به گزارش همشهری آنلاین، عصر هنگام، شهر بزرگ و شلوغ توکیو شاهد کارمندانی است که کیف اداری خود را به دوش انداخته و راهی خانه می‌شوند؛
کارگرانی هم هستند که یک کیف دافل (کیفی سیلندری شکل و شبیه ساک دستی سفر) در دست دارند و تمام وسائل زندگی‌خود را در آن ریخته و به دنبال سرپناهی برای گذران شب هستند.
بحران اقتصادی ژاپن در دهه‌های قبل، الگوی کار و زندگی در این کشور را تغییر داده است و افراد زیادی، به خصوص از میان جوانان، مجبور شده‌اند برای تامین حداقلی زندگی خود به مشاغل روزمزد روی بیاورند؛
جوانانی که بدون سرمایه اولیه امکان تهیه آپارتمان را ندارند زیرا یک آپارتمان کوچک، در حدود ۳۰ متر مربع، در شهر بسیار گران توکیو ماهیانه حدود ۱۳۰۰ دلار هزینه دارد.
آنها ناگزیر از انتخاب شغلی روزانه و موقت هستند زیرا آدرس ثابتی ندارند و همین امر آنها را وارد یک چرخه معیوب می‌کند: شغل‌های روزمزد، درآمد بسیار کمی دارند.
یاماشیتا، یکی از این کارگران، گفت: «برای پرداخت ودیعه یک آپارتمان باید پس انداز کنم اما درآمد روزانه من به اندازه کافی نیست. اگر آدرس دائمی نداشته باشم کارفرمایان مرا استخدام نمی‌کنند و اگر شغل دائمی نداشته باشم توان تهیه مسکن و آدرسی ثابت را نخواهم داشت.»
مقصد شبانه این افراد کافی نت‌ها هستند: جایی که با حدود شبی ۱۰ دلار می‌توانند ضروریات و اولیات زندگی خود را تامین کنند؛ وزارت بهداشت ژاپن گفت کافی نت‌ها دیگر فقط مکانی برای لذت بردن از وبگردی افراد نیستند بلکه به عنوان اتاقِ خواب بیش از ۵۴۰۰ بی‌خانمان ژاپنی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هنگام ورود به یک کافی نت، که معمولا به صورت شبانه‌روزی باز هستند، کاربران خود را در یک اتاقک کوچک با یک صندلی و یک کامپیوتر جا می‌دهند. بسیاری از کافه‌ها مجلات کمیک (داستان‌های مصور)، نوشیدنی بدون الکل و حتی دوش را به صورت رایگان ارائه می‌دهند.
یک مرد ۳۰ ساله که می‌خواست ناشناس بماند گفت: «شما فقط یک کارگر روزمزد هستند، تمام روز کار می‌کنید، حقوق ناچیزی می‌گیرید و در یک کافه می‌خوابید. صبح دوباره این چرخه را شروع می‌کنید.» او یادآور شد: «شما نمی‌توانید پاهایتان را دراز کنید. صدای دیگران را می‌شنوید و نمی‌توانید آرامش کاملی داشته باشید.»
گروه‌های حامی بی‌خانمان‌ها می‌گویند کسانی که در کافی نت‌ها زندگی می‌کنند نوع جدیدی از بی‌خانمان‌ها هستند و با افرادی که در پارک‌ها و خیابان‌ها زندگی می‌کنند فرق دارند. این افراد از نظر اجتماعی به عنوان «پناهندگان کافی نتی» شناخته می‌شوند.
تاکاهاشی که صاحب یکی از این کافی نت‌هاست، می‌گوید ساکنان کافه را از طریق دافل‌های سنگینی که بر دوش خود حمل می‌کنند می‌شناسد. او نیز معتقد است آنها با افراد بی‌خانمان واقعی متفاوت هستند و به گروه فقرای شاغل تعلق دارند زیرا حداقل یک درآمد کم و روزانه دارند.
