به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایسنا، دکتر احسان مصطفوی مدیر پروژه فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن کرونای مشترک ایران و کوبا درباره آخرین وضعیت مطالعه بالینی واکسن پاستوکووک گفت: در مطالعه فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن مشترک کوبا و ایران که از ششم اردیبهشت در ایران آغاز شده است، تاکنون از ۲۴ هزار داوطلبی که وارد مطالعه شده‌اند، همگی تزریق اول و دوم این واکسن را انجام داده‌اند.
آغاز تزریق دوزهای یادآور پاستوکووک در ۲ شهر
وی افزود: قرار بود در شهر زنجان و یزد علاوه بر تزریق دو دوز واکسن، یک دوز هم به عنوان دوز یادآور یا بوستر تزریق شود. بر این اساس از ابتدای هفته جاری تزریق دوز یادآور در شهر زنجان آغاز شده و در شهر یزد هم از ابتدای هفته آینده آغاز خواهد شد.
مصطفوی تاکید کرد: عوارضِ گزارش‌شده از این واکسن تاکنون بسیار خفیف و کم بوده و عوارض جدی منتسب به آن گزارش نشده است.
بررسی پاستوکووک برای تزریق در کودکان
عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران درباره آخرین نتایج از مطالعه واکسن پاستوکووک روی کودکان و جمعیت زیر ۱۸ سال گفت: کشور کوبا هم کارآزمایی بالینی را در فاز یک و دو برای کودکان ۳ تا ۱۸ سال آغاز کرده و در صورتی که نتایج آن مطالعات فاز ۳ آن‌ها نهایتا مورد تایید سازمان غذا و دارو قرار گیرد و گویای اثربخشی و بی‌خطری واکسن در این گروه باشد، امکان استفاده از این واکسن در گروه سنی زیر ۱۸ سال در ایران هم وجود خواهد داشت.
مصطفوی ادامه داد: البته هنوز گزارشی از نتایج مطالعه این واکسن روی کودکان در کوبا منتشر نشده است.
بررسی واکسن پاستور درباره اثربخشی بر واریانت آفریقای جنوبی کرونا
مصطفوی در ادامه درباره تاثیرگذاری واکسن پاستوکووک روی جهش‌های شایع کرونا گفت: نتایج مطالعاتی که در کشور کوبا انجام شده، گویای این است که واکسن همچنان ایمنی‌زایی خودش را روی واریانت‌های شایع حفظ کرده است. به طوری که در مطالعه فاز سوم در کشور کوبا که واریانت شایع در گردش آنجا واریانت آفریقای جنوبی بوده که یک واریانت واکسن‌گریز محسوب می‌شود، همچنان نتایج مطالعه اثربخش و امیدوارکننده بوده است.
اپیدمیولوژیست انستیتو پاستور ایران بیان کرد: نتایج اولیه فاز سوم کارآزمایی بالینی در کشور کوبا، گویای اثربخشی بالای ۶۰ درصد رژیم دو دوزه، با وجود گردش بالای واریانت آفریقای جنوبی در این کشور است که امیدوارکننده است، ولی با وجود این باید منتظر نتایج نهایی کارآزمایی‌های بالینی فاز ۳ کوبا و مراحل میانی و نهایی مطالعه در ایران هم باشیم.
وی افزود: در ارزیابی اثربخشی واکسن‌های کووید۱۹، علاوه بر پیامدهای شدید ابتلا و مرگ، سایر پیامدهای مهم مانند پیشگیری از عفونت، پیشگیری از بیماری و پیشگیری از انتقال بیماری به دنبال دریافت واکسن نیز مدنظر قرار می‌گیرد.
حد اثربخشی قابل قبول برای واکسن کرونا بالای ۵۰ درصد است
مصطفوی تاکید کرد: بر اساس نتیجه مطالعات دقیقی که برای بررسی اثربخشی واکسن‌های کرونای مورد استفاده در دنیا انجام شده، همه واکسن‌های تاییدشده، اثر محافظتی خوبی در پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا داشته‌اند. البته درصدی از افراد واکسن‌زده نیز به بیماری آلوده و مبتلا می‌شوند و تعداد بسیار معدودی موارد عفونت شدید و مرگ ناشی از کرونا در افراد واکسن‌زده گزارش شده است.
