محمود قنبری-همشهری آنلاین:
بزرگترین میدان نفتی در اهواز، قدیمی‌ترین منطقه فلات ایران، پنجمین استان پرجمعیت با آمار ۴ میلیون و ۷۱۰ هزار نفر، رتبه اول تولید محصولات کشاورزی و قطب صنعت، نفت و گاز عناوینی است که هر کدام به تنهایی می‌تواند یک استان را توسعه‌یافته و ثروتمند کند، اما خوزستان با داشتن همه این عناوین چالش‌های کهنه و سختی را پیش‌روی خود دارد که حل آن‌ها اراده و عزمی فرادولتی می‌طلبد. با این همه شهروندان و کارشناسان معتقدند فردی که در جایگاه رئیس‌جمهوری قرار می‌گیرد با انتخاب مدیران خود می‌تواند به این چالش‌ها دامن بزند یا مسیر حل آن‌ها را هموار کند؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد در دولت‌های گذشته رخ نداده است.
آب و فاضلاب، مهم‌ترین چالش خوزستان
خوزستان ۴۰۵۵ روستای دارای سکنه دارد که از این تعداد بیش از ۷۰۰ روستا با تنش آبی مواجه هستند؛ چالشی که مسئولان آن را نتیجه پراکندگی جغرافیایی و کمبود اعتبار اعلام می‌کنند، اما مردم با وجود ۵ رودخانه بزرگ در استان آن را برنمی‌تابند. «حمزه مقدم» عضو شورای روستای عوده، امام جماعت بخش غیزانیه و فعال اجتماعی که در ماه‌های گذشته مطالبه آب بخش غیزانیه را پیگیری کرده است به همشهری می‌گوید: «چالش مهم خوزستان آب و فاضلاب است در حالی که دبی کارون هم روز به روز کمتر می‌شود. اگر این مشکل حل نشود در سال‌های آینده استان درگیر مشکلات شدیدتری خواهد شد.»
البته او معتقد است رفع چالش‌های آب و فاضلاب در خوزستان نیاز به اعتبار ملی و ویژه دارد و بدون اعتبار از عهده دولت به تنهایی برنمی‌آید.
مدیریت متخصص
شهروندان خوزستانی از جمله مقدم معتقدند این استان برای حل مسائل خود نیاز به مدیریت متخصص و کارآمد دارد که بتواند اعتبار اختصاص یافته را در مسیر درست هدایت کند. عضو شورای روستای عوده با بیان اینکه همه چالش‌های خوزستان با مدیریت متخصص و صحیح قابل حل است، می‌گوید: «اگر افراد بدون تخصص روی کار بیایند، کل استان و منطقه را با چالش مواجه می‌کنند. نیشکر هفت‌تپه نمونه‌ای از بی‌مدیریتی در سطح خوزستان است که موجب بروز مشکلات امنیتی برای استان شد. دولت آینده اگر واقعا می‌خواهد کارآمد باشد باید یک استاندار و حتی فرمانداران بومی یا غیربومی آشنا و متخصص سر کار بگذارد.»
بالاترین آمار جامانده از تحصیل
خوزستان بعد از سیستان و بلوچستان بالاترین آمار جامانده از تحصیل را دارد. این در حالی است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، آموزش و پرورش می‌تواند موجب توانمندی و توسعه استان شود. یک روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای به این موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: «داشتن جامعه باسواد و کوشا، دغدغه‌مند و دلسوز مثل زمینی است که باید شخم زد، بذر پاشید و به موقع آبیاری کرد و نهایتا محصول را برداشت. هرچه زمین آماده‌تر، محصول مرغوب‌تر. ما تا زمانی که به بستر پروراندن بها ندهیم، جامعه مسئولیت‌پذیری نخواهیم داشت.»
«معصومه عامری» با بیان اینکه مدیران خوزستان در دوره‌های گذشته بدون توجه به مباحث فرهنگی بودجه‌های استان را هدر داده‌اند، می‌افزاید: «اصلی‌ترین راهکار برای رسیدگی به این چالش، داشتن جامعه آماری واقعی، همراه و هم‌مسیر بودن مسئولان استانی بدون حاشیه تبلیغاتی، حضور مدیران دلسوز بدون پارتی‌بازی، داشتن اتاق فکر و اعلام شجاعانه کم‌کاری‌هاست.» او ادامه می‌دهد: «بچه‌های بی‌سواد بیکاران و معترضان فردای جامعه هستند. یک کتاب از تاریخ فرانسه خوانده بودم که ۱۰۰ سال پیش خانواده‌ها مجبور به آموزش و پرورش فرزندان خود بودند. شاید در آن تاریخ، مشکلات عدیده‌ای برای مسئولان ایجاد شده بود، اما آنچه که ما امروز از فرانسه می‌دانیم، زمین تا آسمان با آن دوره فرق دارد و این آموزش اجباری، حاصل درخشانی داشته است.»
