همشهری - محمد جعفری: ۱۲ ساعت پس از حادثه دلخراش واژگونی اتوبوس خبرنگاران محیط‌زیستی در حوالی نقده که به جان‌باختن ۲ نفر از آنها منجر شده بود، اتوبوس حامل سربازان معلم نیز در نزدیکی دهشیر واقع در استان یزد واژگون شد تا خانواده ۵ نفر از سربازان، عزادار آنها شوند. ۴نفر از سربازانی که در حادثه یزد حضور داشتند، در گفت‌وگو با همشهری ناگفته‌های این حادثه را بازگو و مدعی شدند ترمز اتوبوس آنها نیز مثل اتوبوس خبرنگاران دچار نقص فنی بود.
به گزارش همشهری، از عصر چهارشنبه که اتوبوس حامل خبرنگاران محیط‌زیستی در حوالی نقده واژگون شد و خبر رسید ریحانه‌یاسینی و مهشاد کریمی، خبرنگاران ایرنا و ایسنا جان خود را از دست دادند، افکار عمومی به‌شدت جریحه‌دار شد. آن‌شب همه نگاه‌ها معطوف به این حادثه و دلایل وقوع آن بود که صبح پنجشنبه خبر رسید حادثه‌ای مشابه، با ابعاد بزرگ‌تر در حوالی یزد اتفاق افتاده است. ماجرا از این قرار بود که یکی از اتوبوس‌هایی که سربازمعلم‌ها را از زاهدان به پادگان آموزشی سپاه در آباده شیراز می‌برد، در منطقه دهشیر یزد واژگون شد و درنهایت در میدان دهشیر پس از برخورد با کامیونی که در آنجا پارک شده بود متوقف شد. در جریان این حادثه ۵ نفر از سرنشینان اتوبوس در دم جان باختند و ۳۴ نفر دیگر مصدوم و به بیمارستان منتقل شدند. وقوع این حادثه در کمتر از ۱۲ساعت پس از حادثه برای اتوبوس خبرنگاران بار دیگر زنگ خطر را درخصوص امنیت حمل‌ونقل جاده‌ای به‌صدا درآورد.
در بیمارستان یزد
در جریان واژگونی اتوبوس سربازمعلم‌ها، ۵ نفر جان خود را از دست دادند و تعداد دیگری از سربازان مصدوم شدند و در بیمارستانی واقع در یزد تحت مداوا قرار دارند. یکی از آنها که به‌خاطر شکستگی پا و کتف در بیمارستان بستری است در گفت‌وگوی تلفنی با خبرنگار همشهری ناگفته‌هایی از این حادثه را بازگو کرد. او که به‌سختی صحبت می‌کرد در چند جمله کوتاه درباره آنچه بامداد پنجشنبه رخ داد، می‌گوید: حدود ۱۰ اتوبوس بودیم که از زاهدان به سمت آباده به راه افتادیم. اتوبوس ما قدیمی و خراب بود. بعد از نماز صبح که حرکت کردیم ناگهان راننده فریاد کشید و گفت ماشین ترمز ندارد. سرعت اتوبوس آن زمان بیشتر از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت بود. او تا جایی که می‌توانست خودرو را کنترل کرد اما ناگهان واژگون شد و بعد از آن من بیهوش شدم تا این که در بیمارستان چشمانم را باز کردم و فهمیدم پا و کتفم شکسته است. او در ادامه می‌گوید: اتوبوس ترمزش دچار مشکل بود و از طرفی صندلی‌ها هم کمربند ایمنی نداشت. دست‌کم می‌توانم بگویم صندلی من کمربند نداشت. اگر کمربندی وجود داشت به این حال و روز نمی‌افتادم.
