به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایسنا، دکتر علیرضا ناجی رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره فاصله میان تزریق دو دوز هر یک از انواع واکسن‌های کرونا که در ایران استفاده می‌شوند، گفت: در واکسن اسپوتنیک فاصله تزریق دو دوز ۲۱ روز است که ما در ایران در فاصله ۲۸ روز دو دوز را تزریق می‌کنیم. البته طبق اعلام موسسه گامالیا که سازنده واکسن اسپوتنیک‌وی است، این فاصله را تا ۶۰ روز هم می‌توانیم بگذاریم.
او ادامه داد: در واکسن سینوفارم نیز فاصله بین تزریق دو دوز ۲۸ روز است. طبق گفته‌های سازمان غذا و دارو که از شرکت سازنده استعلام گرفته، تا ۶ هفته هم می‌توانیم این فاصله را لحاظ کنیم.
ناجی افزود: در واکسن آسترازنکا هم فاصله بین تزریق دو دوز بین ۱۰ تا ۱۲ هفته در تمام دنیا است و ما هم با فاصله سه ماهه دوز دوم این واکسن را تزریق می‌کنیم که البته بهتر هم هست. زیرا به دلیل مشکلی که واکسن آسترازنکا داشت، انداختن فاصله بین دو دوز باعث می‌شود که میزان آنتی‌بادی‌های تولیدشده حتی تا ۲.۵ برابر افزایش یابد.
این ویروس‌شناس گفت: بیشترین نگرانی ما در زمینه واکسن سینوفارم است. طبق قول چین، قرار بود ۳ میلیون دوز واکسن را به ما تحویل دهد، اما متاسفانه خلف وعده کردند و واکسیناسیون افراد مقداری عقب افتاده است.
استفاده از پلتفرم‌های مشابه سینوفارم برای تزریق دوز دوم واکسن؛ آری یا خیر؟
رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: به نظر می‌رسد اگر طی این مدت نتوانیم این واکسن را برای تزریق تامین کنیم، یکی از راهکارهایمان این است که دوز دوم واکسن را با واکسن‌هایی که پلتفرم‌های مشابه دارند، جایگزین کنیم؛ از جمله واکسنی مانند برکت. البته اصلا شواهدی در این زمینه نداریم.
دکتر ناجی اظهار کرد: اگر می‌بینیم که در خارج از کشور واکسن‌های میکس (ترکیبی) را تزریق می‌کنند و به عنوان مثال با فایزر و آسترازنکا این اقدام را انجام می‌دهند، روی این موضوع کار کرده‌اند و شواهد آن را دارند. به طوری که در حال حاضر پروتکل در انگلستان و استرالیا این است که شما هر کدام از واکسن‌های آسترازنکا یا فایزر را تزریق کرده باشید، برای دوز دوم باز می‌توانید هر یک از این دو واکسن را تزریق کنید، اما ما در کشور روی این موضوع کار نکرده‌ایم.
وی افزود: به هر حال اگر شرایط به این سمت برود که تهیه واکسن از منابع خارجی برایمان سخت شود و خلف وعده‌های زیادی را شاهد باشیم، باید معادل‌سازی کرد. به عنوان مثال بهترین معادلی که برای واکسن سینوفارم در ایران داریم، برکت است، اما اینجا باز هم نقش وزارت بهداشت و معاونت فناوری و تحقیقات بسیار پررنگ می‌شود که اگر می‌خواهیم این اقدام را انجام دهیم، باید از جمعی از افرادی که این نوع تزریق را انجام دادند، نمونه گرفته شود تا ببینیم اثربخشی تزریق واکسن میکس به چه صورت است. آیا مناسب است یا خیر؟
ناجی ادامه داد: در حال حاضر اگر کشورهای دیگر هم دارند واکسن‌های میکس را تزریق می‌کنند، به دلیل همین شرایط است. یعنی تعداد واکسن کم است، دسترسی به واکسن‌ها در تمام دنیا کم است و بر همین اساس سعی می‌کنند که از پروتکل‌های رایج جدا شوند و بتوانند از امکاناتی که دارند، حداکثر بهره‌برداری را انجام دهند. اما آنها کار و تحقیق و مطالعه می‌کنند و اطلاعات دارند، اما به نظر می‌رسد که ما باید کورکورانه پیش برویم و بعدا بفهمیم که وضعیت‌مان به چه صورت خواهد شد. می‌توانیم ابتدا طرح مطالعاتی در این زمینه انجام دهیم که البته با توجه به تقاضایی که در حال حاضر وجود دارد، این اقدام دشوار است.
