا درآمد. پیک‌های بیماری در خوزستان و به‌طور کلی ۶ استان جنوبی با تأخیر اتفاق می‌افتد اما آنچه کادر درمان این استان را شوکه کرد، همزمانی پیک و شیوع ویروس جهش‌یافته بود که حدس و گمان‌ها نشان می‌دهد از مرزهای عراق وارد خوزستان شده است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی آبادان که جمعیتی بیش از ۶۰۰ هزار نفر در شهرستان‌های آبادان، خرمشهر و شادگان در جنوب خوزستان را زیرمجموعه خود دارد، توضیح می‌دهد که کاهش چشمگیر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در دی‌ماه و ورود غیرمنتظره کرونای جهش‌یافته چنین سرنوشتی را در خوزستان رقم زده است.
آرش یلالی البته تأکید می‌کند که منحنی‌ها نشان می‌دهد رفتارهای پیشگیرانه مردم همیشه افت و خیز داشته، در هر پیک افزایش می‌یابد، به‌تدریج عادی می‌شود و دوباره به حداقل می‌رسد و در نتیجه زمینه شروع پیک بعدی را ایجاد می‌کند.
او تأکید می‌کند اگر با شرایط فعلی پیش رویم ممکن است خوزستان تا خرداد درگیر این پیک بحرانی باشد، اما اگر محدودیت‌ها تشدید شود و رعایت پروتکل‌ها افزایش یابد، می‌توان امیدوار بود استان تا یک‌ماه دیگر از پیک سوم عبور کند.
حسین کاملی، مدیر روابط‌عمومی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، در این‌باره به همشهری می‌گوید: «آهنگ تند ابتلا تقریبا کنترل شده، اما هنوز بخش جنوبی استان درگیر بحران است و به همین دلیل پیشنهاد شده محدودیت‌ها تا نوروز ادامه یابد. نظارت‌ها با شدت بیشتری اعمال می‌شود و طرح شهید سلیمانی هم کمک زیادی به کنترل بیماری کرده است، اما به هر حال باید پروتکل‌ها به‌صورت جدی رعایت شود تا بتوانیم از این بحران خارج شویم.»
شکرالله سلمان‌زاده، رئیس دانشکده علوم پزشکی آبادان، هم معتقد است شیب تند افزایشی در خوزستان تا حد زیادی کنترل شده است و به یک ثبات نسبی رسیده، اما او و علی قمیشی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی دزفول، همه‌چیز را منوط به محدودیت‌های ستاد کرونا و رفتار اجتماعی مردم می‌دانند.
افزایش جمعیت روستایی در میان مبتلایان
آمار مبتلایان به کرونا در خوزستان به اذعان کادر درمان بیشتر متوجه جمعیت شهری بوده است که شاید بتوان مهم‌ترین عامل آن را تراکم بیشتر افراد، تردد و وجود مراکز تجمع چون بازار و مرکز خرید دانست. اما در پیک جدید به‌نظر می‌رسد آمار روستاییان هم در حال افزایش است به‌طوری که طبق آمارها در پیک‌های قبلی ۱۰ تا ۱۵ درصد بیماران مربوط به روستاییان بود و در پیک جدید این آمار به ۳۰ درصد رسیده است.
حاج‌آقا مقدم، یکی از فعالان اجتماعی بخش غیزانیه در اهواز که ۸۳ روستا دارد، هم این موضوع را تأیید می‌کند و به همشهری می‌گوید: «چند هفته‌ای است آمار در بخش بالا رفته و مردم تاوان عدم‌رعایت پروتکل‌ها را می‌دهند. مردم کرونا را جدی نمی‌گیرند و هنوز مراسم عزا و عروسی برقرار است و به تازگی هم پیک‌نیک و تفریح‌شان به راه شده. همین موارد موجب شده است که آمار مبتلایان در بخش غیزانیه در ۳ هفته پیش از مرز ۵۰ نفر بگذرد درحالی‌که قبلا بسیار کمتر بود.»
علی قمیشی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی دزفول، درباره افزایش یا کاهش آمار روستاییان از مجموع کل مبتلایان بدون اشاره به جزئیات، تأکید می‌کند که همیشه آمار در جمعیت شهری بالاتر بوده و طرح «شهید سلیمانی» توانسته به کنترل بیماری و رسیدگی به بیماران در میان جمعیت روستایی کمک زیادی کند
روزانه ۱۵ هزار تست کرونا در خوزستان گرفته می‌شود. با وجود اینکه در شهرهایی مانند دزفول، آبادان، خرمشهر، شادگان یا ماهشهر کمبود خاصی گزارش نمی‌شود، اما در اهواز اوضاع بحرانی‌تر است. بخش‌های آی‌سی‌یو بیمارستان‌های علوم پزشکی تکمیل ظرفیت هستند و پزشکان با کمبودهایی چون ماسک ان‌ای‌وی مواجهند.