بازمانده
یکی از نجات‌یافتگان این حادثه تلخ، جوانی است که با و جود واژگونی اتوبوس کوچک‌ترین آسیبی ندید اما پسرعمویش که در صندلی کنار او نشسته بود، جانش را از دست داد تا این حادثه به تلخ‌ترین حادثه زندگی‌اش تبدیل شود. او با وجود این که از زنده‌ماندن خودش خوشحال است اما حالا عزادار پسرعمویش شده. این سرباز به همشهری می‌گوید: من و پسرعمویم هردو لیسانس داشتیم و قرار بود سربازمعلم شویم. صبح روز حادثه به نظام‌وظیفه رفته بودیم و بعد از آن که سازماندهی شدیم، سوار بر اتوبوس‌ها به طرف پادگان آموزشی آباده به راه افتادیم. از همان اول هم همه می‌گفتند که اتوبوس قدیمی و خراب است، با این حال راننده به مسیرش ادامه داد. او ادامه می‌دهد: نزدیک دهشیر برای نماز توقف کردیم اما همین که اتوبوس به راه افتاد راننده گفت ترمز بریده است. حدود ۲۰ دقیقه با سرعت زیاد به مسیر ادامه داد. او تلاش می‌کرد اتوبوس را متوقف کند اما فایده‌ای نداشت و درنهایت در میدان ورودی شهر دهشیر واژگون شد.
او درباره وضعیت خودش و پسرعمویش می‌گوید: ما کنار یکدیگر نشسته بودیم. من آسیب چندانی ندیدم و بعد از ۲ ساعت بستری‌شدن از بیمارستان مرخص شدم اما پسر عمویم در دم فوت شد. او ۲۶ ساله بود و پدر پسری ۵ ساله بود. حالا همه ما داغدار او هستیم و نمی‌دانم چطور در چشمان فرزند پسر عمویم نگاه کنم.
یکی دیگر از سربازمعلم‌ها که از حادثه واژگونی اتوبوس جان سالم به‌در برده، روایتی تازه و دست اول از این حادثه را برای همشهری بازگو می‌کند. او که خواست نامش فاش نشود می‌گوید: وقتی از زاهدان به راه افتادیم، اتوبوس مشکلی نداشت اما در نصرت‌آباد کولر از کار افتاد و مجبور شدیم تا بم بدون کولر ادامه دهیم اما در آنجا کولر تعمیر شد و تا مهریز بدون هیچ مشکلی به مسیر ادامه دادیم. او ادامه می‌دهد: در مهریز ایست و بازرسی پلیس بود. خودروها را به‌خاطر موادمخدر بازرسی می‌کردند. بیشتر ماشین‌ها را با سگ‌های موادیاب بازرسی می‌کردند. سگ موادیاب وارد اتوبوس ما هم شد اما ظاهرا به چیزی شک کرد. به همین دلیل اتوبوس را روی چال بردند و قطعات آن را باز کردند اما بعد از حدود ۴ساعت هیچ موادی کشف نشد و اتوبوس دوباره به راه افتاد.
این سربازمعلم درباره چگونگی وقوع حادثه می‌گوید: بعد از چند ساعت، اتوبوس برای نماز متوقف شد و بعد از آنکه نماز خواندیم دوباره همگی سوار شدیم اما چند دقیقه بعد در حالی که در گردنه بودیم راننده گفت که اتوبوس ترمز بریده است. اول سربالایی بود و آهسته می‌رفت اما بعد وارد سرازیری شد و سرعت اتوبوس حتی تا ۱۳۰ کیلومتر بر ساعت هم رسید. راننده با همه توانش ماشین را کنترل کرد و از گردنه عبور کردیم تا این که به دهشیر نزدیک شدیم. راننده می‌گفت کمربندهایتان را ببندید اما کمربندها اغلب زیر صندلی‌ها مانده بود و بعضی از صندلی‌ها هم اصلا کمربند نداشت. راننده می‌خواست وارد کمربندی شود اما دو ماشین راه را بسته بودند و مجبور شد وارد شهر شود و در ورودی یک میدان ۲ سرعت‌گیر قرار داشت که بعد از عبور از آنها ماشین به حالت پروازکردن درآمد و کنترل آن از دست راننده خارج و واژگون شد. او می‌گوید: در آن لحظات هر کس به فکر نجات جان خودش بود و هرکدام از سربازان به این طرف و آن طرف پرتاب می‌شدند. ماشین حدود ۳۰۰متر روی زمین کشیده شد تا اینکه به یک کامیون که در میدان پارک شده بود برخورد کرد و متوقف شد.