این اپیدمیولوژیست گفت: دستگاه‌های ناظر معتبر جهان حد اثربخشی قابل قبول واکسن کرونا را بالای ۵۰ درصد اعلام کرده‌اند. باید توجه کرد که میزان اثربخشی واکسن به عوامل مختلفی نظیر طراحی و تولید واکسن، واریانت‌های در گردش در کشورها، ترکیب سنی و جنسی جمعیت مورد مطالعه و میزان بروز بیماری در کشورها بستگی دارد.
او افزود: همین طور توجه به ملاحظات طراحی مطالعات بالینی کارایی واکسن به دلیل تأثیرپذیری از عواملی مانند نوع مواجهه و کمیت و کیفیت استفاده از وسایل حفاظت فردی در ارزیابی اثربخشی واکسن ها مهم است.
مصطفوی گفت: بر همین اساس، به طور مثال میزان اثربخشی واکسن آکسفورد-آسترازنکا ۷۰ درصد، جانسون اند جانسون ۶۶ درصد و سینوواک ۵۰ درصد گزارش شده است، اما همگی واکسن‌های تایید شده و مورد استفاده در جهان برای پیشگیری از کرونا محسوب می‌شوند. در عین حال واکسن سینوواک ساخت چین با کارایی حدود ۵۰ درصد نیز در لیست اضطراری سازمان جهانی بهداشت قرار گرفته است.
نگران‌کننده‌ترین جهش کرونا
مدیر پروژه فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن کرونای مشترک ایران و کوبا ادامه داد: در سیاست‌گذاری‌های استفاده از واکسن‌ها، میزان بی‌خطری واکسن، در دسترس بودن، قیمت، نیازهای جابه‌جایی آن، تعداد دوز تجویزی، نوع و مدت زمان محفاظت‌کنندگی و توانایی آن برای محافظت در برابر واریانت‌های جدید نیز باید مدنظر قرار گیرد.
مصطفوی گفت: واکسن‌های فعلی تا حدود زیادی در مقابله با جهش‌های جدید ویروس کارایی خود را حفظ کرده‌اند، اما در مورد واریانت آفریقای جنوبی تردیدها و نگرانی‌های بیشتری وجود دارد و این جهش، مهم‌ترین و نگران‌کننده‌ترین واریانتی است که گزارش شده است؛ به طوری که اثر برخی واکسن‌ها مثل واکسن آسترازنکا در برابر این واریانت بسیار ضعیف بوده است.
او افزود: البته با توجه به اینکه واریانت‌های در گردش در کشورها با یکدیگر متفاوت هستند و در طول زمان در یک کشور نیز واریانت‌های در گردش تغییر می‌کند، اثربخشی یک واکسن ممکن است در کشورهای مختلف یا در زمان‌های مختلف متفاوت باشد و با پیدایش واریانت‌های جدید، باید کارایی واکسن در برابر آن‌ها هم سنجیده شود.
بر همین اساس بررسی دائمی و مستمر اثربخشی واکسن‌ها یک روش علمی و احتیاطی است که باید در همه کشورهای مصرف کننده اجرا شود.
وی درباره واکسن پاستوکووک گفت: بر اساس گزارش‌های موجود، اثربخشی ۶۲ درصدی دو دوز واکسن روی داوطلبان شرکت‌کننده در مرحله سوم کارآزمایی‌های بالینی این واکسن در کوبا به دست آمده است.
مدیر پروژه فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن کرونای مشترک ایران و کوبا گفت: این اثربخشی فعلا فقط با در نظر گرفتن دو دوز و بر اساس واریانت‌های در گردش در کوبا بوده و نتیجه آنالیز اولیه داده‌های فاز سوم است. احتمالا کارآیی واکسن با در نظر گرفتن دوز سوم به عنوان یادآور بالاتر هم می‌رود. با این حال هنوز آزمایش‌ها به پایان نرسیده و به منظور رسیدن به تجزیه و تحلیل نهایی باید تحقیق برای یافتن موارد بیمار بیشتر هم ادامه یابد. با نهایی شدن آزمایش‌ها ممکن است نتایج کارایی این واکسن تغییر کند.
مصطفوی گفت: اگرچه باید منتظر داده‌های بیشتر از این مطالعه و بررسی دقیق علمی آن بود ولی باید توجه داشت که حتی اثربخشی ۶۲ درصد هم برای واکسن کرونا به دلایلی که گفتم و به طور خاص با توجه به فراهم شدن زیر ساخت تولید آن در کشور و شرایط راحت نگهداری و انتقال این واکسن بسیار مطلوب است.