ایران با حضور در مذاکرات ژنو و تماس‌های بعدی و نامه اخیر به سولانا گام‌های عملی برای راهکار دیپلماتیک در موضوع هسته‌ای برداشته است. در واقع ابهام زدایی از مذاکرات ژنو، تمایل ایران را برای برداشتن گام‌های بعدی در روند کنونی نشان داد.
نتایج گفت‌وگوی تلفنی اعضای 1+5 نشان‌دهنده دو طیف تند و متعادل در بین اعضای این گروه است. در یک سوی این طیف آمریکا و انگلیس با طبل جنجال و شتاب به فضای مساعد و اعتمادسازی جدید آسیب می‌زنند و در سویی دیگر به‌جز آمریکا و انگلیس، چهار عضو دیگر گروه 1+5 و جامعه اروپا با حفظ فضای متعادل و غیرجنجالی برای تداوم مذاکره و پیشبرد تفاهم اولیه تلاش می‌کنند.
در اصل به‌دنبال انعطاف کلی طرفین در مذاکرات هسته‌ای ژنو زمینه‌های مساعدی برای گام‌های بعدی به وجود آمده است اما در عین حالی که ایران، جامعه بین‌المللی و چهار عضو گروه 1+5 برای حفظ فضای مذاکره و تعامل تلاش می‌کنند، آمریکا و انگلیس جنجال‌سازی‌های انحرافی و شتابزدگی را در روند مذاکرات بروز می‌دهند. شاید آمریکا به‌دلیل رقابت‌های انتخاباتی و فشار لابی صهیونیست‌ها با تضاد منافع راهبردی در چگونگی و پیگیری موضوع هسته‌ای ایران مواجه شده است.
دولت بوش با نگرانی از نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به‌دنبال نتیجه‌گیری‌های شتابزده در برخی از سوژه‌های مهم خارجی و به‌ویژه مسائل خاورمیانه و موضوع هسته‌ای ایران است، لذا با ایجاد انتظارات کاذب و فضای شتاب و تهدید از سوی آمریکا درصدد به هم زدن فضای اعتمادی است که بین ایران و چهار عضو دیگر گروه 1+5 شکل گرفته است. معتقدیم که گام جدید آمریکا برای حضور مستقیم در مذاکرات هسته‌ای با ایران نباید با فضاسازی‌ها و شتابزدگی‌های غیرمنطقی متوقف شود.
ایران با استقبال از حضور مستقیم آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ژنو بر تداوم و تقویت مسیر دیپلماسی و مذاکره تاکید کرده است و می‌توان با کمرنگ کردن بهره‌برداری‌های حاشیه‌ای از حل و فصل موضوع هسته‌ای ایران امکان ثمربخش بودن مذاکرات جدید را تقویت کرد. لذا دولت نومحافظه کار بوش نباید حل و فصل منطقی و دیپلماتیک موضوع هسته‌ای ایران را به منافع انتخاباتی گره بزند.
با توجه به انعطاف کلی طرفین در مذاکرات هسته‌ای ژنو و با درنظر گرفتن حمایت جامعه بین‌المللی و به‌ویژه غیرمتعهدها از حقوق هسته‌ای کشورها در اجلاس تهران، باید از همه ظرفیت‌ها و فرصت‌ها برای ثمر بخش شدن مذاکرات جدید هسته‌ای استفاده کرد. یکی از راه‌های ثمربخشی به مذاکرات شفاف‌سازی در محتوای بسته‌های پیشنهادی است که امکان انعطاف منطقی و نتیجه‌گیری از مذاکرات هسته‌ای را ممکن می‌سازد.
تداوم همکاری‌های ایران با آژانس با وجود برخی اشکالات در مناسبات دوجانبه و کم‌توجهی آژانس به حقوق قانونی ایران از نشانه‌های اراده ایران برای ایجاد زمینه‌های مساعد جهت تفاهم و راهکارهای دیپلماسی است. هرگونه اقدام محرک و جنجال‌سازی‌های غیرمنطقی آمریکا به روند مذاکرات و نتایج قابل انتظار آن آسیب خواهد زد و ورود به عرصه‌های تحریم و تهدید ایران سبب تحمیل هزینه‌ها و خسارت‌های همگانی برای همه کشورها خواهد شد.
تحریم و تهدید در حل و فصل موضوع هسته‌ای ایران همانند گذشته تنها موجب افزایش هزینه‌های ملی و جهانی بوده و بی‌نتیجه است، پس میزان مقاومت چهار عضو گروه 1+5 در قبال فشارها و تندروی‌های آمریکا و انگلیس در سرنوشت مذاکرات هسته‌ای اخیر مهم خواهد بود؛ به ویژه نقش روسیه، چین، فرانسه و آلمان با توجه به جوسازی‌ها و تندروی‌های آمریکا و انگلیس در فرجام مذاکرات هسته‌ای بسیار تعیین‌کننده است.
*دبیر کل حزب اعتدال و توسعه