همشهری - مریم سرخوش: با ورود محموله جدید و توزیع آن در مراکز تجمیعی، از امروز، تزریق دوز دوم واکسن کرونا برای افراد بالای ۷۰ سال از سر گرفته می‌شود. سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا با اعلام این خبر گفت که افراد جامانده از واکسن در گروه‌های سنی بالاتر هم در این مرحله می‌توانند تزریق واکسن داشته باشند. پنج‌شنبه هفته گذشته بود که محموله یک میلیون دوزی واکسن اسپوتنیک‌وی وارد ایران شد و چند روز قبل از آن واکسن کووبرکت مربوط به ستاد فرمان اجرایی امام هم مجوز مصرف اضطراری داوطلبانه گرفت. همان موقع اینطور گفته شد که تولید انبوه این واکسن از تیرماه شروع می‌شود.
هم‌اکنون، فاز دوم واکسیناسیون که برای سالمندان است، با اولویت افراد بالای ۷۰ سال یعنی متولدان ۱۳۳۰ به بالا در حال انجام است که به‌دلیل کمبود واکسن، در هفته‌های اخیر متوقف شده یا با روند بسیار کندی آن‌هم برای دوز دوم انجام می‌شد. بر این اساس با ورود محموله جدید و احتمال واردات در روزهای آینده، افراد می‌توانند از طریق ثبت‌نام در سامانه SALAMAT.GOV.IR نسبت به پیگیری وضعیتشان اقدام کنند.
حالا با نزدیک شدن به زمان تولید واکسن ایرانی، کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو روز گذشته اعلام کرد که با توزیع واکسن برکت و ورود محموله‌های واکسن وارداتی، واکسیناسیون عمومی با اولویت گروه‌های سنی ۶۵ سال به بالا از این هفته آغاز می‌شود. براساس آخرین اعلام وزارت بهداشت، تاکنون بیش از ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن وارد کشور شده و مجموع واکسن‌های تزریق‌شده هم ۵ میلیون و ۲۸۱ هزار و ۲۷۵ دوز است. در تهران هم با افزایش مراکز تجمیعی براساس اعلام معاون درمان ستاد کرونای پایتخت، ظرفیت تزریق روزانه ۷۰ هزار دوز واکسن فراهم شده است.
سند واکسیناسیون تغییر نمی‌کند
نادر توکلی، معاون درمان ستاد مدیریت کرونای تهران درباره ازسرگیری دوباره واکسیناسیون به همشهری توضیحاتی می‌دهد: «واکسیناسیون همچنان برای سالمندان بالای ۷۰ سال ادامه خواهد داشت؛ چراکه هنوز افرادی از این گروه، واکسن تزریق نکرده‌اند. این افراد می‌توانند از طریق سامانه SALAMAT.GOV.IR اقدام به ثبت‌نام کنند. البته با تکمیل این گروه به‌زودی واکسیناسیون سالمندان بالای ۶۵ سال اعلام می‌شود.»
توکلی در پاسخ به این سؤال که با تولید واکسن ایرانی، روند واکسیناسیون در کشور تغییر خواهد کرد، گفت: «اولویت‌بندی سند واکسیناسیون همانی است که از ابتدا تدوین شده است. هم‌اکنون در فاز ۲، پس از کادر درمان، سالمندان بالای ۶۰ سال قرار دارند که حتی با شروع تزریق واکسن ایرانی هم این گروه در اولویت هستند. پس از آن با اتمام واکسیناسیون بیماران خاص، بیماران زمینه‌ای در اولویت واکسن قرار می‌گیرند و سپس تزریق برای گروه‌های سنی پایین‌تر اعلام خواهد شد. ظرفیت واکسن ایرانی هم‌اکنون بیشتر از دو، سه میلیون دوز در ماه نیست و بعد از تکمیل واکسیناسیون گروه‌های هدف و افزایش تولید به واکسیناسیون عمومی خواهیم رسید.» معاون درمان ستاد کرونای تهران، متنوع بودن سبد واکسن در کشور را منوط به تحقق وعده واردات عنوان می‌کند و می‌گوید: «قطعا اگر واکسن داشته باشیم انحصار ایجاد نخواهد شد. هر قدر واکسن در سبد ما وجود داشته باشد، براساس موجودی به تمام مراجعان پیشنهاد خواهد شد، ایرانی و چینی و روسی هم ندارد. ترزیق واکسن ایرانی هم مانند دیگر واکسن‌هایی که تاکنون تزریق شده، اجباری نیست. در وضعیت کنونی تنها کسانی واکسن دریافت می‌کنند که خودشان داوطلبانه ثبت‌نام و مراجعه می‌کنند. درباره ایمنی واکسن ایرانی هم تاکنون از میان کسانی که تزریق داشته‌اند عوارض حاد و نگران‌کننده گزارش نشده است. بنابراین واکسن‌های ایرانی هم کاملا ایمن هستند و با شروع تزریق عمومی آنها مردم با خیال راحت می‌توانند نسبت به تزریق اقدام کنند.»
