همشهری- زهرا خلجی: «پاسپورت واکسن» پدیده نوظهوری است که با شروع فصل سفرهای تابستانی به چالش بزرگ کشورهای توریستی تبدیل شده است. در آمریکا و اروپا که واکسیناسیون عمومی علیه کووید-۱۹ روند سریعی دارد، صحبت از صدور مدرکی به نام پاسپورت واکسن به‌عنوان گواهی واکسیناسیون کامل فرد و مجوزی برای سفر آزادانه، به محل مناقشه بین واکسینه‌شده‌ها و واکسینه‌نشده‌ها تبدیل شده است. حتی سازمان بهداشت جهانی و شورای جهانی سفر و جهانگردی نیز ازجمله مخالفان پاسپورت‌های (گذرنامه‌های) واکسن به‌دلیل ترس از ایجاد جامعه‌ای دوقطبی هستند. ماه گذشته دکتر مایک ریان از سازمان بهداشت جهانی نگرانی‌های خود را در مورد مسائل اخلاقی و انصاف پیرامون پاسپورت واکسن ابراز کرد: این موضوع باید به‌شدت مورد توجه قرار بگیرد؛ به‌خصوص در جهانی که واکسن به طرز بسیار ناعادلانه‌ای توزیع می‌شود.
اکنون به‌نظر می‌رسد روندی شروع شده که مدارکی مانند پاسپورت با روش‌های امنیتی برای اثبات واکسیناسیون صادر شود تا جعل آنها سخت و کشورها امکان اعتبارسنجی آن را در مرزها داشته باشند.
سردرگمی بین‌المللی
درحالی‌که برنامه‌های زیادی در دست انجام است، اما هنوز هیچ‌یک به‌عنوان استاندارد ملی یا بین‌المللی معرفی نشده است. هم‌اکنون کارت‌های کاغذی مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری که جعل آن بسیار آسان است به‌عنوان روش تأیید پیش‌فرض عمل کرده است.
افراد زیادی در اروپا و آمریکا به‌طور کامل واکسینه شده‌اند و می‌توانند برای سفر به بسیاری از کشورها در تابستان اقدام کنند، اما اطمینان از پذیرش آنها و نحوه تأیید واکسینه شدن تاحدودی به صورت یک راز باقی مانده است. اگرچه به‌نظر می‌رسد همه در شبکه‌های اجتماعی در مورد گذرنامه واکسن نظر می‌دهند، اما واقعیت این است که ما در مورد پاسپورت واکسن یا مدرک اثبات واکسیناسیون برای سفرهای بین‌المللی، اطلاعات کمی داریم. باوجود نیاز گسترده برای بررسی وضعیت واکسیناسیون، برنامه‌های روشن برای نحوه انجام این کار بسیار کم و سردرگم است. طبق پیشنهادی از سوی کمیسیون اروپا، اتحادیه اروپا محدودیت مسافران واکسینه شده از آمریکا را تا اواخر ژوئن کاهش می‌دهد و در عین حال که پیشنهاد گواهی سبز دیجیتال پاسپورت واکسن را داده است، اذعان می‌کند که کشورهای عضو باید بتوانند گواهینامه‌های کشورهای غیراتحادیه اروپا را براساس قوانین ملی قبول کنند. همچنین این کمیسیون پیشنهاد داده است تا پورتالی برای مسافران ایجاد شود که بتوانند اسناد واکسیناسیون خود را از کشور مبدا به‌عنوان مدرک ارائه دهند یا گواهی سبز دیجیتال برای آنها صادر کنند. اما به‌نظر نمی‌رسد تا فرصت کم باقیمانده به تابستان و میل مردم به سفر، این برنامه‌ها عملیاتی شود.
به‌نظر می‌رسد بسیاری از کشورها به‌زودی از اروپا پیروی می‌کنند و پذیرای گردشگران واکسینه‌شده هستند، اما هنوز مبهم است که کدام برنامه‌ها و فرایندهای تأیید توسط هر کشور استفاده می‌شود. اینطور که از پیشنهاد اخیر اتحادیه اروپا برمی‌آید، ممکن است کارت واکسیناسیون برای اثبات سلامت فرد کفایت کند.
استقلال صدور گذرنامه واکسن در آمریکا
اما دولت فدرال آمریکا اعلام کرده است تأیید واکسیناسیون را مدیریت نخواهد کرد. اندی اسلاویت، مشاور ارشد کاخ‌سفید در ستاد مقابله با کووید-۱۹ در یک جلسه مطبوعاتی گفت: برخلاف سایر نقاط جهان، دولت ما نقشی در صدور گذرنامه واکسن و نگهداری اطلاعات شهروندان ندارد. ایجاد برنامه‌های صدور گواهینامه واکسیناسیون برعهده تک‌تک ایالت‌ها یا شرکت‌های خصوصی است. این می‌تواند به این معنا باشد که هیچ برنامه واحدی به‌عنوان استاندارد طلایی گردشگری وجود ندارد. درعوض، چندین سرویس مستقل احتمالا تأیید واکسینه بودن گردشگران را برعهده خواهند داشت.
چندین سازمان برنامه‌های دیجیتال برای تأیید وضعیت واکسیناسیون، با نام‌هایی مانند Health Pass و CommonPass اعلام کرده‌اند که البته هنوز هیچ‌یک از آنها در دسترس نیست. شرکت Clear به‌عنوان شرکت امنیتی فرودگاه پشتیبان برنامه Health Pass، در وب‌سایت خود نوشت: پس از دریافت واکسن کووید-۱۹به‌سادگی آن را به‌حساب مراقبت‌های بهداشتی خود پیوند دهید تا سوابق واکسن خود را به روشی ایمن، قابل تأیید و با حفظ حریم خصوصی ثبت کنید. این کار به ظاهر ساده می‌رسد، اما دسترسی و پذیرش آن در سطح جهان کمی مبهم است؛ بنابراین بهترین کار استفاده از کارت واکسن برای تأیید وضعیت فرد است.
با عدم‌اجرای برنامه گذرنامه واکسن جهانی توسط دولت فدرال آمریکا، این ایالت و سازمان‌های دیگر هستند که باید این خلأ را پر کنند. به زبان ساده، بعید است این اتفاق قبل از تابستان رخ دهد.
پیشنهاد رئیس فرودگاه دوبی
رئیس شلوغ‌ترین فرودگاه جهان برای مسافران بین‌المللی می‌گوید، گذرنامه‌های کووید تنها راه برای شروع مجدد سفرهای گسترده خارجی است. پل گریفیتس، مدیر اجرایی فرودگاه‌های دوبی به بی‌بی‌سی گفت: فکر نمی‌کنم گزینه دیگری وجود داشته باشد. منتقدان این سیستم‌های دیجیتال معتقدند که این روش، یعنی تبعیض بین کسانی که به هر دلیلی نتوانسته‌اند واکسینه شوند. اما گریفیتس کاملا حامی صدور مدرکی است که به‌گفته وی اجتناب‌ناپذیر است: به‌نظر من مشکل گذرنامه واکسن تبعیض نیست، بلکه رفع نیاز و توزیع عادلانه واکسن در جهان مشکل اصلی است. اگر قرار است سفر هوایی بین‌المللی مجددا آغاز شود، این کشورها هستند که باید درباره شرایط ورود مسافر تصمیم بگیرند و ایرلاین‌ها و فرودگاه‌های سراسر جهان باید آن را اجرا کنند. اگر همه اینها جواب دهد و همه با هم همکاری کنند، گذرنامه‌های واکسن راهی بسیار ساده برای سفر به سراسر جهان خواهد بود.