یک قدم تا مرگ
در اتوبوسی که با سرعتی بالغ بر ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت واژگون شده و ۵ نفر از سرنشینان آن جان خود را از دست داده و چندین نفر دیگر نیز مصدوم شده‌اند، اگر فردی کوچک‌ترین آسیبی نبیند قطعا فرد خوش‌شانسی است؛ اما همه‌چیز به شانس ختم نمی‌شود، چراکه آگاهی و واکنش مناسب در هنگام وقوع حادثه نیز مؤثر است. یکی از سربازمعلم‌ها که در این حادثه مرگ را به چشم خود دیده، درباره راز سالم‌ماندنش به همشهری می‌گوید: وقتی راننده فریاد زد که ترمز بریده، آنهایی که صندلی‌شان کمربند داشت کمربندها را بستند اما صندلی من کمربند نداشت. سرعت اتوبوس هر لحظه بیشتر می‌شد و از دست راننده هم کاری ساخته نبود. می‌دانستم که به‌زودی اتوبوس واژگون می‌شود. در آن لحظات تنها راهی که به فکرم رسید تا خودم را نجات دهم این بود که جلوی صندلی خودم، جایی که پا قرار می‌گیرد، کف اتوبوس نشستم و با دو دستم محکم صندلی جلویی را بغل کردم. چند لحظه بعد اتوبوس واژگون شد و همه به این طرف و آن طرف پرتاب می‌شدند اما من در جایم مانده بودم و به لطف خدا آسیب چندانی ندیدم و فقط مچ پایم کمی ضرب دید.
گزارش پلیس از حادثه اتوبوس خبرنگاران
در شرایطی که انتشار گزارش‌های اولیه درخصوص نقص در ترمز اتوبوس خبرنگاران و سربازان و بی‌اعتنایی به سلامت آنها داغ این دو مصیبت را دوچندان کرده است، همه در انتظار روشن‌شدن ابعاد دیگر دو حادثه هستند. سرهنگ هادی امیدوار، فرمانده پلیس راه کشور در نخستین واکنش به حادثه برای خبرنگاران به ایسنا می‌گوید: این اتوبوس فاقد صورت وضعیت و متعلق به کارخانه سیمان بود. اتوبوس تولید سال ۱۳۸۵ بود و طبق بررسی‌های ما معاینه فنی داشت اما به‌دلیل آنکه در مسیر کوهستانی تردد کرده و مکررا از ترمز استفاده کرده است، سیستم ترمز آن دچار مشکل شده؛ ضمن اینکه راننده از ترمز ثانویه اتوبوس نیز استفاده نکرده است.
وی با رد شایعاتی مبنی بر اینکه راننده از مسیر فرعی برای دورزدن پلیس راه تردد کرده می‌گوید: این اتوبوس از مسیر اصلی تردد کرده و متعلق به کارخانه سیمان و جابه‌جایی کارگران آن بوده و سال‌ها نیز از همان مسیر رفت‌وآمد کرده است. در روز حادثه نیز راننده به پلیس راه رفته و اعلام کرده که در حال حمل کارگران سیمان است و با توجه به اینکه سال‌ها همین روند وجود داشته پلیس نیز آن را تأیید کرده است. آنچه مشخص شده این است که راننده مسافران را بدون صورت وضعیت سوار و جابه‌جا کرده؛ یعنی گزارشی ارائه نکرده که مسافران چه کسانی هستند و مسیرش تغییر کرده است. راننده از مسیر کوهستانی عبور کرده و مکررا مجبور به استفاده از ترمز شده و از ترمز کمکی استفاده نکرده که این نیز تخلف دیگری است.
