همشهری- امیرمحمد حسینی: روبه‌روی دبیرخانه هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات پر از افراد ردصلاحیت شده است. مرد و زن از نقاط مختلف کشور آمدند تا هرطور شده نامشان جزو کاندیداهای شهر یا روستا باشد. یکی مدعی است که نماینده شهر با لابی‌گری باعث ردصلاحیتش شده و دیگری می‌گوید که بدون دلیل و ناگهانی پس از تأیید صلاحیت از انتخابات کنار گذاشته شده است. آن طرف ساختمان مجلس است، اما با ورودی اصلی بهارستان ۱۰۰ متری فاصله دارد. آدم‌ها زیر آفتابی که انگار می‌خواهد همه را محو کند، گوشه‌وکنار پیاده‌رو نشسته‌اند. افرادی که صدای جروبحثشان بلندتر از دیگران است و گعده‌ای تشکیل داده‌اند، پیشنهاد می‌کنند که بروند روبه‌روی در اصلی مجلس تحصن کنند.
حتی خانم میانسالی که چادرش را دور کمرش بسته فریاد می‌زند که باید خیابان را ببندند تا سرانجام کسی صدای آنها را بشنود. آن طرف، یعنی داخل ساختمان دبیرخانه قرار است حمیدرضا کاظمی، رئیس هیأت نظارت بیاید و به سؤالات خبرنگاران پاسخ دهد و آخرین آمار از انتخابات شوراهای شهر و روستا را ارائه دهد. در ساختمان جای آفتاب را کولرهای گازی گرفته و خبری هم از شلوغی نیست، اما صحبت همچنان از مردمی است که آن بیرون مدعی هستند که در حقشان ظلم شده است. براساس آمار رئیس هیأت نظارت از ۲۸۸ هزار نفر داوطلب انتخابات شورای روستاها ۲۶۹ هزار نفر و از حدود ۴۷ هزار داوطلب انتخابات شورای شهر نزدیک ۴۰ هزار نفر تأیید صلاحیت شده‌اند.
دفاع از بررسی صلاحیت‌ها
در نشست خبری نخستین سؤالات با محور انتقادی درباره عملکرد هیأت نظارت بر انتخابات پرسیده می‌شود؛ هیأتی که از نمایندگان نزدیک به جریان پایداری در مجلس تشکیل شده است و مجموعا صلاحیت ۱۱ هزار و ۳۹۷ نفر را رد کرده است؛ آن هم درحالی‌که آمار ردصلاحیت‌ها در دوره پنجم که اکثریت مجلس در اختیار اصلاح‌طلبان بود به ۲ هزار نفر نمی‌رسید. رد صلاحیت‌های مجلس یازدهمی‌ها اما تا اینجا موجب شده تا انتخابات در ۸ شهر به حد نصاب نرسد (شهر بخشایش در آذربایجان‌شرقی، شهر اشترجان در اصفهان، شهرهای طرج و سده، کامفیروز و حسن‌آباد در فارس، شهر توره در مرکزی و شهر لیردف در هرمزگان ۸ شهری هستند که به‌دلیل رد صلاحیت کاندیداها امکان برگزاری انتخابات ششمین دوره شهر و روستا در آنها میسر نیست) و از ۱۲ عضو فعلی شورای شهر تهران که داوطلب شرکت در دوره ششم شده‌اند، فقط صلاحیت ۷ نفر تأیید شده است. هرچند به‌گفته رئیس هیأت نظارت پس از بررسی مجدد، تعداد این شهرها به ۷ شهر رسیده و ممکن است درصورت امکان با تأیید صلاحیت داوطلبان بیشتری نیز موافقت شود تا انتخابات در این شهرها از حدنصاب نیفتد.
با این همه حدود ۸۰ درصد کاندیداهای منتسب به جبهه اصلاحات نیز در شهرهای بزرگ رد صلاحیت شده‌اند. کاظمی، رئیس هیأت نظارت اما بار دیگر از عملکرد این شورا دفاع می‌کند و می‌گوید که ردصلاحیت‌ها براساس «مر قانون» انجام شده است. او می‌گوید: «در مرحله مقدماتی در شورای شهر حدود ۱۰درصد از داوطلبان از سوی هیأت‌های اجرایی رد صلاحیت شدند و در هیأت‌های نظارت شهرستان ۱۲درصد رد صلاحیت شدند و در نهایت در شورای‌عالی استان‌ها ۶ درصد از این افراد مجددا مورد تأیید قرار گرفتند. حدود ۱۱ هزار و ۳۹۷ نفر در هیأت‌های اجرایی و نظارت شهرستان‌ها رد صلاحیت شدند که ۲۸۱ نفر از آنها اعتراض نکردند.
