همشهری- مریم سرخوش: برگزاری تجمع‌های انتخاباتی، نگرانی‌ها از آغاز پیک پنجم کرونا این بار با جهش‌های جدید را بالا برده است. در هفته گذشته، چندین مورد تجمع در اهواز، یاسوج، اسلامشهر و ورامین از سوی یکی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری و حامیانش، برگزار شد که حکایت از زیرپا گذاشتن پروتکل‌های بهداشتی داشت؛ این همان نکته‌ای است که پیش از این از سوی متخصصان عفونی و اپیدمیولوژیست‌ها، هشدار داده شده بود. همه اینها در شرایطی است که حالا کرونای انگلیسی، ویروس غالب در کشور است و جهش‌های هندی و آفریقای جنوبی هم به کمکش آمده‌اند. در روزهای گذشته انتشار تصاویر تجمع انتخاباتی در ورزشگاه تختی اهواز از سوی یکی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری، انتقادهای زیادی همراه داشت.
مجوز برگزاری این گردهمایی انتخاباتی را رئیس ستاد استانی مدیریت کرونا در خوزستان صادر کرده بود اما در نهایت نه‌تنها فضای ۸مترمربعی برای هر نفر(براساس آنچه در پروتکل‌ها آمده) رعایت نشد که سقف شرکت‌کنندگان به میزان حداکثر ۳۰درصد ظرفیت فضای باز هم نادیده گرفته شد و استفاده از ماسک هم از سوی بسیاری از افراد حاضر در این تجمع فراموش شد؛ اتفاقی که پیکان انتقادات به سمت ستاد استانی این نامزد انتخاباتی و البته علوم پزشکی خوزستان را نشانه گرفت. درحالی‌که استان خوزستان در ماه‌های گذشته، درگیر بالاترین میزان ابتلا به کرونا بوده و ردپای جهش‌های جدید در این استان هم دیده شده است. تجمع‌های انتخاباتی در شرایطی برگزار می‌شود که برخی شهرها در روزهای گذشته از نارنجی به قرمز تغییر وضعیت داده‌اند و کشور در خطر شروع پیک پنجم کرونا قرار گرفته است.
با وجود صدور مجوز برگزاری این تجمع از سوی ستاد استانی مدیریت کرونا در استان اما روابط‌عمومی دانشگاه علوم پزشکی اهواز هم تخلف در برگزاری این تجمع را با صدور اطلاعیه‌ای تأیید کرده است. در بخشی از اطلاعیه این دانشگاه درباره حواشی برگزاری تجمع انتخاباتی یکی از نامزدها در ورزشگاه تختی اهواز، آمده: «دانشگاه علوم پزشکی اهواز برای برگزاری این مراسم در نامه‌ای به مسئول شورای هماهنگی کاندیدای مذکور، با اشاره به مصوبات هفتادمین جلسه ستاد ملی کرونا خواستار رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی حین برگزاری مراسم شده بود و حتی فراتر از کار ویژه و ماموریت خود با دغدغه حفظ حداکثری سلامت شرکت‌کنندگان با استقرار بیش از ۷۰ نفر نیروی بهداشتی قبل از شروع مراسم نسبت به غربالگری مراجعان، تب‌سنجی، انجام تست رپید و توزیع ماسک نیز اقدام کرده بود، اما دعوت عمومی منجر به حضور تعداد زیادی از شهروندان و هم‌استانی‌ها در این مراسم شد؛ چنان‌که رعایت پروتکل‌های بهداشتی را تحت‌الشعاع قرار داد.» همزمان جمال عالمی‌نیسی، فرماندار اهواز، هم در نامه‌ای به رئیس ستاد کاندیدای مورد نظر، ۳ مورد تخلف و نقض پروتکل‌های بهداشتی طی تجمع انتخاباتی را اعلام کرد.
