همشهری‌آنلاین - مریم سرخوش: سازمان غذا و دارو از صدور مجوز برای ۳ شرکت بخش خصوصی واردکننده دارو خبر داده؛ یعنی حالا به جز ۲ واردکننده‌ای که نمایندگی بهارات هند و آسترازنکا را دارند، این ۳ شرکت، مذاکرات‌شان را برای دریافت نمایندگی از تولیدکنندگان روسی، چینی و... آغاز کرده‌اند. این در حالی است که پیش از این در تیر و آذر سال گذشته، ۲ فراخوان از سوی سازمان غذا و دارو برای مشارکت بخش خصوصی در زمینه واردات واکسن داده شده بود که از سوی این شرکت‌ها مورد استقبال قرار نگرفت و معدود درخواست‌هایی هم که شد، منتهی به واردات واکسن نشد.
اسفند ۹۹، با فراخوان سوم وزارت بهداشت نه‌تنها بخش خصوصی که به‌گفته وزیر بهداشت ماست‌فروش، سیمان‌فروش و پلاسکو فروش هم درخواست دریافت مجوز واکسن دادند. در نهایت هم هفته گذشته تنها برای ۳ شرکت مجوز واردات صادر شد و تمرکز بر تحقق واردات واکسن در نیمه اول امسال است؛ هر چند به تأکید بخش خصوصی زمان طلایی دریافت واکسن در سال ۲۰۲۰ از دست رفته، اما همچنان امیدواری‌هایی برای مذاکره و انصراف برخی کشورها از خریدهای مازاد و چند برابر ظرفیت وجود دارد. همشهری در گفت‌وگو با مسئولان ۲ شرکت دارویی دارای مجوز، اقدامات انجام شده برای محقق شدن واردات واکسن و ضوابط وزارت بهداشت برای شرکت‌هایی که مایل به واردات واکسن هستند را بررسی کرده است.
منتظر لغو برخی از پیش‌خریدهای واکسن هستیم
«درمان‌آرا» یکی از شرکت‌های دارای مجوز برای واردات واکسن کروناست و نریمان صدری، مدیرعامل این شرکت درباره جزئیات گرفتن مجوز واردات واکسن، به همشهری می‌گوید که شرکت‌های دارویی بخش خصوصی، نامه‌های صدور مجوز مذاکره با تولیدکنندگان واکسن را پس از پایان تعطیلات نوروزی از سازمان غذا و دارو دریافت و پس از آن مذاکرات‌شان را آغاز کردند، اما با توجه به کمبود جهانی واکسن، تاکنون نتیجه‌ای به‌دست نیامده است. صدری در پاسخ به این سؤال که چرا بخش خصوصی زودتر به این ماجرا ورود نکرده، توضیح می‌دهد: «اینکه گفته می‌شود از آذر سال گذشته امکان ورود ما به این حوزه فراهم بوده، درست نیست. آن زمان براساس اعلام وزارت بهداشت تنها شرکت‌هایی به واردات واکسن ورود کردند که نمایندگی شرکت‌های تولیدکننده واکسن را داشتند. تنها ۲ شرکت آسترازنکا و بهارات در ایران نمایندگی داشتند که از طریق آنها، واکسن هندی وارد کشور شد. سایر شرکت‌هایی که تولیدکننده واکسن در جهان هستند، ازجمله چین و روسیه اصلا نمایندگی در ایران ندارند که کسی بخواهد وارد مذاکره شود.