به‌گفته او، مجوز مصرف اضطراری داوطلبانه به معنای واکسیناسیون برای افراد اولویت‌دار در فازهای تعیین‌شده است. البته این تزریق به‌صورت کاملا اختیاری و درصورت تمایل افراد صورت می‌گیرد. در این میان صادق تبریزی، رئیس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت به همشهری می‌گوید: «با توزیع واکسن‌های جدید و تسریع واکسیناسیون، به‌زودی زمان تزریق واکسن برای افراد بالای ۶۰ سال هم اعلام می‌شود.» در فاز دوم واکسیناسیون کرونا قرار است ۸ میلیون و ۳۰۰ هزار سالمند کشور واکسینه شوند و براساس اعلام سخنگوی سازمان غذا و دارو، اغلب سالمندان بالای ۷۰ سال که مایل به دریافت واکسن بودند و در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند، دوز اول را گرفته‌اند و تزریق دوز دوم آنها هم در حال انجام است.
واکسن ایرانی - کوبایی هنوز مجوز مصرف اضطراری نگرفته است
هفته گذشته بود که وزارت بهداشت از صدور مجوز مصرف اضطراری برای واکسن کووبرکت خبر داد. حالا هم براساس اعلام سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، درصورت تأیید کمیته اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت، واکسن انستیتوپاستور که ایرانی - کوبایی است هم مجوز مصرف اضطراری را در این هفته یا اوایل هفته آینده دریافت می‌کند. حالا در کنار اینها واکسن فخرا و کوو پارس رازی هم در مرحله دوم آزمایش بالینی به سر می‌برند. این در حالی است که روز گذشته رئیس دولت دوازدهم، اعلام کرد که ۲ واکسن ایرانی مجوز مصرف اضطراری دریافت کرده‌اند. احتمالا اشاره حسن روحانی به واکسن انستیتو پاستور است، اما براساس اعلام سازمان غذا و دارو، هنوز به این واکسن مجوز مصرف اضطراری داده نشده است.
در این میان احسان مصطفوی، مدیر پروژه فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن کرونای تولید مشترک ایران و کوبا، به همشهری می‌گوید که تزریق دوز دوم این واکسن روز گذشته تمام شده است: «تولید واکسن پاستوکووک همزمان با کارآزمایی بالینی آغاز شده است، لازمه ورود آن برای واکسیناسیون عمومی بررسی نتایج مطالعات انجام شده از سوی سازمان غذا و دارو و سایر مراجع ذی‌صلاح است تا اثربخشی و بی‌خطری واکسن تأیید شود. بعد از اینکه این سازمان براساس مستندات ارائه شده، واکسن را اثربخش و بی‌خطر تشخیص داد، واکسیناسیون عمومی با این واکسن آغاز می‌شود.» به‌گفته او، در اواخر مرداد و اوایل شهریور، تحلیل اولیه بررسی اثربخشی این واکسن انجام می‌شود و نتایج آن در اختیار سازمان غذا و دارو قرار می‌گیرد. البته تحلیل نهایی بررسی اثربخشی این واکسن برای شهرهایی که ۲ دوز تزریق واکسن را داشته‌اند، احتمالا در مهرماه ارائه می‌شود.
هم‌اکنون ۵ نوع واکسن ایرانی در مراحل مختلف مطالعه و تولید قرار گرفته که یک واکسن (کووایران برکت) مجوز استفاده اضطراری دریافت کرده، یکی از واکسن‌ها (انستیتو پاستور) در فاز سوم قرار دارد و ۳ واکسن دیگر (فخرا، رازی و سیناژن) هم در فازهای یک و دو قرار دارند که تامین واکسن مورد نیاز برای سال‌های آینده را هم تضمین خواهد کرد؛ هر چند که در وهله اول مجوزهای صادر شده برای واکسن‌های ایرانی برای تزریق داوطلبانه خواهد بود و واکسیناسیون هم براساس همان سند اولیه صورت خواهد گرفت. رضا مظهری، مدیر اجرایی طرح واکسن کووایران برکت با اشاره به تولید ۳ میلیون واکسن تعهد شده در خرداد به همشهری می‌گوید: «در تیرماه هم با راه‌اندازی خط تولید جدید، تولید ماهانه واکسن به ۱۱ میلیون دوز یا همان هفته‌ای حدود ۳ میلیون دوز خواهد رسید. از این پس این واکسن به‌صورت مستمر پس از تولید و قرنطینه ۱۴ روزه برای تزریق عمومی در اختیار وزارت بهداشت قرار می‌گیرد.» به‌گفته او، تولید هفتگی واکسن کووایران برکت در مرداد امسال به حدود ۴ میلیون دوز در هفته و همچنین در شهریور به هفته‌ای حدود ۷ میلیون دوز خواهد رسید.
