حسن اکبری در گفتوگو با خبرنگار همشهری آنلاین، افزود: حدود یک سوم خراسان جنوبی را عرصههای بیابانی تشکیل میدهند، همچنین خراسان جنوبی در مجاورت بیابان بزرگ لوت و چندین بایبان کوچک دیگر قرار دارد که اینها کانونهای اصلی فرسایش خاک در استان محسوب میشوند.
وی ادامه داد: خراسان جنوبی یک استان بادخیز است و روزهای زیادی از سال در معرض بادهای شدید قرار دارد، همین مساله باعث ایجاد منشا داخلی ریزگرها میشود. البته اینگونه نیست که منشاء گردغبار خارج از استان نداشته باشد.
این مقام مسئول با بیان اینکه جبهه بادهای شرقی که از سمت کشور افغانستان میوزد نیز باعث ایجاد گرد و غبار میشود، اظهار کرد: از سمت خراسان جنوبی به سمت افغانستان نیز گرد و غبار صادر میشود، اما عمده ریزگردها در استان یا منشا داخلی دارد یا اینکه از استانهای همجوار به سمت استان گسیل میشود.
اکبری افزود: بادهای ۱۲۰ روزه سیستان و بلوچستان نیز اکثرا از خراسان جنوبی آغاز میشوند و مقداری گرد و غبار را به سمت آن استان میبرند، همچنین بادهایی که از سمت غرب میوزند گرد و غبار را از کویرهای یزد به خراسان جنوبی و بعد به سیستان و بلوچستان صادر میکند.
وی با بیان اینکه از ابتدای امسال تا کنون ۱۰ روز ناسالم در استان بوده که نسبت به سالهای قبل افزایش محسوسی را نشان میدهد، اظهار کرد: این مساله متاثر از کمبارانی و خشکسالی در یک سال اخیر است تعداد روزهای ناسالم در سال ۹۹ در بعضی از شهرستانهای استان به ۴۵ روز نیز رسید، با توجه به وضعیت بحرانی خشکسالی حاکم بر استان، پیشبینی میشود خراسان جنوبی امسال روزهای ناسالم بیشتری را پیش رو داشته باشد.
اکبری ادامه داد: تمامی شهرستانهای خراسان جنوبی با مساله ریزگرد و گرد و غبار درگیر هستند، اما کانونهای اصلی فرسایش خاک در نوار غربی استان شهرستانهای درمیان، زیرکوه و نهبندان هستند، شهرستان طبس که بخشهای کویری بیشتری دارد نیز بیشترین آمار طوفان و گرد و غبار را دارد.
وی یادآوری کرد: روستاهایی که تا کنون در خراسان جنوبی تخلیه شدند دچار عوامل متعددی از جمله کمبود آب، از بین رفتن امکان کشاورزی، ضعیف شدن مراتع و عدم امکان دامداری و ریزگرها بودند، اما هیچ روستایی تا به امروز تنها به دلیل وجود ریزگردها تخلیه نشده است.
مدیرکل اداهکل منباع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به اینکه استان در سالهای اخیر گاهی تا ۵۰ روز در سال درگیر گرد و غبار بوده و این آمار بالایی برای یک استان محسوب میشود، گفت: این مساله میتواند آینده خطرناکی را برای خراسان جنوبی رقم بزند، اگر برداشت بیاندازه از سفرههای آب زیرزمینی به همین منوال پیش برود و فشار بر طبیعت اعم از چرای بیرویه شتر و دامهای سبک و تخریب جنگلها و منابع طبیعی ادامه داشته باشد تا ۱۰ سال آینده استان با مشکلات جدی بسیاری روبرو خواهد شد.
وی ادامه داد: برای پایش کیفیت هوا ۵ ایستگاه سنجش گرد و غبار در شهرهای مختلف استان فعال هستند و هواشناسی نیز ۲ ایستگاه دیگر خریداری کرده که یکی از آنها در طبس مستقر شده و دیگر نیز در مرحله استقرار قرار دارد.
اکبری با بیان اینکه اگر بخواهیم نسبت به پدیده گرد و غبار نگاهی بلندمدت داشته باشیم و پیشگیریهای لازم را انجام دهیم باید از تخریب طبیعت جلوگیری کنیم، افزود: اداهکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی محدودههای قابلتوجهی در استان را در قالب طرحهای بیابانزدایی نهالکاری کردهاست، اما این عملکردها تنها نوعی مسکن برای طبیعت دچار بیماری محسوب میشود. برای درمان قطعی و پیشگیری از نابودی منابع طبیع باید از معضلاتی از قبیل چرای بیرویه، برداشت بیحساب از آبهای زیرزمینی و گردشگری غیراصولی جلوگیری کرد.
این مقام مسئول گفت: در ستاد ملی گردو غبار در ۴ سال گذشته با اشاره به استانهای شرقی کشور تأکید فراوانی بر مساله جلوگیری از فرسایش خاک بوده و مطالعات اساسی در زمینه شناسایی کانونهای فرسایش خاک انجام شده است، در این تحقیقات خراسان جنوبی به عنوان یکی از کانونهای پرخطر گرد و غبار و فرسایش خاک معرفی شده است.
اکبری در پایان افزود: در چندسال اخیر نیز از سوی ستاد ملی گردو غبار اعتباراتی برای اداهکل منباع طبیعی و آبخیزداری استان برای پیشگیری از فراسایش خاک و نگهداری عرصههای جنگلی پرداخت شده است، اما نکته اصلی وفاق جمعی در استان و همچنین نگاه ملی برای توسعه استان است، زیرا این توسعه باید طوری برنامهریزی شود که طبیعت منطقه را تخریب نکند.