انتقال آب از سرشاخه‌ها
«قاسم آل‌کثیر» فعال اجتماعی اما به چالش دیگری اشاره می‌کند؛ ریزگردها که در همه سال‌های گذشته به یکی از بحران‌های خوزستان تبدیل شده است. او به همشهری می‌گوید: «روزگاری اهواز را با کارون زیبای آن می‌شناختند، اما این خاطره ذهنی زیبا تبدیل به اهوازی با نمای ریزگرد شده است. سال‌هاست دغدغه بسیاری از مردم خوزستان مساله ریزگردهاست که زندگی در این استان را مختل کرده. ریزگردها تبعات بسیاری از جمله شیوع بیماری‌های خطرناک، تعطیلی بسیاری از مشاغل و آسیب اقتصادی به استان را را به همراه داشته‌اند.» او معتقد است انتقال آب کارون از سرشاخه‌ها و خشک شدن رود و به ویژه تالاب‌های هورالعظیم و شادگان و دیگر رودها موجب دامن زدن به افزایش ریزگردها شده است.
آل‌کثیر ادامه می‌دهد: «آلودگی آب آشامیدنی در اهواز موجب شده است مردم مجبور به خرید آب تصفیه کن و به دلیل فشار پایین آب پمپ فشار آب شوند. بسیاری قدرت خرید این ابزار را ندارند. به عبارتی با قطع شدن برق، آب شهروندان کلانشهر اهواز نیز قطع می‌شود. کم آبی حتی وضعیت کشاورزان خوزستانی را بحرانی کرده است به طوری که در بعضی از فصل‌ها اجازه کشت ندارند.» به گفته او، توقف طرح‌های انتقال آب، راهکار اساسی حل این مشکل است.
غوغای بیکاری در خوزستان
استاندار خوزستان مدتی پیش اعلام کرده بود که نرخ رسمی بیکاری خوزستان ۵/۱۴ درصد است، اما در بسیاری از مناطق استان نرخ بیکاری بالاتر از ۴۵ تا ۵۰ درصد است؛ نرخی که یکی از عوامل اصلی مهاجرت خوزستانی‌هاست و این استان را به یکی از مهاجرفرست‌ترین استان‌های کشور تبدیل کرده. «سعید» از جوانان آبادانی به این چالش اشاره می‌کند و معتقد است دولت جدید باید تکلیف صنایع، نفت، گاز و کشاورزی خوزستان را مشخص کند. نمی‌شود که بزرگترین میدان نفتی ایران در اهواز فعالیت کند، اما آمار بیکاری در این استان بالا باشد. منطقه آزاد اروند هم قرار بود در کنار همه این ظرفیت‌ها به اشتغالزایی در استان کمک کند و دولت سیزدهم باید تکلیف این منطقه را روشن و درباره آن بازنگری کند.
چالش زیرساخت و اشتغال
رئیس مجمع نمایندگان خوزستان چالش‌های این استان از نگاه شهروندان را رد نمی‌کند، اما به معضل دیگری در کنار همه این موارد اشاره می‌کند؛ توسعه نامتوازن و نامتعادل در شهرهای خوزستان. «سید کریم حسینی» با بیان اینکه این توسعه نامتوازن نتیجه نبود برنامه‌ریزی و بی‌توجهی به برنامه‌های آمایش سرزمینی است به همشهری می‌گوید: «گذشتگان از نماینده تا مدیران اجرایی کارهای خودشان را انجام دادند، اما حالا وقت آن است که با توجهی که دولت، مجلس، قوه قضائیه و همچنین مقام معظم رهبری به خوزستان داشته‌اند، بر شیوه هزینه اعتبارهای اختصاص داده شده به آب و فاضلاب نظارت شود.»
به گفته او، اگر پروژه‌های آب و فاضلاب که مهم‌ترین چالش استان هستند به پیمانکاران خوب و با تجربه سپرده و بر عملکرد آن‌ها هم نظارت شود، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. حسینی چالش بعدی استان را منطقه آزاد اروند می‌داند و توضیح می‌دهد: «یک زمانی منطقه آزاد ایجاد شد که می‌توانست برای خرمشهر و آبادان به عنوان شهرهای بندری، تجربه خوبی باشد، اما این طور نشد. منطقه آزاد باید تکلیف خودش را با این دو شهر مشخص کند، زیرا این منطقه می‌تواند ضمن درآمدزایی فرصت‌های اشتغال خوبی برای استان و ۲ شهر خرمشهر و آبادان ایجاد کند.» او بی‌توجهی‌ها در گذشته، انتقال آب، خشکسالی و رسیدگی نکردن به زیرساخت‌ها را از مهم‌ترین مشکلات این استان می‌داند که به معضلاتی چون بیکاری و مهاجرت هم دامن زده است. به گفته حسینی، رسیدگی به مسائل زیرساختی و روبنایی از جمله توقف طرح‌های انتقال آب، توجه ویژه به خوزستان و مسائل آن و اختصاص اعتبار مناسب به طور هم‌زمان، می‌تواند بخشی از مشکلات را جبران کند.