اخبار زرد درباره واکسن
رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه صحبتش با اشاره به انتشار اخبار زرد در حوزه واکسن گفت: اتفاق بسیار بدی که در کشور ما رخ داده، اخبار زردی است که در حوزه واکسن خیلی راحت می‌چرخد و افراد مختلف اعم از متخصصان و... آنقدر اخبار عجیب و غریب به مردم ارائه داده‌اند که مقداری اعتماد مردم به واکسن کاهش یافته است. ما باید از این موضوع جلوگیری کنیم.
ناجی گفت: فکر می‌کنم در این مورد باید شرایط را صادقانه برای مردم مطرح و اعلام کنیم که وضعیت به هر دلیلی به این صورت است. همیشه دو دوتای مسائل مربوط به سلامت چهارتا نمی‌شود. باید اهم و فی‌الاهم کنیم و ببینیم که وضعیت ما با توجه به مقدورات و امکاناتی که داریم، چگونه است.
وی عنوان کرد: در حال حاضر مطالعات فاز سوم واکسن‌های جدی ما در حال انجام است؛ مانند واکسن پاستور که با همکاری کشور کوبا است و به آن امید زیادی دارم و البته واکسن برکت. بنابراین راه‌حل میانبر این است که به مردم اعلام کنیم که شرایط به این صورت است و در نتیجه بیایند و واکسن جایگزین تزریق کنند و بعد از آن مطالعه این موضوع نشان دهد که چقدر این اقدام می‌تواند اثربخشی داشته باشد.
در صورت طولانی شدن فاصله تزریق دوز دوم، اثر دوز اول از بین می‌رود؟
ناجی درباره احتمال از بین رفتن اثربخشی دوز اول واکسن‌های کرونا در صورتی که ماکسیمم فاصله زمانی تزریق دوز دوم بگذرد، گفت: می‌توان گفت که اثربخشی آنها از بین نخواهد رفت، اما شاید بسیار کمتر از چیزی شود که ما در نظر می‌گیریم. میزان کارایی که از واکسن‌ها می‌بینیم به دلیل رعایت الزامات تزریق واکسن است. به عنوان مثال وقتی درباره سینوفارم می‌گوییم که چهار هفته‌ای دوز دوم را بزنید و این واکسن ۷۸ درصد اثربخشی دارد، وقتی که این زمان طولانی‌تر می‌شود، باید دید که این اثربخشی چقدر تغییر می‌کند. فکر نمی‌کنم اثربخشی دوز اول با طولانی شدن فاصله بین تزریق دوم کاملا از بین برود، اما احتمالا اثربخشی ضعیف‌تر می‌شود.
وی گفت: در حال حاضر در نقطه‌ای هستیم که باید این موارد را درست مطالعه کنیم. اولا با کشورهایی که با آنها در این زمینه صحبت کردیم و با آنها رابطه استراتژیک داریم، باید بسیار جدی‌تر مذاکره کنیم تا واکسن را دریافت کرده و این مشکل حل شود، اما اگر نتوانستیم، راه‌حل‌های دیگری هم داریم. به عنوان مثال این‌که بتوانیم برای سینوفارم از برکت استفاده کنیم یا این‌که به شرکت‌های داخلی که خط تولید اسپوتنیک‌وی را دریافت کرده‌اند و قرار است در داخل تولید کنند، کمک کنیم تا تولید را بیشتر کنند و تلاش‌مان در این زمینه بیشتر شود تا بتوانیم این واکسن را برای افرادی که نوبت دوز دوم‌شان است، در داخل کشور تولید کنیم. هرچه سریع‌تر این اقدامات را انجام دهیم، بهتر است.