سرهنگ امیدوار در ادامه می‌گوید: به‌نظر می‌رسد مسئول محلی نیز به دلیل آن که احتمالا اتوبوس رایگان بوده از اتوبوس کارخانه سیمان استفاده کرده، در صورتی که در چنین مواردی قاعده بر این است که مسئول محلی باید به پلیس راه و راهداری اطلاع دهد که مسافران اتوبوس چه کسانی هستند و اگر این موضوع را به ما اطلاع داده بودند حتما نسبت به انتخاب اتوبوس و همچنین قراردادن یک تیم اسکورت برای این اتوبوس اقدام می‌کردیم. این اتوبوس باید فاصله شهر تا کارخانه را طی می‌کرده اما در این ماموریت مسیر آن تغییر کرده است.
بررسی ۲ حادثه در کمیسیون عالی تصادفات
به‌دنبال حوادث مرگبار واژگونی اتوبوس خبرنگاران در آذربایجان غربی و واژگونی اتوبوس سربازان در استان یزد، صبح جمعه کمیسیون عالی تصادفات به ریاست سردار هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا، برای بررسی این دو حادثه برگزار شد. این کمیسیون به‌دنبال دستور فرمانده نیروی انتظامی و با حضور مسئولان مرتبط در پلیس راهنمایی و رانندگی تشکیل شد و در جریان آن همه ابعاد مرتبط با هر دو سانحه، با استناد به گزارش‌های کارشناسان تصادفات، گزارش روسای پلیس راه دو استان، نظرات فنی کارشناسان اعزامی ستاد پلیس راهور ناجا به محل وقوع تصادفات و همچنین سامانه و سیستم فنی، مکانیکی و الکترونیکی، مورد ارزیابی قرار گرفت تا گزارش جامع و مبسوطی از حوادث مذکور، علل و عوامل مؤثر و نهایتا علت تامه تصادفات تهیه و در نخستین فرصت اطلاع‌رسانی شود.
وداع با ریحانه و مهشاد
صبح روز گذشته پیکر ریحانه‌سادات یاسینی و مهشاد کریمی، ۲ خبرنگار جان‌باخته خبرگزاری‌های ایرنا و ایسنا در بهشت زهرا تشییع و در قطعه نام‌آوران به خاک سپرده شد. در این مراسم که خانواده این دو خبرنگار و خیل عظیمی از دوستان و همکاران‌شان حضور داشتند محمود دعایی، مدیرمسئول روزنامه اطلاعات برپیکر این دو عزیز نماز خواند و در مراسمی غمبار با آنها وداع شد.
وقتی اتوبوس ترمز برید
نقص فنی سیستم ترمز در اتوبوس‌های مسافربری تاکنون عامل بسیاری از حوادث مرگبار اتوبوسی در سراسر کشور بوده است. حوادثی که جان افراد زیادی را گرفت و باعث شد که ده‌ها نفر مجبور شوند بقیه عمرشان را با نقص عضو یا معلولیت بگذرانند. در این قسمت حوادث مرگبار اتوبوس در ۵ سال گذشته که دلیل آنها نقص فنی در سیستم ترمز بود را مرور می‌کنیم.
واژگونی خونین اتوبوس
اول اردیبهشت سال ۹۵ اتوبوسی در مسیر تهران - ساری به‌علت انحراف و تغییر مسیر به لاین مخالف دچار سانحه شد. سرنشینان اتوبوس از مسافران پرواز لغو شده تهران - ساری بودند که قصد داشتند با اتوبوس راهی مقصد شوند اما بر اثر واژگونی اتوبوس ۱۲ نفر کشته و ۱۸ نفر مجروح شدند. به گزارش پلیس، راننده اتوبوس با شنیدن بوق ترمز به نقص فنی اتوبوس پی برده اما در همان لحظه به دور موتور و چرخ‌ها افزوده شد و اتوبوس پس از برخورد به گارد ریل و کوه واژگون شد.