به‌گفته او، ۲۸ اسفند ۹۹ دیگر شرکت‌های بخش خصوصی برای واردات واکسن، دعوت به همکاری شدند: «شرکت ما هم همان موقع وارد مذاکره شد و هفته گذشته مجوز گرفت. ما در حال مذاکره برای عقد قرارداد با برخی شرکت‌های تولیدکننده واکسن در دنیا هستیم تا به محض دریافت نمایندگی شرایط واردات محقق شود.» این فعال حوزه واردات دارو در پاسخ به این سؤال که هنوز امکان توافق با شرکت‌های تولیدکننده برای واردات واکسن در کوتاه‌ترین زمان وجود دارد، می‌گوید: «نمی‌توان زمان دقیقی را برای این مسئله اعلام کرد، اما واقعیت این است که در مقطع کنونی واکسنی برای خرید نیست. ما دائم در حال پیگیری بازارها هستیم و خوشبختانه برخی کشورها از چندین کارخانه تولید واکسن پیش‌خرید کرده‌اند که بیش از نیاز مصرف آنهاست یا چند برابر جمعیت‌شان سفارش واکسن داشته‌اند. در این وضعیت، امکان خرید درصورت لغو بعضی از این پیش‌خریدها وجود دارد که ما می‌توانیم به بازار خرید آنها ورود کنیم و ممکن است مقداری گران‌تر از قیمت‌های پایه باشد.»
صدری درباره اختصاص ارز فوری از سوی دولت هم توضیح می‌دهد که قطعا بخش خصوصی نیاز به تامین ارز با نرخ ترجیحی برای واردات واکسن دارد که قول مساعد در این‌باره داده شده، اما هنوز خریدی انجام نشده تا اختصاص ارز عملیاتی شود. البته با تمام مشکلاتی که وجود دارد و با توجه به شبکه گسترده بین‌المللی بخش خصوصی که در طول چند دهه گذشته با وجود تحریم‌ها تامین دارو و واکسن را انجام داده است، این بار نیز شرکت‌های خصوصی به کمک دولت خواهند آمد تا این معضل هرچه سریع‌تر برطرف شود.
براساس اعلام این واردکننده، دولت خبر از خرید ۶۰ میلیون دوز واکسن در نیمه دوم سال را داده، اگر آن زمان این واردات محقق شود، کشور دیگر نیازی به واکسن‌های دیگر نخواهد داشت. تلاش شرکت‌های واردکننده تامین واردات واکسن در ۶ ماه اول برای جلوگیری از پیک پنجم یا خیزهای احتمالی کروناست.
تا خرداد بخشی از نیاز واکسن کشور تامین می‌شود
شرکت درمان‌آرا، تنها شرکتی نیست که برای واردات واکسن کرونا، مجوز گرفته است. مدیرعامل شرکت دیگری که نخواست نامش در گزارش بیاید، با انتقاد از عواملی که واردات را با مشکل مواجه کرده، به همشهری می‌گوید: «تلاش ما این است که روش‌ها و راه‌هایی برای واردات واکسن باز کنیم. هفته گذشته مجوز برای شرکت ما صادر شده و ما بلافاصله مذاکره با شرکت‌های تامین‌کننده را شروع کردیم. ضرورتی ندارد اقدامات‌مان را در بوق و کرنا کنیم.» به‌گفته او، هنوز مذاکرات برای واردات واکسن، به قطعیت نرسیده است؛ به همین دلیل در این‌باره اطلاع‌رسانی خاصی نمی‌کنیم، اما تا چند هفته دیگر، خبرهای خوبی درباره واردات واکسن خواهد آمد. درصورتی‌که روند مذاکرات خوب باشد، تا خرداد، بخشی از نیاز واکسن کشور تامین می‌شود.
واردکنندگان باید فرق بین آجر و دارو را بدانند!
