به گزارش همشهری آنلاین، طول سواحل کشور حدود 5800کیلومتر است که 890کیلومتر آن در شمال و استان‌های گیلان، مازندران و گلستان و 4900کیلومتر آن در جنوب و استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان قرار دارد. از مجموع کل سواحل 840کیلومتر آن هم اطراف جزایر توزیع شده. 7 استان ساحلی کشور همه ساله در ماه‌های گرم سال میزبان گردشگران و مسافران بسیاری هستند که می‌خواهند از زیبایی‌ها لذت ببرند و گاهی تنی هم به آب بزنند. با توجه به آمار غرق‌شدگی ۸۵۸نفر در 6ماه اول سال99، امسال هم طرح‌های سالم‌سازی سواحل که حضور ناجیان غریق یکی از بخش‌های آن است، مورد توجه قرار گرفته. هرچند این روزها، سواحل کشور در شرایطی که هنوز به دلیل شیوع کرونا مجوزی برای اجرای طرح سالم‌سازی صادر نشده، میزبان گردشگران و مسافران هستند.در 6ماه نخست سال گذشته با وجود شیوع کرونا، بیشترین آمار سفر به استان‌های ساحلی را شاهد بودیم. طبق اعلام سازمان پزشکی قانونی ۸۵۸نفر به دلیل غرق‌شدگی جان باختند که البته این عدد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل‌تر 5/10درصد کاهش یافته است. در این مدت خوزستان، مازندران و گیلان بیشترین آمار تلفات غرق‌شدگی را داشته‌اند. آمار پزشکی قانونی نشان می‌دهد طی 6ماه نخست سال گذشته 110نفر در دریا غرق شدند که از این تعداد ۹۶ نفر خارج از طرح سالم‌سازی و ۱۴نفر در محدوده ایمن‌سازی شده فوت کردند. مقایسه میان استان‌های ساحلی نشان می‌دهد طول نوار ساحلی خزر که 3 استان را در بر می‌گیرد بیش از 100 طرح سالم‌سازی و شناگاه رسمی دارد در حالی که بنابر گزارش اداره عملیات امداد جمعیت هلال احمر سیستان و بلوچستان هیچ طرح سالم‌سازی در این خطه اجرا نشده و هیچ شناگاه رسمی در استان وجود ندارد. هرمزگان هم شرایط مشابهی دارد، زیرا به طور کلی طرح سالم‌سازی در استان‌های شمالی اجرا می‌شود و به نظر می‌رسد استان‌های جنوبی با وجود آمار بالای غرق‌شدگی از این طرح مغفول مانده‌اند.
خوزستان در صدر آمار غرق‌شدگی
هرچند خوزستان یک استان ساحلی محسوب می‌شود و خلیج‌فارس را در کنار خود دارد، اما بیشترین سهم غرق‌شدگی‌ها در آن مربوط به رودخانه‌هاست.بر اساس اعلام جمعیت هلال احمر خوزستان در سال۹۸ خوزستان با ۱۵۱فوتی در صدر آمار غرق‌شدگی قرار داشت و در بهار سال 99 هم، چنین شرایطی برقرار بود. آمار نشان می‌دهد ۹۵درصد غرق‌شدگان علیرغم تصوری که وجود دارد، بومی هستند و از این تعداد ۷۵ درصد در رودخانه‌ها و ۱۱ درصد در کانال‌های آبیاری غرق شده‌اند. مسئولان استانی این آمار بالا را نتیجه زیرساخت‌های ضعیف می‌دانند، اما با وجود این، جمعیت هلال احمر استان به فکر راه‌اندازی «کمپین غرق نشویم» افتاده است تا فرهنگ تفریح و استفاده مناسب و بدون خطر از سواحل را در بین مردم نهادینه کند. با وجود رتبه بالای خوزستان در آمار غرق‌شدگی در این استان جنوبی هم خبری از طرح سالم‌سازی دریا نیست و فقط پویش «غرق نشویم» با همکاری جمعیت هلال احمر، فدراسیون نجات غریق و غواصی جمهوری اسلامی، رادیو سلامت، سازمان نظام پزشکی، انجمن امداد ایرانیان، انجمن جامعه ایمن و جمعیت هلال احمر خوزستان به عنوان نقطه کانونی غرق‌شدگی در آب‌های خروشان طراحی و اجرا شده است تا حساس‌سازی و آموزش‌ها و هشدارهای لازم به منظور پیشگیری از این حادثه‌خانمان سوز به مردم ارائه شود.