بی‌توجهی به رعایت پروتکل‌ها اما صدای رئیس دولت دوازدهم را بلند کرد. ۲ روز پیش، حسن روحانی نسبت به این موضوع هشدار داد: «کادر درمان انتظار ندارند کسانی که قرار است بالاترین پست اجرایی کشور را اشغال کنند، اینچنین نسبت به کادر درمان اجحاف کرده و برای آنها مشکل بیافرینند.» به‌گفته او، با توجه به اینکه مسئولیت اجرای انتخابات بر عهده وزیر کشور است، بنابراین درصورت رعایت نکردن پروتکل‌ها باید با نامزدهای متخلف، برخورد قاطع و جدی صورت گیرد.
تنها ۶ روز به برگزاری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری مانده و در این هفته، تجمع‌های انتخاباتی بیشتری برگزار خواهد شد. با این حال مشاور وزیر کشور در گفت‌وگو با همشهری تأکید کرد که تجمع‌های انتخاباتی در هفته آخر لغو نمی‌شود، چرا که پروتکل‌ها به اندازه کافی سختگیرانه است. براساس اعلام روح‌الله جمعه‌ای، وزارت بهداشت ناظر اصلی در رعایت پروتکل‌های بهداشتی است.
دبیر کمیته امنیتی و اجتماعی- انتظامی ستاد ملی مقابله با کرونا هم تأکید می‌کند که این تجمع‌ها نباید برگزار شود، اما شرایط عادی نیست. حسین قاسمی، تأکید می‌کند که کاندیداها باید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی تأکید داشته باشند، چرا که پس از انتخاب، خودشان رئیس ستاد مقابله با کرونا می‌شوند و باید اپیدمی را کنترل کنند.
ستادهای استانی، ناظر بر اجرای پروتکل‌ها هستند
او به همشهری می‌گوید:« در هفتادمین جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا در اول خرداد ۱۴۰۰ شیوه‌نامه برگزاری تجمعات انتخاباتی مصوب شد. تأکید مصوبات این است که تجمعات انتخاباتی در فضای باز باشد با یکسری شروط ازجمله رعایت فاصله ۸ متری برای یک نفر، رعایت سقف شرکت‌کنندگان به میزان حداکثر ۳۰ درصد ظرفیت فضای درنظر گرفته شده، الزام استفاده از ماسک، تجمع نکردن قبل و بعد از برگزاری مراسم در ورودی و خروجی، حداکثر زمان برگزاری ۲ساعته و رعایت تمام دستورالعمل‌های بهداشتی ابلاغ شده است. البته درصورت ضرورت برگزاری جلسات داخلی ستادهای انتخاباتی در مکان‌های بسته هم باید با رعایت طرح مدیریت هوشمند و ظرفیت حداکثر ۱۵ نفر برای شهرهای قرمز، ۲۰ نفر برای شهرهای نارنجی و ۳۰ نفر برای شهرهای زرد انجام شود.» به‌گفته او، درباره انتخابات ریاست‌جمهوری، ستادهای استانی، مسئولیت نظارت بر پروتکل‌ها را دارند و درصورت وجود مشکل و رعایت نکردن پروتکل‌ها، امکان پیگیری از مسیرهای پیش‌بینی شده وجود دارد. در انتخابات شوراها خود کاندیداها مسئول هستند که مصوبات را رعایت کنند. او می‌گوید:« تلاش ستاد ملی مقابله با کرونا در روزهای منتهی به انتخابات، ایجاد تعادل بین فضای انتخاباتی، ضرورت‌ها، مباحث مرتبط با شیوه‌های مشارکت مردم در انتخابات و شناخت کاندیداها در کنار بحث سلامت بوده است. البته زمینه اجرای پروتکل‌ها در این‌باره هم باید مورد توجه قرار بگیرد.»