بسیاری از پناهندگان کافی نتی به کار مادام‌العمر عادت کرده و توانایی تغییر سطح اجتماعی خود را ندارند؛ چونان، مدیر یک کافی نت در توکیو نیز گفت: «ما افرادی داریم که هر شب در کافه من می‌مانند: حدود ۱۵ نفر؛ مردی بود که به مدت شش ماه در اینجا ماند.»
یاماشیتا در پاسخ به این سوال که چه مدت قصد دارد به این زندگی ادامه دهد، لبخند می‌زند، شانه‌هایش را بالا می‌اندازد و می‌گوید: «امیدوارم اوضاع در ژاپن بهتر شود. نسل جدید ژاپنی هیچ پولی ندارد و بسیاری از جوانان انگیزه خود را از دست داده‌اند.»
او در حالیکه در یک اتاقک کافی نت مقابل یک کامپیوتر نشته ادامه می‌دهد:«من پول ندارم، اما یک رویا دارم؛ شاید یک کار معمولی در یک دفتر.»
اکنون اقتصاد ژاپن در حال بهبود است، اما بسیاری از کارگران روزمزد پس از سال‌ها کارِ سطح پایین، مهارت خاصی ندارند و بیشتر شرکت‌های در حال توسعه نیز ترجیح می‌دهند فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را استخدام کنند و یا مشاغل اساسی را به کشورهایی با دستمزد پایین، مانند چین، منتقل کنند.
این کافه‌ها تا حدودی نرخ بی‌خانمانی ژاپن را پنهان نگه داشته‌اند و بدتر این که اغلب این افرادِ آسیب‌پذیر، دچار مسائل حقوق بشری متعددی نیز هستند، و به همین دلیل چالش اصلی در مورد امنیت اجتماعی و پایداری اقتصادی جامعه است.
آرنولد فانگ، محقق عفو بین‌الملل در حوزه شرق آسیا، توضیح داد که این پدیده‌ای است که در سال‌های اخیر ظاهر شده و برای برخی افراد، به خصوص زنانی که اقامتگاه دائم ندارند یک راهکار است. هنگ کنگ نیز مسئله مشابهی را تجربه کرده است: در رستوران‌های مک دونالدز، جامعه‌ای به نام «پناهندگان مک» از میان قشر آسیب‌پذیر زندگی خود را می‌گذرانند.
پروفسور نیکلاس پیلیس، مدیر بخش سیاست اجتماعی دانشگاه یورک، معتقد است افراد بی‌خانمانی که در مراکز خدمات عمومی و اقامتگاه‌های موقت مستقر می‌شوند، تسریع‌کننده انتقال عوامل بیماری‌زا هستند.
وقوع بحران کرونا در جهان و اجبار دولت‌ها به وضع قوانین قرنطینه و فاصله‌گذاری‌های فیزیکی باعث شد کافی نت‌ها، رستوران‌ها و سایر اماکنی که محل خورد و خوراک و اقامت این طبقه بود بسته شود.بنابراین شیوع کووید-۱۹برای پناهندگان کافی نتی شکلی بحرانی‌تر به خود گرفت و این افراد را دچار مشکلاتی بیشتر کرد؛
این امر اما می‌تواند به عنوان نقطه عطف مسیر ریشه‌کنی بی‌خانمانی باشد. رکود اقتصادی اجتناب‌ناپذیر و عطف تمرکز جهان بر اقداماتی برای کاهش تأثیر ویروس‌های آتی، نوری بر نارسایی‌های سیستم رفاه اجتماعی انداخت زیرا امکان سرایت آلودگی و بیماری از جمعیت حاشیه‌نشین و محروم، به جمعیت عمومی را روشن ساخت.
بنابراین، از خیابان‌های توکیو تا لندن و فراتر از آن، سرانجام همه‌گیری کسانی که برای مدتی طولانی از بی‌خانمان‌ها غافل شده بودند را به خود آورد. اکنون فعالان حقوق بشر و بی‌خانمان‌ها امید دارند که بحران کرونا به عنوان یک کاتالیزور برای تقویت این باور که مسکن باید از حقوق بشر باشد عمل کند.
منابع: رویترز، ایندیپندنت، ای‌بی‌سی نیوز، فرنس24 و ...