همشهری- شهاب مهدوی: بیماری زوال عقل دستمایه فیلمهای زیادی در این سالها بوده است؛ فیلمهایی با حال و هوایی متفاوت که سازندگانشان هر کدام نسخهای برای این عارضه و افراد درگیر با آن پیچیدهاند. البته اغلب این فیلمها با همه تفاوتهایشان یک نقطه مشترک داشتهاند؛ اینکه حس و حساسیت تماشاگر را برانگیختهاند. به همین دلیل اغلب فیلمهای موفق در این حوزه بیشتر ملودرام بودهاند تا درام روانشناختی. از «دفترچه خاطرات» تا «هنوز آلیس» فیلمهای مرتبط با بیماری آلزایمر، میزان موفقیتشان را با میزان اشکهایی که از تماشاگر گرفتهاند سنجیدهاند. نکته دیگر امکانی است که بازی در نقش فرد مبتلا به بیماری زوال عقل، برای درخشش فراهم میشود. جولین مور برای هنوز آلیس و آنتونی هاپکینز برای فیلم پدر دو مثال دمدست و آشنا در این زمینه هستند؛ فیلمهایی که قلب تماشاگران را تسخیر و جوایز را بهسوی بازیگران روانه میکنند و مستقیم سراغ احساسات میروند.
دفترچه خاطرات
The Note book ۲۰۰۴
عاشقانهای تمامعیار از نیک کاساوتیس؛ ملودرامی شورانگیز که اشک تماشاگرش را درمیآورد. «دفترچه خاطرات» ماجرای زنی به نام الی را روایت میکند که در کهنسالی مبتلا به آلزایمر شده و در یک آسایشگاه سکونت دارد. پیرمردی که در آسایشگاه حضور دارد برای اینکه حافظه الی بازگردد و گذشته را بهخاطر بیاورد شروع به خواندن دفترچه خاطرات او میکند؛ خاطراتی از سالهای دور و روزگاری که الی (ریچل مک آدامز) و نوآ(رایان گاسلینگ) در یک تعطیلات تابستانی شیفته یکدیگر میشوند. فیلم روایتگر عشقی است که با انواع و اقسام مشکلات و موانع مواجه میشود. مرور خاطرات گذشته قرار است بر آلزایمر غلبه کند. دفترچه خاطرات برای الی کهنسال حکم درمانی را دارد که تم اصلی فیلم را هم متبلور میکند؛ ایمان به نیروی عشق؛ عشقی که وقتی پسزمینه جنگی مییابد جلوهای نزدیک به آثار کلاسیک سینما مییابد. در فیلم نیک کاساوتیس آلزایمر شخصیت اصلی بهانهای است برای ورود به داستانی عاشقانه.
هنوز آلیس
Still alice ۲۰۱۴
یکی از مهمترین فیلمهای هالیوود درباره آلزایمر که هم شهرت جهانی یافت و هم یک جایزه اسکار برای جولین مور به ارمغان آورد؛ اقتباسی از رمان موفق و تأثیرگذار هنوز آلیس (که به فارسی هم ترجمه شده است) که حاشیههای تولیدش (درگذشت ریچارد گلتزر کارگردان در میانههای فیلمبرداری و ادامه کار توسط همسرش واش وستمورلند) هم به نوعی کارکرد تبلیغاتی یافتند. در هنوز آلیس جولین مور نقش استاد دانشگاهی را بازی میکند که در اوج موفقیت متوجه میشود گرفتار نوع نادری از آلزایمر شده است. زمان اکران منتقدان تعریف زیادی از فیلم کردند. جدای از موضوع تأثیرگذار، جنس بازی جولین مور هم تأثیر قابلتوجهی در توفیق فیلم داشت.
آیریس
Iris ۲۰۰۱
یکی از شاخصترین فیلمهای ۲ دهه اخیر درباره بیماری آلزایمر. آیریس مرداک(کیت وینسلت) و همدانشکدهایاش بیلی (هیو بونه ویل) دلباخته یکدیگرند. سالها میگذرد، آیریس نویسندهای مشهور میشود و بیلی همچنان دلباخته او است. وقتی آیریس آلزایمر میگیرد بیلی به نگهداری از او میپردازد.
دور از او
Away her ۲۰۰۷
اقتباسی موفق از داستان آلیس مونرو که با تمرکز بر شخصیت محوریاش تصویری دقیق و ملموس از پیرزنی که همهچیز را فراموش کرده میسازد. سارا پولی که در ایران به واسطه بازی در مجموعه«قصههای جزیره» شهرت دارد در ۲۸ سالگی «دور از تو» را کارگردانی کرد. ماجرای زنی به نام فیونا با بازی جولی کریستی که مبتلا به آلزایمر میشود و بیماریاش چنان شدت میگیرد که همسرش از سر ناچاری او را به آسایشگاه میبرد. فیونا که تقریبا هیچچیزی را به یاد نمیآورد در آسایشگاه به یکی از بیماران دلمیبندد. فیلم مطالعهای دقیق درباره بیماری است که دچار زوال عقل شده و با از دست دادن حافظه، دوباره عاشق میشود.
جعبه پاندورا
Pandoras box ۲۰۰۸
یسیم اوستااوگلو، کارگردان ترکیهای در فیلم «جعبه پاندورا» معضلات اجتماعی را به مشکلات فردی (شخصیتهای اصلی همگی دچار مشکل ارتباط هستند. نسرین در زندگی زناشویی به بنبست رسیده و با پسر نوجوانش مشکل دارد. گزین در چاه ویل روزمرگی سقوط کرده و مهمت هم روزگار را به بیهودگی میگذراند).