اتوبوس مرگ در جاده چالوس
۱۲ خرداد سال ۹۵ سقوط اتوبوسی به دره ۲۵۰ متری در جاده چالوس، جان ۲۴ نفر را گرفت و باعث مجروح شدن ۱۲ نفر شد. این اتوبوس حامل گردشگران عراقی بود که به‌دلیل نقص فنی در سیستم ترمز نرسیده به تونل کندوان به داخل دره سقوط کرد. به‌گفته شاهدان، راننده به‌خاطر نقص در سیستم ترمز کنار جاده توقف کرده بود که ناگهان اتوبوس شروع به حرکت و پس از برخورد با کوه به داخل دره سقوط کرد.
سقوط اتوبوس سربازان به دره
ساعت یک بامداد دوم تیرماه سال ۹۵ یک دستگاه اتوبوس حامل سربازان که از کرمان به سمت شیراز در حرکت بود تا سربازان پادگان ۰۵ کرمان راهی مرخصی شوند در گردنه لای‌رز شهرستان نی‌ریز ترمز برید و لحظاتی بعد به دره سقوط کرد. در این حادثه ۱۹ سرباز جانشان را از دست دادند و دست‌کم ۱۶نفر نیز زخمی شدند.
اردوی خونین
۱۶ اردیبهشت ۹۶ یک دستگاه اتوبوس حامل دانش‌آموزان مدرسه دخترانه اندیشه رباط کریم جهت بازدید پارک ژوراسیک عازم تهران بود که به‌دلیل مستهلک بودن اتوبوس و نقص فنی ترمز از مسیر خارج و پس ازبرخورد با حفاظ کنار کانال موجود درمحل به داخل آن وارد شد. در اتوبوس ۳۴ دانش‌آموز حضور داشتند که ۷ نفر دچار مصدومیت و شکستگی دست و پا شدند.
سقوط به دره جاجرود
۲۲ شهریور ۹۶ و به دنبال سقوط یک دستگاه اتوبوس مسافربری به دره جاجرود، دست‌کم ۱۱ نفر کشته و ۲۷ نفر مجروح شدند. پس از این حادثه و با حضور دادستان تهران در محل تحقیقات آغاز و مشخص شد که علت سقوط اتوبوس به دره، نقص فنی سیستم ترمز بوده است.
اتوبوس مرگ در مسیر گنبد
ساعت ۱۸ و ۵۵ دقیقه یکشنبه ۱۴ آبان ۹۶ اتوبوسی که از تهران به مقصد شهرستان گنبد در استان گلستان در حرکت بود در جنگل‌های مازندران ترمز برید و یک کیلومتر در سراشیبی بدون ترمز حرکت و در نهایت با یک خودروی سواری و دیوار بتنی برخورد کرد. در این حادثه ۱۴ نفر جانشان را از دست دادند و ۲۴ نفر مصدوم شدند.
اتوبوس دانشجویان
ظهر چهارم دی‌ماه سال ۹۷ یک دستگاه اتوبوس دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران که در حال انتقال دانشجویان بود، در شیب جاده ترمز برید و از مسیر خارج و لحظاتی بعد واژگون شد. در این حادثه ۱۰ نفر (۸ دانشجو، راننده و پدر یکی از دانشجویان) کشته و ۲۶ نفر زخمی شدند که چند نفر از مصدومان این حادثه تا مدت‌ها پس از آن همچنان تحت درمان قرار داشتند.
تصادف زنجیره‌ای
حدود ساعت ۱۴:۵۰ روز پنجشنبه ۱۱ بهمن سال ۹۷ در محدوده جاده دماوند در شرق استان تهران، یک دستگاه اتوبوس ولوو به‌دلیل نقص فنی سیستم ترمز با ۱۲ دستگاه خودروسواری برخورد کرد که در این حادثه ۹ نفر مجروح شدند.
سفر ناتمام به بندرعباس
حدود ساعت ۸:۲۰ صبح ۱۴ اسفند ۹۹ اتوبوس مسافربری که از زاهدان به سمت بندرعباس در حرکت بود در محور منوجان به رودان و در محدوده تونل رودان ترمز برید و لحظاتی بعد با یک کامیون تصادف کرد. در این حادثه ۶ نفر جان باختند و ۲۹ نفر مجروح شدند.