همشهری- پرنیان سلطانی: کوه، دریا، جنگل و دشت، اصلی‌ترین انتخاب‌های ما برای گردشگری هستند و کمتر پیش می‌آید در فهرست نقاط گردشگری مورد نظرمان، غار را هم بگنجانیم، درحالی‌که غارنوردی بی‌شک یکی از بهترین تفریحات موجود به‌حساب می‌آید که فضای آرام، خلوت و بکرش می‌تواند تا مدت‌ها حالمان را خوش کند. پس اگر تعریف‌تان از رفتن به غار، فقط به غار علیصدر همدان محدود می‌شود، توصیه می‌کنیم حتما غارنوردی در غار بورنیک روستای هرانده شهرستان فیروزکوه را در برنامه گردشگری‌تان قرار دهید؛ غاری باستانی و شگفت‌انگیز که قدمت آن به روزگار انسان‌های غارنشین برمی‌گردد و با بیش از ۳ کیلومتر درازا، طولانی‌ترین غار استان تهران و چهارمین غار طولانی ایران لقب گرفته است. به همه اینها، نزدیکی این غار به پایتخت را هم اضافه کنید تا گردش در این غار جذاب و شگفت‌انگیز را در برنامه همین آخر هفته‌تان قرار دهید!
۶ کیلومتری جنوب هرانده
برای رسیدن به غار بورنیک، ابتدا باید خودتان را به روستای هرانده فیروزکوه برسانید. به این ترتیب که از بزرگراه شهید بابایی، وارد جاده دماوند یا آزادراه تهران- پردیس شوید، بعد نرسیده به بومهن از مسیر کمربندی سمت راست، جاده فیروزکوه را در پیش بگیرید. حدودا ۱۲ کیلومتر قبل از فیروزکوه، چشم‌تان به تابلوی خروجی روستای هرانده خواهد افتاد. به روستا که برسید، باید به سمت جنوب آن حرکت کنید؛ چرا که غار بورنیک در ۶ کیلومتری جنوب روستای هرانده قرار دارد. البته برای رسیدن به این غار باید مقدار نسبتا زیادی هم راهپیمایی و کوهپیمایی کنید؛ حدودا یک ساعت و نیم تا ۲ ساعت زمان می‌برد تا از جایی که خودروی‌تان را پارک می‌کنید، با طی حدود ۵کیلومتر، خودتان را به غار بورنیک برسانید. درنهایت اینکه غار بورنیک در فاصله ۱۳۵ کیلومتری از تهران قرار دارد.
سفر به اعماق زمین
درست است که برای مراجعه به غار بورنیک، باید چندین کیلومتر پیاده‌روی کرده و کوه را بالا بروید اما وقتی به دهانه ورودی غار برسید، متوجه می‌شوید که باید دوباره به اعماق زمین برگردید! از همان ابتدا، یعنی درست از دهانه مثلثی شکل غار که در ابعاد ۱۵ در ۱۰ متر است و حدود ۶ متر ارتفاع دارد، ۱۴۸ پله در دهانه ورودی غار تعبیه شده که شما را به درون تالارهای غار راهنمایی می‌کند؛ به ارتفاع ۲ هزار متر از سطح دریا و ۱۰۰ متر بالاتر از دشتی که به همین نام بورنیک شناخته می‌شود. براساس تحقیقات زمین‌شناسان و غارنوردان حرفه‌ای، طول غار بورنیک ۳ هزار و ۴۷۰ متر است و به همین دلیل این غار طولانی‌ترین غار استان تهران و چهارمین غار طولانی ایران به‌حساب می‌آید.
جاذبه‌های بورنیک
این غار منحصر به فرد، جاذبه‌های دیدنی بسیاری دارد. ازجمله تخته‌سنگ‌های بزرگی که با لایه‌ای از خاک رس پوشیده شده و تصویری خاص ایجاد کرده است؛ همچنین چکنده‌ها یا استالاکتیت‌هایی که در طول سالیان سال به شکل قندیل روی سقف یا دیواره‌های غار شکل گرفته‌اند و عمدتا به رنگ نخودی هستند؛ درنهایت چکیده‌ها یا استالاگمیت‌هایی که بر کف غار تشکیل شده و به سمت بالا رفته‌اند. این چکیده‌ها همانطور که از نامشان مشخص است، در اثر چکیدن قطرات حاوی مواد معدنی و ته‌نشین‌شدن و رسوب‌کردن کلسیم کربنات ایجاد می‌شوند، میخی شکل هستند و به رنگ‌های گل‌کلمی، نخودی، سفید و صورتی دیده می‌شوند.