استقرار حدود 2هزار منجی غریق در مازندران
مجوز برپایی طرح‌های سالم‌سازی دریا هنوز از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا صادر نشده، اما هیات نجات غریق مازندران برای استقرار حدود 2هزار منجی غریق برنامه‌ریزی کرده است. 97نقطه برای برپایی طرح‌های سالم‌سازی در مازندران وجود دارد و تمام طول نوار ساحلی مازندران در سواحل آزاد و مجموعه‌های رفاهی نیز با حضور منجیان غریق پوشش داده می‌شود. پارسال تعداد غرق‌شدگان مازندران در ادامه روند کاهشی سال‌های اخیر به 47نفر رسید که 28نفر از این افراد در خارج از ساعت کاری منجیان غریق دچار حادثه شدند. از ابتدای امسال هم 5نفر در دریای مازندران غرق شدند. امسال 900منجی غریق در سواحل آزاد، 500نفر در طرح‌های سالم‌سازی و 500نفر هم در ساحل مجموعه‌های رفاهی دولتی و خصوصی مستقر می‌شوند. همچنین برای نخستین بار در کشور، وضعیت شناگاه‌های مازندران با سامانه «دریای امن» در قالب طرح ساحل هوشمند پایش می‌شود. در این طرح علاوه بر اینکه مسافران می‌توانند در صورت بروز حادثه از طریق سامانه محل وقوع حادثه را به نیروهای امدادرسان اطلاع دهند، تعدادی از منجیان غریق نیز به مچ‌بندهای هوشمندی مجهز می‌شوند که قابلیت ارتباط تصویری و صوتی زنده با مرکز مانیتورینگ هیات نجات غریق مازندران را دارد.
سیستان و بلوچستان بدون طرح سالم‌سازی
طبق آمار رسمی پزشکی قانونی کشور، سال گذشته 53 نفر از هموطنان در آب‌های سیستان و بلوچستان جان خود را از دست دادند که از این میان 41نفر مرد و 12نفر زن بودند. 541 کیلومتر طول سواحل سیستان و بلوچستان (چابهار و کنارک) است که این عرصه به جز اهالی استان، سال‌هاست که به دلیل توسعه منطقه چابهار مورد توجه سایر نقاط کشور نیز قرار گرفته و همه ساله پذیرای گرشگران زیادی است که اغلب آن‌ها تجربه آب‌تنی در سواحل عمان را نیز دارند.در سواحل سیستان و بلوچستان که به سواحل مکران شهرت دارد 9بندر ماهی‌گیری شامل تیس، شهرکنارک، رمین، کلات زرآباد، پزم، هفتم تیر چابهار، بریس، تنگ و پسابندر و 2جایگاه تخلیه صید جٌد و گواتر مورد توجه گردشگران است. با وجود این اغلب مردم استان ساحل تیس، دریای کوچک و ساحل درک را برای شنا و آب‌تنی کردن انتخاب می‌کنند، اما در طول نوار ساحلی، هرنقطه که قابل شنا کردن و دسترسی باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.انتشار آمار مرگ و میر بر اثر غرق‌شدگی در سیستان و بلوچستان نشان می‌دهد باید نظارت جدی‌تری در اجرای طرح سالم‌سازی در سواحل و شناگاه‌ها وجود داشته باشد، اما واقعیت چیز دیگری است که موجب نگرانی بیشتر می‌شود؛ مساله‌ای که نشان می‌دهد این استان در همه زمینه‌ها با محرومیت جدی روبه‌روست.حتی در سواحل تیس، دریای کوچک و درک که شمار زیادی برای شنا به آن مراجعه می‌کنند، یک مامور و امدادگر نجات غریق حضور ندارد. اگر اتفاقی برای شناگران روی دهد معمولا مردم محلی امدادرسانی می‌کنند و در صورت حاد شدن موضوع به سراغ هلال احمر می‌روند.براساس این گزارش، اغلب سواحل یاد شده کم خطر و ایمن هستند و آمار بالای غرق شدگی در استان مربوط به مناطق شمالی و بخش سیستان است که اغلب افراد هنگام شنا در «چاه‌نیمه‌ها» غرق می‌شوند.
ممنوعیت شنا در گلستان
گلستان با سهم ۱۰۰کیلومتری از نوار ساحلی در 3شهرستان بندرگز، بندرترکمن و گمیشان هر سال با شروع فصل گرم و آغاز سفرهای تابستانی، طرح سالم‌سازی دریای خزر را از دهه 90 اجرا می‌کند. این طرح بنا به تشخیص دستگاه‌های متولی دوره‌های 10روزه تا یک ماهه را «شناممنوع» اعلام می‌کند. بنابر اعلام استانداری گلستان با توجه به شیوع بیماری کووید ۱۹، این ممنوعیت از ماه آخر بهار آغاز می‌شود و تا اطلاع ثانوی ادامه دارد. در اطلاعیه‌ای از سوی دفتر بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه‌ای گلستان به مسافران، شهروندان و روستاییان اعلام شده است بدون توجه به علائم هشداردهنده و اطلاعیه‌های مکرر در دریاچه‌ها و مخازن سدها، آب بندان‌ها و کانال‌های آبیاری و زهکشی شنا نکنند که این سهل انگاری و بی توجهی، ضایعات جانی به همراه می‌آورد. این اطلاعیه پس از مرگ ۳ جوان در یکی از سدهای گلستان منتشر شده است. از سوی دیگر بنابر اعلام معاونت اجتماعی استانداری گلستان، آزاد شدن شنا در محدوده‌های تعیین شده ویژه شنا در استان در صورت کنترل همه‌گیری کووید۱۹ اعلام شده است. اگر چه این محدودیت‌ها اعمال شده است، اما بیش از ۹۰ نیروی غریق نجات در این استان در مناطق حساس و آسیب‌پذیرتر در آمادگی به سر می‌برند.