رئیس‌جمهور آینده؛ مسئول وضعیتی است که رقم می‌خورد
قاسمی درباره این که برگزاری تجمعات انتخاباتی مشابه ورزشگاه تختی اهواز و سوءمدیریت در رعایت پروتکل‌ها تهدیدی بر وضعیت شکننده کرونا در کشور است و کنترلی بر برگزاری این تجمعات مشاهده نمی‌شود، توضیح می‌دهد:«در این روزهای انتخاباتی باید تمام شرایط را با هم درنظر بگیریم. جلوگیری مطلق از برگزاری انتخابات به‌طور کامل، امکان‌پذیر نیست، چرا که اگر مانع از برگزاری تجمعات شویم، اما راهکاری درنظر نگیریم می‌تواند منجر به رقم خوردن اتفاقاتی خارج از چارچوب شود که در نهایت نتوان آثار و نتایج آن را مدیریت کرد؛ بنابراین تصمیم‌سازی در ستاد ملی به این صورت بوده که با رعایت تمام جوانب و وضعیت موجود فرصت‌های این چنینی را هم فراهم کنند.» به‌گفته این مسئول در ستاد ملی مقابله با کرونا، هر کدام از نامزدهای انتخاباتی باید پاسخگوی وضعیت فعلی باشد:«کاندیداها باید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی تأکید داشته باشند چرا که خودشان بعد از اعلام نتایج، مسئول ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا خواهند بود؛ بنابراین اگر شرایطی را از قبل ایجاد کنند که باعث روند صعودی بیماری شود، قطعا بیماری به‌خود آنها بازخواهد گشت. انتظار اول این است که این ۷ نامزد به ستادهای انتخاباتی تأکید کنند از هر آنچه موجب تضعیف تصمیمات و اجرای پروتکل‌ها می‌شود، پرهیز کنند. از آن طرف مسئولان ستادهای استانی هم به همراه عوامل اجرایی باید این روند را جدی بگیرند.»
قاسمی همچنین در پاسخ به این سؤال که تصور می‌شود شکل نظارتی بر رعایت پروتکل‌ها در تجمعات به‌گونه‌ای است که گویی ضمانت اجرایی ندارد، می‌گوید:«ما باید در تصمیم‌گیری‌ها همه جوانب را درنظر بگیریم. یکی از بحث‌های مورد تأکید نظام، مشارکت‌های مردمی در انتخابات است که مشارکت با بحث‌های کرونا در تناقض قرار دارد. زمانی که ستاد تنها ۳۰ درصد یک فضای باز را برای برگزاری تجمعات درنظر گرفته یعنی سختگیرانه‌ترین شرایط را درنظر گرفته است. مشکل در تصمیمات نیست، مشکل در اجرا و نظارت‌هاست. به همین دلیل است که می‌گویم خود کاندیداها و ستادهای آنها باید در برگزاری چنین تجمعاتی تمام پروتکل‌ها را رعایت کنند.» قاسمی اظهار امیدواری می‌کند که در روزهای آینده، تجمع‌ها با مخاطرت کمتری برای انتشار ویروس برگزارش شود:« اگر بخواهیم واقع‌بینانه نگاه کنیم اصلا نباید این تجمعات شکل بگیرد تا سلامت مردم به خطر نیفتد، اما وقتی شما در شرایط عادی قرار ندارید و تصمیم‌گیری‌ها در شرایط عادی صورت نمی‌گیرد، تلاش می‌شود تا شرایطی با کمترین میزان خطر فراهم شود. البته بعد از ماجرای اهواز چند نفر از کاندیداها، سفرهای استانی را لغو کرده‌اند یا تصمیمات جدیدی برای برگزاری تجمعات انتخاباتی خود گرفته‌اند.» این مسئول همچنین به تذکر رئیس‌جمهوری درباره برگزاری این شکل از تجمعات اشاره می‌کند: « در جلسه روسای کمیته تخصصی با رئیس‌جمهوری، دستورات لازم و به قرارگاه‌های عملیاتی اختیار داده شد که در برابر مشاهده رفتارهای این چنینی برخورد لازم را داشته باشند. البته مانع برگزاری تجمعات نیستند، اما تلاش‌ها بر رعایت قطعی پروتکل‌هاست. در واقع ما نمی‌توانیم کل کشور را بازرس بگذاریم تا بر اجرای مصوبات نظارت کنند و به این مقدار نه ساختار داریم نه نیرو و امکانات.»
