در حقیقت با این ادعا، سرویس اطلاعاتی پاکستان به دست داشتن در این انفجار که 40 کشته برجا گذاشت متهم شده‌است. این خبر و ادعا ممکن است برای بعضی حیرت‌آور باشد اما واقعیت این است که تا حد زیادی قابل پیش‌بینی هم بوده‌است.
تحلیلگرانی که نقش پاکستان را در چنین وقایعی قابل پیش‌بینی می‌دانستند اکنون می‌گویند که تا وقتی عوامل عصبانیت و تحریک فرماندهان سرویس اطلاعاتی ارتش پاکستان بررسی و برطرف نشود، نمی‌توان به ثبات افغانستان یا دستگیری رهبران القاعده در خاک این کشور فکر کرد.
جنگ در افغانستان بخشی از نبرد بزرگ پاکستان با هند است. افغانستان به موهبتی می‌ماند که پاکستان و هند سالیان سال است که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر سر آن می‌جنگند.
افغانستان از نظر پاکستان پایگاه راهبردی نادری است که در کنار کشورهای آسیای میانه، جبهه‌های متحد در مقابل هند به حساب می‌آید و دسترسی این رقیب را به منطقه غنی از انرژی آسیای میانه مسدود می‌کند.
در مقابل، برای هند هم یک افغانستان همسایه و دوست، موجب می‌شود که پاکستان در مرزهای غربی‌اش تحت فشار قرار گیرد. خود هند هم از مرزهای شرقی، پاکستان را تحت فشار قرار می‌دهد و به این ترتیب دامنه مانور پاکستان محدود می‌شود.
در دهه 1980 هند از رژیم سکولار و طرفدار شوروی نجیب‌الله در کابل حمایت می‌کرد و پاکستان هم چریک‌های مجاهدین را که برای سرنگونی نجیب‌الله مبارزه می‌کردند، تحت حمایت قرار می‌داد.
از آنجا که منافع راهبردی آمریکا با پاکستان گره خورده بود، در آن زمان واشنگتن سرویس اطلاعاتی ارتش پاکستان را تشویق کرد تا از چریک‌ها حمایت کند. همین نیروها بعدها به متحدان طالبان و القاعده تبدیل شدند.
اما در سال 1991 شوروی دچار فروپاشی شد و یک دهه بعد ماجرای 11 سپتامبر پیش آمد. دنیا برای آمریکا تغییر کرد اما اهمیت افغانستان برای هند و پاکستان به همان اندازه باقی ماند. هند هنوز هم نیاز دارد که از یک رژیم سکولار در کابل حمایت کند و پاکستان هم به حمایت از اسلامگرایان تندرو در مقابل چنین رژیمی نیازمند است.
اکنون منافع آمریکا شبیه منافع شوروی 20سال پیش است. اما واشنگتن مراقب است تا اشتباهات شوروی را تکرار نکند، به همین دلیل دولت آمریکا به کرزی توصیه کرده تا خشم پاکستان را برنینگیزد و با نزدیک‌شدن بیش از حد به هند، اسلام‌آباد را بیشتر از این دور نکند.
با این حال این تلاش‌ها تا کنون با شکست رو‌به‌رو شده‌است و اکنون هند در جلال‌آباد، قندهار، هرات و مزارشریف کنسولگری دارد. حتی این احتمال وجود دارد که دولت کرزی از هند برای کمک به آموزش ارتش جدید افغانستان استفاده کند. این اتفاقات پاکستان را به وحشت انداخته است.
از نظر سرویس اطلاعاتی ارتش پاکستان، هند از این کنسولگری‌ها در افغانستان برای حمایت از شورشی‌ها در بلوچستان پاکستان استفاده می‌کند. کویته مرکز بلوچستان تنها چند ساعت تا قندهار فاصله دارد.
وقتی هند از مشارکت در ساختن سد در استان کونار افغانستان سخن می‌گوید، از نظر سرویس اطلاعات ارتش پاکستان به این معنی است که هند می‌خواهد به افغانستان در دزدیدن آب پاکستان کمک کند.
در این میان آمریکا می‌تواند نقش مهمی در دامن زدن به این رقابت منطقه‌ای خصومت‌آمیز یا فرونشاندن آن ایفا کند. پاکستان اکنون به شدت در برابر هند احساس شکست می‌کند.
در 60سال گذشته هیچگاه پاکستان تا این حد در صحنه از هند عقب نبوده‌است. در این میان البته بسیاری از نیروهای طالبان بدون دیدگاه روشنی مبارزه می‌کنند. بدنه اصلی این گروه را پشتون‌هایی تشکیل می‌دهند که تنها به‌دلیل عقب ماندن از ساختار قدرت در کابل سلاح به دست گرفته‌اند.
آتلانتیک - اول آگوست 2008