رایزنی فرمانداری‌ها برای ساماندهی سواحل گیلان
گیلان بیش از ۳۰۰کیلومتر ساحل دارد که از این میزان حدود ۲۰۰کیلومتر برای استفاده گردشگران آزاد و باز است. در طول سواحل استان ۳۲۲نقطه خطرآفرین، ۳۵ طرح سالم‌سازی و ۶۸ شناگاه فعال وجود دارد. بر اساس مصوبه‌های ستاد سواحل استان، طرح‌های سالم‌سازی باید از ۸خرداد بازگشایی می‌شدند، اما هنوز ستاد ملی کرونا و ستاد استانی درباره بازگشایی آن‌ها تصمیم نگرفته است.این در حالی است که سال گذشته از سوی ستاد ملی کرونا دستورالعمل‌های واحد برای بازگشایی طرح‌های سالم‌سازی ارائه شده بود. سال گذشته به نسبت سال ۹۸، ۳۴ درصد کاهش غریق در سواحل استان داشتیم که این میزان نسبت به سال ۹۷، ۳۸ درصد و نسبت به سال ۹۲، ۶۳ درصد کاهش یافته است. در حال حاضر فرمانداری‌ها با هیات نجات غریق استان درباره ساماندهی سواحل و حضور ناجیان غریق برای همه مناطق ساحلی اعم از طرح سالم‌سازی و مناطق پر خطر در حال رایزنی هستند.
تاکید بر نظارت در سواحل بوشهر
بنابر اعلام مرکز فوریت‌های پزشکی بوشهر، سال گذشته 28نفر در سواحل دریا، حاشیه رودخانه‌ها و استخرهای روباز مزارع کشاورزی یا پشت سدهای استان جان خود را از دست دادند در حالی که تلفات بوشهر در سال98 شامل33 نفر بود که از این تعداد 26 نفر در سواحل بنادر بوشهر، کنگان و عسلویه غرق شدند.معاون عملیات مرکز حوادث و فوریت‌های پزشکی بوشهر دلایل این امر را بی‌اطلاعی از وضع محل شنا و ناآشنایی با فنون شنا در دریا برمی‌شمرد.علیرضا پورشمس با بیان اینکه آمار غرق‌شدگی در بوشهر نسبت به دیگر استان‌های ساحلی کمتر است، اما تاکید می‌کند که باید برای ایمن‌سازی سواحل اقدامات جدی و پیشگیرانه انجام شود تا شاهد اتفاقات ناگوار نباشیم. نخستین گام جدی برای مقابله با خطرات شنا در مکان‌های پرخطر و غیرایمن از نگاه این مسئول، آگاه‌سازی و آموزش صحیح به خانواده‌ها و شهروندان است. او با بیان اینکه نظارت لازم بر پلاژها و پرهیز از شنا در نقاط غیرمطمئن و در دریای مواج و هوای توفانی هم از مواردی است که باید توسط مسئولان و متولیان و افراد رعایت شود، ایجاد سکوهای ساحلی، دوش‌های آب، رختکن‌های مجزا و احداث تفرجگاه‌ها در کنار سواحل را از مواردی می‌داند که مردم را به استفاده از این فضاهای ایمن و شنا نکردن در فضاهای ناایمن مثل رودخانه‌ها و کانال‌های آبیاری ترغیب می‌کند؛ اتفاقی که تقریبا در چند سال گذشته در سواحل شمالی کشور رخ داده است.
جای خالی طرح سالم‌سازی در هرمزگان
سال99 حدود ۸۱مورد فوتی ناشی از غرق‌شدگی در هرمزگان توسط مرکز فوریت‌های اورژانس به ثبت رسیده است. ۲۵اسفند سال گذشته تا ۱۳فروردین امسال هم ۹نفر در بازه زمانی بر اثر غرق‌شدگی این استان فوت کردند. در بازه زمانی یاد شده در مجموع ۱۴مورد غرق شدگی در هرمزگان رخ داد که 5 نفر از مصدومان در رده سنی زیر 5سال قرار داشتند.در فروردین امسال با گزارش ۲۲فوتی ناشی از غرق‌شدگی که ۱۱فوتی در دریا، ۳ فوتی در استخر و ۳ فوتی در رودخانه بود، زنگ خطر جدی در این باره نواخته شد، اما در این استان هم مانند سیستان‌وبلوچستان طرح سالم‌سازی دریا اجرا نمی‌شود. یکی از جاذبه‌های گردشگری هرمزگان، شنا در دریاست که نوروز سال گذشته با توجه به شیوع ویروس کووید۱۹ و اعمال محدودیت در رفت و آمد و مسافرت‌ها، کمترین میزان غرق‌شدگی و فوتی ناشی از آن در استان ثبت شد. اما امسال هنوز تکلیف سواحل استان و مدیریت آن مشخص نشده است.