جان‌پناه انسان‌های غارنشین
درباره قدمت این غار سنگی آهکی که در دامنه رشته کوه‌های البرز قرار دارد، گفته‌اند که این غار زمانی یکی از سکونتگاه‌های انسان‌های غارنشین بوده و به همین دلیل از ارزش باستانی زیادی برخوردار است. اصلا نام بورنیک هم از همین‌جا می‌آید. اینطور که محلی‌ها و بومی‌ها می‌گویند، کلمه بورنیک به معنی محل امن و جان‌پناه است و همینطور که از نامش برمی‌آید، در گذشته‌های خیلی دور و در دوران پیش از تاریخ، محلی برای زندگی و پناهگاه انسان‌های اولیه به‌حساب می‌آمده.
مجهز باشید
حتما با خود لباس گرم داشته باشید. ناگفته پیداست که کفش مناسب هم کمک‌تان می‌کند؛ هم در ۵کیلومتر کوهپیمایی رسیدن به غار و هم در پایین‌رفتن از ۱۴۸ پله ورودی دهنه غار و هم در گذر از تالارهایی که نامسطح هستند، بدون مشکل به راهتان ادامه بدهید. ضمن اینکه غارها، فضاهای تاریکی هستند؛ به‌خصوص غارهای بکری که برای روشنایی آنها از لامپ‌های مختلف استفاده نشده است؛ مثل همین غار بورنیک که اگر قصد رفتن به آن را دارید، حتما با خودتان چراغ قوه یا کلاه‌های ایمنی که مجهز به چراغ هستند، ببرید.
تالار در غار
و اما بشنوید از فضای داخلی غار بورنیک. این غار شگفت‌انگیز از ۴ تالار تشکیل شده که تاقدیسی‌شکل هستند و آنها را تالار اول، تالار دوم، تالار سوم و تالار پرتگاه می‌نامند. از تالار اول این غار سفال‌هایی به‌دست آمده که نشان می‌دهد این غار روزگاری محل سکونت انسان‌های غارنشین بوده. به این تالار نخست که ابعادش ۵۰ در ۴۰ متر است و ۸ متر ارتفاع دارد، غار بیرونی هم گفته می‌شود.
در این تالار دو ایوان وجود دارد که با سنگ‌چین‌کردن کف شیب‌دار غار درست شده‌اند. در سمت راست این ایوان‌ها، دیواری سنگ‌چین و دارای در دیده می‌شود که در پشت آن یک دهلیز وجود دارد. باستان‌شناسان احتمال می‌دهند که این مکان جایی برای نگهداری احشام انسان‌های اولیه بوده! در گوشه چپ تالار اول، دهانه‌ای به عرض ۸متر و ارتفاع ۱۰متر وجود دارد که ورودی تالار دوم است. این تالار ۳۰ در ۶۰ متر که ۱۵ تا ۲۰ متر ارتفاع دارد، دارای شیب تندی به سمت پایین است. در انتهای سمت راست این تالار، دالانی طولانی به طول ۴۰ متر وجود دارد که به یک چاه و یک دهلیز می‌رسد. همچنین این تالار شامل ۲دالان با طول ۳۰ متر است که درواقع رابط این تالار با تالار سوم به‌حساب می‌آید.
مشخصه اصلی تالار دوم، وجود استالاکتیت‌های گل کلمی، نخودی و صورتی رنگ است که از این تالار یک فضای بسیار زیبا و بکر ساخته است. تالار سوم اما عمیق‌ترین بخش غار بورنیک به‌حساب می‌آید. این تالار ۲۰ در ۲۵ متری که ۱۲ متر ارتفاع دارد، در عمیق‌ترین بخش خود حدود ۶۰ متر پایین‌تر از سطح دهانه غار است! و درنهایت تالار چهارم هم از این جهت که در آن پرتگاه‌هایی با عمق ۲۰ متر وجود دارد، به تالار پرتگاه معروف شده است. در این تالار که با دهلیزی ۸ متری به تالار سوم متصل شده، دالانی ۲۰ متری و مسطح وجود دارد که زمین‌شناسان می‌گویند به‌احتمال زیاد ساکنان غار از این دالان به‌عنوان پناهگاه استفاده کرده و وقتی احساس خطر می‌کردند، در این دالان مخفی می‌شدند.