مسیر پرپیچ و خم واردات واکسن کرونا، موضوعی است که از سوی امیرحسین معینی‌زندی، عضو سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های دارویی و نایب‌رئیس سابق اتحادیه واردکنندگان دارو هم مطرح می‌شود. او به همشهری می‌گوید که شرکت‌های دارای نمایندگی تولیدکنندگان واکسن، کار راحت‌تری برای واردات واکسن دارند: «فرق بخش خصوصی با بخش دولتی در همین است که اگر نماینده شرکت باشد، اعتبار بیشتری خواهد داشت و می‌تواند سفارش‌هایی را ثبت و به‌موقع وارد کند. از سوی دیگر برخی گروه‌های خصوصی حتی اگر نمایندگی نداشته باشند، اما منابع دسترسی بهتری دارند، می‌توانند در این مقطع ورود کنند.» معینی‌زندی، معتقد است که بخش دولتی در ماجرای تامین واکسن کرونا نقش مهمی دارد، اما این به‌معنای آن نیست که بخش خصوص نمی‌تواند برای واردات ورود کند: «حوزه‌های دیگر هم همیشه علاقه‌مند ورود به واردات دارو هستند، اما به‌دلیل نداشتن تخصص ناموفق مانده‌اند. کسانی که قرار است در این حوزه ورود کنند حداقل باید فرق آجر و دارو را بدانند اما آنها حتی شرایط نگهداری و تشخیص کالا را هم ندارند. در این وضعیت آشفته تامین واکسن، اگر کالای قاچاق، برگشتی، تقلبی و بی‌کیفیت خریداری شود، در نهایت با قوانین وزارت بهداشت قطعا مجوز ورود نمی‌گیرد.» براساس اعلام نایب‌رئیس سابق اتحادیه واردکنندگان دارو، واکسن‌های آسترازنکا و بهارات هند در ایران نمایندگی دارند و واکسن‌های دیگری را می‌توان با دریافت نمایندگی وارد کرد. البته اطلاعات کنونی قطعی و مثبت شدن مذاکرات برای دریافت واکسن بستگی به وضعیت خود کشورها دارد.
محدودیت قیمت و کیفیت برای شرکت‌های خصوصی
از آن طرف، محمود نجفی‌عرب، رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران هم از مذاکره بخش خصوصی برای واردات واکسن آسترازنکا، واکسن اسپوتنیک روسیه و واکسن‌های چینی خبر می‌دهد و به همشهری می‌گوید: «واکسن در سطح دنیا زیاد نیست تا بتوان به‌راحتی خرید کرد، اما شرکت‌های بخش خصوصی در این مورد اقدام کرده‌اند و تا جایی که اطلاع دارم هنوز از این طریق وارداتی صورت نگرفته است.» به‌گفته او، شرکت‌های خصوصی پیشنهادهای خود را به سازمان غذا و دارو داده‌اند و محدودیت‌هایی ازجمله قیمت و کیفیت در این مورد وجود دارد. البته تعدادی از شرکت‌ها هم تعهداتی را درخواست کرده‌اند که قاعدتا باید وزارتخانه آنها را بررسی و اقدام کند.
۲ راه وزارت بهداشت پیش پای بخش خصوصی
وزارت بهداشت اعلام کرده، بسیاری از شرکت‌ها برای واردات واکسن اعلام آمادگی کرده‌اند و ۳ شرکت مجوز گرفته‌اند. براساس اعلام حیدر محمدی، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو، تنها مسئله مهم، این است که شرکت واردکننده، از طرف تولیدکنننده واکسن خارجی، یک برگه نمایندگی داشته باشد که به تأیید اتاق بازرگانی آن کشور و سفارت ایران در آن کشور برسد؛ بنابراین لازم است از سمت طرف خارجی یک نامه نمایندگی یا معرفی‌نامه مورد تأیید داشته باشند.
به‌گفته او، شرکت یا به‌طور مستقیم با شرکت تولیدکننده واکسن، قرارداد می‌بندد و کمپانی یک نامه به شرکت می‌دهد و اعلام می‌کند شما نماینده کمپانی هستید یا یک معرفی‌نامه می‌دهد و می‌گوید شما می‌توانید از ما واکسن بخرید. شرکت آن نامه را باید به تأیید سفارت ایران در آن کشور رسانده و برای سازمان غذا و دارو بیاورد. محمدی همچنین گفته، تعدادی شرکت بازرگانی بین‌المللی وجود دارد که عمده‌فروش بین‌المللی‌اند. آنها اعلام کرده‌اند که می‌توانند واکسن معتبر مورد تأیید وزارت بهداشت را تهیه کنند. در این حالت شرکت، نامه نمایندگی یا معرفی‌نامه کمپانی را از عمده‌فروش بین‌المللی می‌گیرد، به تأیید سفارت می‌رساند و یک نامه هم از واسطه گرفته و برای سازمان غذا و دارو می‌آورد. شرکت‌های خصوصی از این ۲ راه می‌توانند برای واردات واکسن کرونا از سازمان غذا و دارو مجوز دریافت کنند.