«فخرا» احتمالا تیرماه مجوز می‌گیرد
در کنار اینها، پیش‌بینی می‌شود، واکسن فخرا هم که در فاز دوم مطالعات قرار دارد، تا تیرماه مجوز مصرف اضطراری را دریافت کند. محمد کریمی‌نیا، معاون قرارگاه پدافند زیستی کشور با اعلام این موضوع به همشهری می‌گوید: «بیش از ۱۰ روز است که کارآزمایی بالینی فاز۲ آغاز شده و استقبال داوطلبانه خوبی هم برای تزریق واکسن داریم. در حال طی این مسیر هستیم که در فرایندی که سازمان غذا و دارو تعریف کرده، به سرعت خودمان را برای اتمام فاز ۲و ورود به فاز سوم برسانیم.» به‌گفته کریمی‌نیا، واکسن فخرا هم جزو واکسن‌هایی است که با توجه به نتایج به‌دست آمده و پلتفرم‌های مشابه مورد استفاده در کشور (مرتبط با واکسن‌های سینوفارم، بهارات از خارج کشور و کووبرکت در داخل کشور) درخواست صدور و تزریق اضطراری بعد از پایان نتایج فاز را به وزارت بهداشت خواهد داد.
محمدحسن فلاح مهرآبادی، معاون تحقیقات و فناوری مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی هم با تأکید بر اینکه از شهریور امسال ماهانه یک‌میلیون دوز واکسن کووپارس تولید خواهد شد، می‌گوید: «به‌احتمال زیاد، تا مرداد امسال، ایمنی‌زایی و مؤثر بودن این واکسن تأیید می‌شود و پس از آن تولید انبوه خواهیم داشت.» فلاح همچنین درباره اتمام مرحله دوم تست انسانی واکسن رازی کووپارس هم توضیح می‌دهد: «براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده تمام داوطلبان مرحله دوم تست انسانی در ۲ هفته آینده تزریق اول خود را دریافت می‌کنند تا این مرحله پایان یابد. تزریق دوم هم بلافاصله آغاز می‌شود تا این طرح مطالعاتی روند مطلوبی داشته باشد.»
واردات ۳ میلیون دوز واکسن از سوی بخش خصوصی
حالا در این شرایط، روند واردات واکسن براساس آنچه مقامات هلال‌احمر عنوان می‌کنند، همچنان ادامه دارد. محمدحسن قوسیان‌مقدم، سخنگوی جمعیت هلال‌احمر با اعلام اینکه، تاکنون ۴.۵ میلیون دوز واکسن کرونا از سوی این سازمان وارد کشور شده است، می‌گوید: «میزان واردات و ادامه روند آن، به میزان تولید داخلی بستگی دارد. تا زمانی که لازم باشد ما به‌دنبال واردات واکسن هستیم.» در کنار اینها، بخش خصوصی هم همچنان برای واردات واکسن در تلاش است. گفته می‌شود، برای ورود یک میلیون دوز واکسن آسترازنکا از یک شرکت هندی، توافقاتی از سوی این بخش صورت گرفته است.
ناصر ریاحی، عضو هیأت‌رئیسه اتاق تهران در این‌باره گفته: «ماه گذشته قرار بود واردات ۶ میلیون واکسن از سوی بخش خصوصی محقق شود که به نتیجه نرسید، اما اکنون برای واردات ۶ میلیون دوز واکسن دیگر اقدام کرده‌ایم و قرار است ۳ میلیون دوز واکسن آسترازنکا وارد کنیم که به‌طور مستقیم با شرکت سازنده واکسن کرونا قرارداد بسته‌ایم.» به‌گفته ریاحی، یک‌میلیون دوز از این واکسن‌ها در انبار شرکت سازنده آماده است و به‌زودی وارد خواهد شد و ۳ میلیون دوز بعدی هم واکسن سینوفارم چینی خواهد بود که رزرو آن انجام شده است.