جایگزینی دوز دوم واکسن با رضایت افراد خواهد بود
ناجی تاکید کرد: اگر قرار باشد جایگزینی دوز دوم با واکسن دیگری اتفاق افتد، حتما باید با رضایت افراد باشد. البته من فکر می‌کنم این رضایت را می‌توان با صحبت کردن با افراد و با تشریح شرایطی که داریم، به دست بیاوریم.
او تاکید کرد: باید توجه کرد که انکار کردن، روش درستی نیست. به عنوان مثال درباره آهن‌ربایی شدن افرادی که واکسن می‌زدند، انکار کردن یا مسخره کردن موضوع درست نبود. زیرا این موضوع پدیده‌ای است که اتفاق می‌افتد، اما نه به دلیل واکسن.
ناجی گفت: ما باید اینطور پاسخ می‌دادیم که واکسن باعث این موضوع نمی‌شود، اما برخی افراد هستند که به دلایل مختلف یا به دلیل مغناطیسی که در بدنشان وجود دارد، دچار چنین پدیده‌ای می‌شوند و نباید آن را انکار می‌کردیم. الان هم باید صادقانه شرایط را به مردم توضیح داد و من فکر می‌کنم که اگر با مردم صحبت شود، مردم استقبال می‌کنند.
وی گفت: بر همین اساس تاکید می‌کردیم که باید واکسن کرونا را در کشور تولید کنیم. زیرا شرایط کنونی ما و البته شرایط بسیاری از کشورها نشان می‌دهد که اگر کسی روی تولید داخلی خودش در زمینه واکسن کرونا کار نکند، به مشکل برمی‌خورد. خوب بود که ما بر روی دو یا سه موسسه درست‌مان مانند پاستور، رازی و... تمرکز می‌کردیم و با مشارکت خارجی با بودجه بهتر سریع‌تر پیش می‌رفتیم تا کمتر به این مشکلات بربخوریم. در هر صورت شرایط کنونی ما به این صورت است و باید سریع چاره‌جویی شود و چاره‌جویی هم با همین راه‌حل‌ها است.
ناجی گفت: ما باید به دنبال تولید داخلی اسپوتنیک‌وی باشیم و از شرکت اکتوور بخواهیم که سریع‌تر و با همت بیشتری این اقدام را انجام دهد. در عین حال در برکت هم تولیدات بالا برود. میزان تولید پاستور هم افزایش یابد تا هر چه زودتر بتوانیم تولیدات بیشتری داشته باشیم و از واکسن‌های داخلی استفاده کنیم.
وی افزود: از طرفی موسسه رازی هم یک واکسن بسیار خوب پروتئینی را در دست مطالعه دارد که امیدواریم هرچه زودتر وارد فاز سوم شود. امیدواریم نهایتا تا پایان تابستان تکلیفمان درباره اطلاعات‌مان از واکسن‌های داخلی مشخص شود. در آن زمان می‌توانیم واکسیناسیون‌مان را به خوبی پیش ببریم و تا پایان امسال بتوانیم واکسیناسیون را در ایران کامل کنیم.
تجربه ایران در عرصه واکسیناسیون گسترده
ناجی تاکید کرد: ما تجربه واکسیناسیون گسترده و وسیع و سطح بالا را در ایران داریم. به طوری که طی دو دهه قبل نزدیک ۳۰ میلیون نفر از افراد کشورمان را در عرض دو هفته تحت واکسیناسیون سرخک و سرخجه بردیم. بنابراین اینطور نیست که الان نتوانیم چنین اقدامی را انجام دهیم.
رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: اگر سرعت واکسیناسیون‌مان پایین است، علتش این است که واکسنی در دسترس نداریم. اگر واکسن در دسترس باشد، به سرعت این اقدام را انجام می‌دهیم.