در نهایت ۸ هزار و ۸۵ نفر تأیید صلاحیت نشده و اعتراض خود را به هیأت‌های عالی استان‌ها بردند. در مجموع داوطلبان شورای اسلامی شهر و روستا ۲۸۷ هزار و ۳۸۲ نفر بودند که تا پایان رسیدگی هیأت مرکزی نظارت ماندند و البته برخی از آنها انصراف دادند. حدود ۲۶۹ هزار و ۳۳۶ نفر یعنی ۹۳ درصد از داوطلبان شوراهای روستاها صلاحیت‌شان مورد تأیید قرار گرفت و تنها ۶درصد آنها صلاحیت‌شان رد شد.» به‌گفته کاظمی در رسیدگی نهایی نیز هزار و ۴۱۳ نفر تأیید صلاحیت شدند.
ردصلاحیت‌ها قانونی بودند
کاظمی در ادامه در پاسخ به سؤال همشهری درباره احتمال پایین آمدن میزان مشارکت به‌دلیل ردصلاحیت گسترده می‌گوید که مشارکت وظیفه ملی هیأت است، اما رسیدگی به صلاحیت‌ها وظیفه قانونی. او ادامه می‌دهد: «صادقانه می‌گویم که تا این لحظه آماری درباره اصولگرا یا اصلاح‌طلب بودن ردصلاحیت‌شده‌ها ندارم.
ما به محتوای پرونده‌ها نگاه می‌کنیم. دوستی نگاه اصلاح‌طلبی دارد و می‌گوید که اصلاح‌طلبان ردصلاحیت شدند و دوستان دیگری نگاه اصولگرایی دارند و می‌گویند اصولگرایان ردصلاحیت شده‌اند.» رئیس هیأت نظارت بر انتخابات در ادامه مدعی می‌شود که عملکرد شوراهای پنجم خوب نبوده و یکی از دلایل آن توجه کمتر در رسیدگی به صلاحیت‌های اعضای این شوراها بوده است. به‌زعم رئیس هیأت نظارت این اتفاق وظیفه هیأت را برای رسیدگی به صلاحیت‌ها و ردصلاحیت‌ها سنگین‌تر کرده است.
۲۴ کلانشهر انتخابات الکترونیکی دارد
در بخش دیگر این نشست آمارها درباره برگزاری انتخابات به‌صورت الکترونیکی ارائه شد. بر این اساس وزارت کشور ۳۲ هزار صندوق الکترونیکی اخذ رأی دارد که می‌تواند در هر حوزه ۳ صندوق الکترونیکی قرار داده و جمعا ۱۰هزار شعبه را پوشش دهد. بر این اساس در ۸ کلانشهر و ۱۶ مرکز استان انتخابات به‌صورت الکترونیکی برگزار خواهد شد. رئیس هیأت نظارت تهدید برخی داوطلبان انتخابات شورای شهر به انصراف را هم تکذیب کرد و گفت که برخی افراد برای حفظ آبرو درخواست تأیید صلاحیت داشتند و هیأت نظارت نیز به آنها اعلام کرده که درصورت انصراف آنها را تأیید صلاحیت خواهد کرد. این افراد یعنی انصرافی‌ها به‌گفته کاظمی ۳۳ نفر بودند. این نماینده مجلس در ادامه نیز با اشاره به تهیه طرحی در مجلس برای واگذاری نظارت بر انتخابات شوراها به شورای نگهبان توضیح داد: «اینکه نظارت بر انتخابات شوراها و بررسی صلاحیت داوطلبان به مرجع دیگری واگذار شود که یکی از آنها شورای نگهبان است، بحثی است که از مجلس دهم مطرح شد. در آن زمان نیز ما جلسه‌ای با شورای نگهبان داشتیم و از آنها تقاضا کردیم که این مسئولیت را برعهده بگیرند، اما شورای نگهبان نیز به دلایلی این امر را نپذیرفت.»
جبهه اصلاحات با لیست واحد و اصولگرایان با ۳ لیست می‌آیند
از امروز تبلیغات انتخابات شوراهای شهر و روستا آغاز می‌شود. تاکنون شورای وحدت اصولگرایان نخستین لیست انتخاباتی را منتشر کرده است؛ لیستی که شنیده می‌شد سردار مرتضی طلایی سرلیست آن خواهد بود، اما پس از رد صلاحیت او دستخوش تغییراتی شد. با این همه به‌نظر می‌رسد اصولگرایان برای شرکت در انتخابات ۲ لیست دیگر نیز داشته باشند. در انتخابات مجلس یازدهم نیز تعدد داوطلب در اردوگاه اصولگرایان باعث ظهور و بروز اختلاف میان طیف‌های مختلف این جناح شد. از سوی دیگر با وجود رد صلاحیت حدود ۸۰درصد داوطلبان شاخص اصلاح‌طلب در شهرهای بزرگ ازجمله تهران جبهه اصلاحات با لیستی واحد در انتخابات شورای شهر و روستا حاضر خواهد بود.