که اگر میخواهند در دهکده تجارت بینالمللی یا WTO جایگاهی داشته باشند و از آسیبهای شدیدی که کلیه اقتصادهای به خواب رفته را در بر خواهد گرفت نجات یابند، میبایست مسیر حرکت خود را به سمت ساحل امن برنامهریزی استراتژیک هدایت نمایند.
برنامه ریزی استراتژیک عملاً نقش ساحل نجات را در ساحل پرتلاطم رقابتها ایفا مینماید. در حوزه ملی، اجرای این استراتژی در دو سطح کلان و خرد قابل تفکیک است. در سطح کلان بازیگر اصلی دولت است که البته بدیهی است تأثیرات عملکرد دولت به طور مستقیم بر بنگاهها و صنایع داخلی تأثیر خواهد گذاشت. قبل از بیان گوشهای از وظایف دولت ضروری است در یک کلام هدف از ایجاد شدن سازمان تجارت بینالملل را مجدداً ذکر نمائیم.
سازمان تجارت جهانی با هدف تسهیل نمودن روابط تجاری بین کشورها از طریق ایجاد نمودن شرایطی منصفانه و عادلانه بر پایه رقابتها ایجاد شده است.
دولت بهعنوان بازیگردان اصلی در سطح اقتصاد کلان ملی و بینالمللی بایستی با رویکردی مناسب، دقیق و اصولی شرایط لازم برای امکان حیات بنگاههای اقتصادی و گسترش میزان توان آنها در سرمایهگذاریهای سودآور را فراهم نماید. مهمترین وظایف دولت از منظر اقتصاد کلان دور شدن از صحنههای رقابتی خرد در راستای ایجاد نمودن زیرساختارهای اصلی برای بخش خصوصی میباشد. لذا دولت بایستی آشنایی کامل با اهداف، اصول، قوانین و مقررات و اهرمهای اجرایی سازمان مزبور داشته و بتواند با طبقه بندی اطلاعات بر اساس شرایط فعلی کشور راهکارهای اجرایی را در قالب تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس مدلهای فرصتها و تهدیدات در جهت دستیابی به یک استراتژی کلی فراهم نماید.
این زیرساختارهای اقتصادی، سیاسی،فرهنگی و اجتماعی در قالب تدوین بودجه استراتژیک مربوطه قابل برنامه ریزی است. از طرف دیگر آموزش بنگاههای اقتصادی ،علیالخصوص دولتی برای ایجاد تغییر در تفکر سازمانی، برقراری سیستمهای اطلاعات مدیریت online جهت امکان کنترل فرایند اجرایی ،ایجاد تشکلهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی لازم با کشورهای هم طراز،بازنگری و اصلاح قوانین و مقررات داخلی،نظارت بر روند تأسیس و راه اندازی صنایع جدید، استفاده از مسیرهای کوتاهتر برای اجرایی شدن فرایندها از مهمترین وظایف دولت میباشد . بطور مثال تغییر استراتژیهای بعضی از بنگاههای بزرگ اقتصادی کشور در بخش خودروسازی را میتوان یکی از دلایل احساس خطر و دغدغههای بزرگ دولت در ضرورت تغییر تفکر استراتژیک از بازارهای انحصاری به سمت اصل مشتری مداری ذکر نمود. تغییر شکل ساختار بازارها از حالت انحصاری و نیمه انحصاری به بازارهای رقابتی لزوم تغییر تفکر صاحبان بنگاههای اقتصادی را به عنوان تنها را ه حیات پیشنهاد مینماید. در شرایط فعلی نمیتوان تصور نمود که محیط اطراف ما ثابت بوده و یا میزان تغییرات آن ملموس نمیباشد، استراتژیهای مورد نیاز اینگونه بازارها برای بقا در آن ضروری است.
