بهراد توکلی*: پس ازانتشار نقد کنسرت گروه همنوازان، مدیر این گروه در یادداشتی به این نقد پاسخ داد

در نوشته منتشر شده در همشهری آنلاین [همنوازان مهر تثبیت موسیقی چند صدایی] منتقد محترم کلیت کنسرت اخیر گروه همنوازان مهر را با دید مثبت ارزیابی کرده وتنها نقطه ضعف آنرا آواز محمد معتمدی بر شمرده‌اند.

اما واقعا" هدف از این مطلب که در تضاد شدید با رای اکثریت موسیقیدانان قرار ارد چیست؟ 
 
به عنوان نمونه در مورد مطلبی که در شباهت آواز معتمدی در کنسرت با آواز بیداد استاد شجریان آمده ابتدا مقدمه‌ای لازم است. 

 اصولا مردم در مقابله با مقوله آواز سه دسته‌اند:

1-کسانی که کلا" همه خوانندگان اعم از سنتی و پاپ و کلاسیک و جاز و... را با یک عنوان و آن هم عنوان (خواننده) و بدون شناختی عمیق‌تر می‌شناسند.

2- کسانی که با موسیقی ایرانی مختصر آشنایی دارند ولی تفاوت شیوه‌ها را تشخیص نمی‌دهند و همه خوانندگان سنتی را با یک عنوان و آن هم (خواننده موسیقی سنتی) می‌شناسند.

3-کسانی که با مطالعات تخصصی شنیداری به بیان هر شیوه واقفند و ظرافت‌ها و تفاوت‌های شیوه های مختلف را می‌شناسند.

متاسفانه نویسنده محترم با شناختی درسطح گروه دوم به آواز معتمدی گوش سپرده‌اند که جای خوشبختیست که مانند گروه معدودی از منتقدین امروز موسیقی؛ در گروه اول قرار ندارند.

آواز معتمدی تنها دو شباهت اساسی با آواز بیداد استاد شجریان داشت.
اول - اجرای هردو آواز در مقام بیداد.
دوم - اجرای هر دو آواز با جواب سنتور.

بدیهیست این دو شباهت تنها در ذهن گروه دوم ایجاد چنین خطائی می‌کند چرا که ملودی مورد استفاده در آواز بیداد معتمدی تیپ اصلی ملودی گوشه بیداد است.. به بیان ساده‌تر باید گفت: برای خواندن گوشه بیداد باید گوشه بیداد را خواند.

 اما در مورد تصنیف مخالف که گفته بودند ساخته استاد ارجمند محمد علی کیانی نژاد است و در بروشور کنسرت با گستاخی نوشته شده ملودی محمد معتمدی». 

 اینجا دیگر نگرانی در مورد سواد موسیقایی برخی منتقدین به اوج می‌رسد. چرا که این دو تصنیف به لحاظ ریتم؛ گردش ملودی و اصولا" فرم و ساختار موسیقائی تفاوت‌های اساسی دارند.

با منطق نویسنده محترم 9/ 99 درصد از آثار موسیقایی به دلیل استفاده از اشعار یا دستگاه‌های مشابه تکراری یا دزدیست!!

و اما در مورد گنگ خوانی معتمدی و اینکه منتقد محترم فرموده بودند ایشان اشعار را واضح بیان نمی‌کنند بسیار در شگفت شدم. چون معتمدی اگر یک حسن داشته باشد که او را از بقیه تمیز بدهد همین است که شعر را حرف به حرف و با عنایت به معنی به گوش مخاطب می‌رساند که این از ویژگی‌های آواز در مکتب اصفهان است. (برای نمونه رجوع شود به بروشور آلبوم وطنم ایران و نظر استاد لطفی در مورد آواز معتمدی).
 
نویسنده محترم این مقاله سابق بر این نیز در ویژه‌نامه بیست و دومین جشنواره موسیقی فجر نسبت به اجراهای گروه خورشید با خوانندگی محمد معتمدی نظراتی غیر کارشناسانه و عامیانه عنوان داشتند که در شماره بعدی همان ویژه نامه اینجانب با استناد به اصول تخصصی موسیقی پاسخی به ایشان ارائه دادم.

اما گویا این نوع شیوه نوشتاری از سوی ایشان مسبوق به سوابق متعددیست. لذا در این مطلب دیگر به جزئیات اشتباهات بنیادین ایشان در مقوله نقد موسیقی نپرداختم و فقط اشاره به همین نکته کافی بود تا از مقاصدی که آگاهانه یا غیر آگاهانه از طریق چنین نویسندگانی دنبال می‌شود مردم را متذکر سازم.
 
ختم کلام اینکه  خوب است منتقدین محترم برای طرفداری از خوانندگان و گروه‌های مورد علاقه و مشترک المنافع خود از تخریب بی‌مورد دیگران بپرهیزند وبه قول فوتبال دوستان تنها تیم خود را تشویق نمایند!

*بهراد توکلی نوازنده سه‌تار و مدیر گروه همنوازان مهر