روح‌الله کریمی؛ همشهری آنلاین:
وجود بیش از ۲ هزار واحد صنعتی و حدود ۳۰ مرکز آموزش عالی در استان قم ظرفیت خوبی برای گره زدن صنعت و دانشگاه است. این فرصت را طرح توانمندسازی تولید و اشتغال پایدار (تاپ) فراهم کرده است ولی استقبال نکردن مراکز آموزش عالی از این طرح نشان از مسائل جدی در تعامل این دو نهاد دارد.
طرح تاپ از سال ۱۳۹۸ در قم کلید خورد و مسئولان اقتصادی استان امیدوار بودند که با اجرای این طرح، سطح بهره وری صنایع استان با استفاده از توانمندی نیروهای نخبه دانشگاهی افزایش یابد.
طرح تاپ در سه بخش اجرا می‌شود. افراد مشمول خدمت سربازی که تمایل دارند دوران خدمت سربازی خود را در بنگاه‌های اقتصادی بگذرانند، دانشجویانی که تمایل دارند پایان نامه‌های خود را به صورت مساله‌محور انجام دهند و اساتید دانشگاه‌ها که علاقه دارند در بنگاه‌های اقتصادی با انجام طرح‌های تحقیقاتی فعالیت کنند، از جمله بخش‌های مورد توجه در این طرح هستند.
رتبه دوازدهم از آن قم
رئیس اداره آموزش، پژوهش و فناوری سازمان صمت قم به خبرنگار همشهری گفت: از آغاز اجرای طرح تاپ تاکنون ۲۱۰ واحد صنعتی در سامانه ثبت نام و ۶۶ نیاز پژوهشی و ۱۱۰ پروژه را ثبت کرده‌اند. مرحله بعد مربوط دانشگاه‌ها بود که می‌بایست به دانشجویان و اساتید اعلام می‌کردند که در این سامانه ثبت نام کنند که استقبال قابل توجهی از این طرح در مراکز دانشگاهی نشده است. در مجموع یک دانشجو و ۱۶ استاد در سامانه تاپ ثبت نام کرده‌اند.
مهدی احمدی گفت: مرحله سوم طرح سرباز تاپ است که داوطلبان خدمت دانش آموخته کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری که بر اساس شیوه‌نامه سنجش صلاحیت سرباز در این طرح پذیرفته می‌شوند. ۵ سرباز برای گذراندن دوران سربازی در بخش تحقیق و توسعه واحدهای تولیدی اعلام نیاز کرده‌اند که تاکنون فقط یک سرباز در شرکت فولاد غرب مشغول به کار شد.
به گفته وی، استان قم در رده بندی کشوری در بحث بنگاه‌های ثبت نام شده، ثبت نیازها، پروژه‌ها، اساتید و دانشجویان ثبت‌نام شده رتبه دوازدهم را داراست.
احمدی در مورد استقبال نکردن دانشگاه‌ها از این طرح بیان داشت: بخش اول که مربوط به سازمان صنعت، معدن و تجارت بود با استقبال واحدهای تولیدی همراه است اما اساتید و دانشجویان از این طرح استقبال نکرده‌اند. پژوهش در بسیاری از دانشگاه‌های معتبر دنیا رواج دارد اما برخی اساتید مراکز آموزش عالی استان نسبت به مسائل اقتصادی دغدغه ندارند. البته بعضی واحدهای تولیدی که مونتاژکاری می‌کنند چنانچه با مشکلاتی مواجه شوند به کارخانه مادر مراجعه می‌کنند و این واحدها به تحقیق و توسعه توجه ندارند.
همکاری ضعیف دانشگاه‌ها
وی وجود سامانه‌های موازی را یکی از موانع اجرای طرح تاپ ذکر کرد و بیان داشت: اساتید دانشگاه‌ها نیازی به انجام کار تحقیقاتی و پژوهشی در فرایند استخدام و ارتقای رتبه ندارند، بنابراین تمایل آنها به کار پژوهشی کم است. البته اخیرا فرصت‌های مطالعاتی راه اندازی شده که اساتید هیأت علمی به جای اعزام به خارج کشور، این فرصت‌ها را در واحدهای تولیدی سپری کنند و در ارتباط با مشکلات این واحدها تحقیق کنند.
رئیس اداره آموزش، پژوهش و فناوری سازمان صمت قم با انتقاد کاربردی نبودن بسیاری از پایان‌نامه‌های دانشجویی اظهار کرد: پایان نامه‌ها باید در محیط واقعی صنعت و جامعه انجام شود. اما بسیاری از پایان نامه‌ها بدون این که مشکلی از جامعه برطرف کنند، منابع را هدر می‌دهند.
احمدی در پاسخ به این سئوال که آیا طرح تاپ در استان شکست خورده است، تاکید کرد: طرح تاپ یک طرح جالب است و نمی‌شود این طرح را شکست‌خورده بدانیم. بعضی از واحدهای تولیدی هیچ کسی را در بخش تحقیق و توسعه راه نمی‌دهند. این واحدها نخبگان دانشگاهی را شناسایی کرده و با آنها قرارداد کاری امضا می‌کنند و به عنوان مثال دنبال دستیابی به فرمول خاصی در مواد غذایی و شیمیایی هستند و آن فرمول خاص را به محصول نهایی تبدیل می‌کنند. اما برخی واحدهای تولیدی هم هستند که برای تقویت واحد تحقیق و توسعه هزینه نمی‌کنند.
بخش صنعت استان قم به دلیل نزدیکی به پایتخت به عنوان بزرگ‌ترین بازار مصرف کشور، دسترسی به محورهای حمل و نقل جاده‌ای و ریلی و نزدیکی به فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) پتانسیل خوبی برای رونق کسب و کارها و فعالیت‌های اقتصادی دارد. دستیابی به این چشم انداز نیازمند تعامل دانشگاه و صنعت است.