فراموش نکنیم تولید از دیدگاه تولید کنندگان باید با هدف ایجاد اشتغال، افزایش نرخ بازده داخلی کشور ، کسب سود و افزایش درآمد صادراتی با محوریت توجه به نظرات مشتریان هم در سطح بازارهای داخلی و هم بینالمللی انجام گردد. البته ایجاد اشتغال و افزایش نرخ بازده داخلی بعنوان وظایف نامحسوس و فرعی اجتماعی تولیدکنندگان در سطح ملی و در جهت ارتقای سطح اقتصادی کلان میباشد. نظرات مشتریان در بازارهای رقابتی امروز بهعنوان اصلیترین وظیفه تولید کنندگان جهت بقا در بازار داخلی و بینالمللی است. کشورهایی میتوانند حرفی برای گفتن در WTO داشته باشند که در داخل کشور محصولات و خدماتی طبق استانداردهای بینالمللی تولید نمایند و بدانند که برای توسعه بازار نمیتوان به بازار داخلی اتکاء داشت. یکی از مهمترین استانداردهای بینالمللی در تولید توجه به خواست مشتریان میباشد. دولتها و تولیدکنندگان با کمک یکدیگر باید در حداکثر نمودن رضایت مشتریان،حداکثر نمودن میزان مصرف، حداکثر نمودن سطح استانداردهای کیفی زندگی و حداکثر نمودن حق انتخاب آنها تلاش نمایند. حداکثر شدن مصرف باعث ایجاد اشتغال،افزایش تولید و توزیع ثروت در سطح جامعه خواهد شد. حداکثر شدن رضایت باعث تولیدات متنوع برای مردم و ارائه قیمت مناسب میگردد. حداکثر شدن حق انتخاب در بازار رقابتی بهترین کالا را با بهترین شرایط تحویل در اختیار مشتریان قرار میدهد و در نهایت حداکثر شدن سطح کیفیت زندگی باعث افزایش کیفیت محصولات،بهترین قیمت و ارائه بهترین خدمات پس از فروش میگردد. این فاکتورها پیش نیاز حرکت یک واحد تولیدی به سمت حضور در بازارهای بینالمللی است که در آینده نزدیک و در سطح ملی عضو WTO خواهد شد. پس گریزی برای تولیدکنندگان داخلی نیست از اکنون بایستی برای رویارویی نزدیک با تولید کنندگان خارجی آماده بود؛ رقبای خارجی از طریق WTO در همسایگی ما اردو خواهند زد.
راه حل در یک کلام تولید ناب ؛ فروش ناب و خدمات پس از فروش ناب می باشد. حرکت در استقرار سیستمهای مدیریت نوین و اجرای اصول تطبیق داده شده شش زیگما با شرایط فعلی کشور میتواند در رسیدن زودتر و سریعتر ما به آمادگی برای رویارویی با همسایگان جدید بینالمللی کمک کند. هدف گیری اصول مشتری مداری در بازارهای رقابتی فعلی فقط بر پایه تفکر و برنامه ریزی استراتژیکی است که نهایتاً منجر به یک تصمیم استراتژیک و اجرایی میگردد. برنامهریزی استراتژیک در واقع انتخاب بهترین تصمیم استراتژیک بر پایه اطلاعات آنالیز شده از بازارهای هدف برای حفظ وضعیت موجود و یا افزایش سهم بازار و یا توسعه آن میباشد.
اجرای استراتژی به انجام رساندن تصمیم استراتژیک صحیح انتخاب شده با استفاده از بهترین ابزارهای ممکن در بهترین زمان ممکن یا just in time است.
برنامهریزی استراتژیک به این دلیل اهمیت دارد که هیچ تولید کنندهای دیگر با محیط ثابت و امنی روبرو نیست؛ محیط خارجی دائماً به وسیله فاکتورهای مختلف در حال تغییر است، حوزه عملیاتی در حال محدودتر شدن میباشد، استفاده از زمانهای حتی کوتاه میتواند شما را در مرتبه بالاتری از موفقیت در بازار رقابتی قرار دهد ، امکان ایجاد توازن بین منابع و مصارف به وجود خواهد آورد، چشم انداز آینده در بازار رقابتی منوط به آن میباشد ، شناسایی فرصتهای قابل استفاده و گریز از تهدیدات قابل پیشبینی را فراهم مینماید،کلید موفقیت در بازی رقابت است، مهارتها و توانمندیهای سیستم داخلی هر بنگاه اقتصادی به پویایی خواهد رسید و در نهایت باعث اثربخشی فعالیتها و کارایی پرسنل میگردد.
سؤال اصلی و مهم این است که برنامه ریزی چیست؟
داشتن تفکر قوی برای رسیدن به یک هدف معین در یک بازه زمانی مشخص را برنامه ریزی مینامند. با توجه به تعریف، انتظار دستیابی به نتایج قابل پیشبینی در درون هر سیستمی در سایه تفکر حاصل خواهد شد.
اساساً هیچ حرکت سیستمی بدون تفکر اولیه آن معنی و مفهومی نخواهد داشت. بر پایه این تفکر شما میتوانید چرخه مسئولیتها و وظایف را در داخل مجموعه خود رسم کنید.
از دید نگارنده در یک کلام شرایط و تحولات فعلی در عرصههای اقتصادی و تجاری بین الملل با ایجاد سازمانهایی همچون سازمان تجارت جهانی برای دولتها و تولیدکنندگان زنگ خطری است که آنانی را که هنوز در تلاش جهت بقا میباشند دعوت به ایجاد و استقرار سیستم تفکر و تصمیمات اجرایی استراتژیک مینماید و هشدارهای لازم را قبل از اتمام زمان حیات به آنها داده و سرنوشت تولید کنندگان نابود شده را به من و شما یادآوری مینماید.