نیاز به الگوی بومی پیشگیری در خوزستان
ضریب اشغال بخش‌های ویژه بستری در بیمارستان‌های اهواز به ۱۰۰ درصد رسیده، اما در این شرایط بحرانی همراهی مردم با توصیه‌های بهداشتی زیر ۴۰ درصد است.
متخصص بیهوشی و ICU بیمارستان رازی و گلستان اهواز با بیان اینکه اگر مردم همکاری کنند و همه‌چیز خوب پیش برود، خوزستان تا اواخر فروردین از پیک خارج می‌شود به همشهری می‌گوید «متأسفانه مردم کمترین همکاری را دارند و با توجه به فرهنگ خاص منطقه اصرار دارند که در مراسم‌های عزا و عروسی شرکت کنند. در روزهای پایانی هفته شاهد تجمع انبوه جمعیت در پارک ساحلی و بازار هستیم. تصور کنید در یک کیلومتر فاصله حدود هزار نفر در گروه‌های چندنفره خانوادگی می‌نشینند و اغلب هم بدون ماسک هستند. انگار همه‌چیز عادی است. احساس می‌کنم مردم ارتباطی با واقعیتی که در جریان است، ندارند.»
فرهمند کلانتری با تأکید بر اینکه در نیمه دوم امسال مردم نسبت به رعایت پروتکل‌ها بی‌تفاوت شده‌اند، به نکته جالبی اشاره می‌کند و می‌افزاید: «مهم‌ترین مشکلی که از نظر من وجود دارد، نوع فرهنگ و شرایط اجتماعی خوزستان است که تفاوت زیادی با دیگر مناطق کشور دارد. ما در حاشیه شهر خانواده‌هایی داریم که در سوله زندگی می‌کنند و نصف سوله را به نگهداری دام اختصاص داده‌اند و در نیم دیگر خودشان ساکن هستند. وقتی مسئولان توصیه به رعایت قرنطینه می‌کنند، برای چنین خانواده‌ای قرنطینه معنایی ندارند چون جایی برای قرنطینه در اختیارشان نیست و مجبورند بیرون بروند.»
او معتقد است استانی مانند خوزستان نیاز به یک الگوی پیشگیرانه بومی دارد و در این‌باره توضیح می‌دهد:« فرهنگسازی برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی در خوزستان بدون شعار دادن باید متفاوت باشد، زیرا بافت فرهنگی خوزستان با بسیاری از استان‌ها متفاوت است؛ یعنی مسئولی که می‌خواهد در این‌باره تصمیم‌گیری کند، باید به میان جمعیت بیاید، در مناطق محروم و حاشیه‌ها حضور یابد و وضع مردم را ببیند که مثلا اگر به مردم می‌گوییم مرتب دست‌تان را بشویید، آیا اصلا صابون دارند؟ هنوز در مناطق حاشیه‌نشین مواد غذایی را در سینی می‌فروشند و حتی ابتدایی‌ترین مسائل بهداشتی هم رعایت نمی‌شود. در این شرایط انتظار دارید آمار کرونا کاهش یابد؟»
کلانتری ادامه می‌دهد: «اینجا بسیاری از خانوادههای پرجمعیت درآمد بالایی ندارند و در یک خانه کوچک زندگی می‌کنند. پدر چنین خانواده‌ای چطور می‌تواند ساده‌ترین مورد بهداشتی یعنی ماسک را برای خانواده‌اش تامین کند؟ معلوم است که وقتی می‌گوییم ماسک بزنید، این خانواده شرایطش را نخواهد داشت.» این متخصص بیهوشی معتقد است اگر فکر اساسی برای این وضع نشود، به مرور و با گرم‌شدن هوای خوزستان همین استفاده حداقلی از ماسک هم از بین می‌رود.
آمار افزایشی در غرب و جنوب خوزستان
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز گفت: در ۲۴ ساعت گذشته ۴۴۰۰ مراجعه به مراکز بهداشتی و ۲۳۰۰ مراجعه به بیمارستان‌های این استان گزارش شد. فرهاد ابول‌نژادیان با بیان این که بار مراجعه به مراکز بهداشتی و بیمارستان‌های خوزستان هنوز افزایشی است، افزود: فقط در بعضی از شهرهای قرمز به‌دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی و اعمال شدید محدودیت‌ها آمار مبتلایان کاهشی شده است؛ به‌عنوان مثال نقطه شروع پیک سوم بیماری از شادگان بود که هم‌اکنون شرایط بیماری در این شهرستان روند کاهشی دارد، اما در سایر نقاط استان و به‌ویژه جنوب و غرب از جمله اهواز بار مراجعه همچنان افزایشی است.