مشاور وزیر کشور: تجمع‌های انتخاباتی لغو نمی‌شود
انتشار تصاویر چند همایش انتخاباتی از سوی ۲ نامزد ریاست‌جمهوری در شهرهای مختلف، منجر به ایجاد نگرانی‌های جدی شده است. آنچه بر این نگرانی‌ها می‌افزاید شیب تند تبلیغات انتخابات در هفته پیش‌رو به‌عنوان آخرین روزهای کاری ستادهای انتخاباتی است. روح‌الله جمعه‌ای، مشاور وزیر کشور در گفت‌وگو با همشهری توضیح‌هایی در این‌باره می‌دهد. او تأکید می‌کند که وزارت کشور دستورالعمل رعایت پروتکل‌های بهداشتی را که با نظارت ستاد ملی مقابله با کرونا و با هماهنگی کامل وزارت بهداشت تهیه و تدوین شده در اختیار تمام ستادهای انتخاباتی قرار داده و تأکید کرده که رعایت‌نکردن این دستورالعمل، تخلف انتخاباتی به‌شمار می‌رود. براساس اعلام جمعه‌ای، ستادهای نامزدها باید این پروتکل‌ها را رعایت کنند، چراکه این موضوع، به‌طور مستقیم با جان مردم در ارتباط است و علاوه بر موضوع سیاسی بحث سلامت مردم در این دوره از انتخابات بسیار مهم است. از این‌رو انتظار می‌رود که تمام ستادها در رعایت این دستورالعمل‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشند.
جمعه‌ای در پاسخ به این که با توجه به رعایت‌نشدن دستورالعمل‌ها در تجمع‌های اخیر، آیا وزارت کشور ناظر یا نماینده‌ای برای بررسی این موارد دارد؟ توضیح می‌دهد: «ستادهای تبلیغاتی، قبل از برگزاری هرگونه تجمع، باید درخواست خود را ارائه دهند و این درخواست‌ها در مراجع محلی بررسی و از ستاد مذکور هم تعهدی مکتوب برای رعایت تمام دستورالعمل‌ها گرفته می‌شود. یعنی باید حداقل فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت شود و ماسک و مواد ضدعفونی هم در اختیار افراد قرار گیرد. پس از این اقدامات، مجور صادر می‌شود و البته ناظران فرمانداری هم در محل حضور دارند.» به‌گفته او، طبق قانون، ناظراصلی در رعایت پروتکل‌های بهداشتی، وزارت بهداشت است که می‌تواند گزارش تخلفات را به قوه قضاییه ارائه دهد و آنجا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مشاور وزیر کشور درباره اینکه آیا امکان اجرای مقررات سختگیرانه‌تر برای برگزاری این تجمع‌ها وجود دارد یا خیر، می‌گوید: «با توجه به اینکه در این دوره شاهد پدیده نوظهور کرونا بودیم و به‌هرحال قابل پیش‌بینی نبود، اما ۲نکته لازم به ذکر است؛ نکته اول اینکه خود ستادها متوجه این موضوع شدند که کنترل و نظارت دقیق بر تجمعات خیلی سخت است و ممکن است از دست آنها خارج شود، چنان‌که برخی تجمع‌ها هم لغو شد. اما اینکه ممکن است مقررات سختگیرانه‌تری صورت بگیرد باید تأکید کنم که همین حالا هم مقرارات سختگیرانه است و امیدواریم که ستادها هم بیشتر همکاری کنند تا شاهد تکرار این موارد نباشیم و خطری سلامت مردم را تهدید نکند.» جمعه‌ای، امکان لغو تجمعات در هفته آخر را رد می‌کند و می‌گوید: «همایش‌های بسیاری برگزار شده و مشکلی نداشته‌اند و دو، سه مورد که مشکلاتی داشته‌اند، دلیلی برای برگزارنشدن تجمع‌های انتخاباتی نمی‌شود.»