همشهری آنلاین- فاطمه کاظمی:
برهمین اساس هم بود که سال 1396 در یک عملیات عمرانی برای پیاده‌راه‌سازی میدان تاریخی همدان، اشیای تاریخی کشف شد که برگ دیگری از تاریخ بلند همدان را به جهانیان نشان داد.
با توجه به این موضوع، درآن مقطع برخی مدیران همدان تصمیم داشتند روی این آثار بتن بریزند تا به قول خودشان، خاک از این آثار محافظت کند، اما مطالبه‌گری رسانه‌ها و فعالان مدنی استان سبب شد مدیران استانی تصمیم به ساخت نخستین سایت‌موزه غرب کشور بگیرند.
تأخیر در افتتاح طرح
درآن مقطع و همزمان با سال 2018 میلادی، 2رویداد بین‌المللی گردشگری با عنوان اجلاس وزرای گردشگری کشورهای آسیایی و اجلاس دوره‌ای سازمان جهانی گردشگری به میزبانی همدان برگزار شد و مسئولان استان متفق‌القول، به شهروندان همدانی قول دادند سایت‌موزه را تا زمان برگزاری این دو رویداد افتتاح کنند، اما امروز که در اواسط سال 2021 هستیم، هنوز این اتفاق نیفتاده و مدیران قول داده‌اند تا پایان شهریور 1400 وعده چند ساله خود را عملی کنند.
جالب اینکه بیشتر شهروندان همدانی نمی‌دانند پشت حصاری که وسط میدان تاریخی همدان کشیده شده، چه خبر است و چه پروژه‌ای درحال اجراست. اما دراین میان بررسی‌ها نشان می‌دهد مهم‌ترین دلیل تأخیر در اجرا و افتتاح این طرح، اختلاف‌هایی بود که میان اداره‌هایی مانند راه و شهرسازی و میراث فرهنگی و نهادهایی چون شهرداری وجود داشت؛ درغیراین‌صورت این طرح باید در سال 97 افتتاح می‌شد.
اهمیت سایت‌موزه
مدیر پروژه سایت موزه همدان با بیان اینکه این طرح یک ظرفیت گردشگری جدید برای استان ایجاد می‌کند و موجب تقویت پیاده‌راه بوعلی- اکباتان می‌شود و همچنین نقطه اتصال دو موزه بوعلی سینا و موزه هگمتانه خواهد شد، توضیح می‌دهد: اما تفاوت این سایت موزه با 2موزه دیگر این است که مخاطب آن عامه شهروندان هستند که بدون اینکه بخواهند به موزه بروند، موزه در سر راه آنان قرار می‌گیرد.
صاحب محمدیان‌منصور می‌گوید: نمایش آثار تاریخی در همان نقطه کاوش شده و کاملا عمومی، زمینه‌ساز ارتقای اندیشه مردم خواهد شد و 3هزار سال تاریخ شهرنشینی و تمدن در مرکزی‌ترین نقطه شهر را به منصه ظهور می‌نشاند.
وی درباره ضرورت راه‌اندازی چنین سایت موزه‌ای می‌گوید: ایجاد یک ظرفیت گردشگری جدید، تقویت پیاده‌راه‌سازی (اتصال آرمگاه بوعلی، موزه میدان، موزه هگمتانه و آرامگاه باباطاهر)، نمایش آثار و روشنگری ذهن مردم، نمایش 3هزارسال تاریخ شهرنشینی و تمدن در پایتخت تاریخ و تمدن در مرکزی‌ترین نقطه شهر و انتخاب عامه مردم به‌عنوان گروه هدف (آموزش و ارتقای فرهنگی مردم) ازجمله ضرورت‌های ساخت این سایت موزه است.
محمدیان‌منصور موقعیت میدان در مرکزی‌ترین نقطه شهر، قدمت چندهزارساله، تأثیر پذیرفتن از معماری و شهرسازی عصر باروک و منظری کاملا نقش‌بسته در ذهن مردم، امتزاج معماری باروک با شاخص‌های معماری ایرانی دوره قاجار و وجود یک فضای شهری زنده و پرهیاهو را از شاخصه‌های اصلی این سایت‌موزه می‌داند.
موانع اجرای طرح
مدیر پروژه سایت‌موزه همدان حفظ خط آسمان یک اثر ثبتی (جلوگیری از ایجاد یک فرم مرتفع) و حفظ اهمیت آثار تاریخی را ازجمله موانع پروژه می‌داند و ادامه می‌دهد: مبانی نظری حاکم بر طراحی سایت موزه میدان همدان را می‌توان در 2بعد کلی خلاصه کرد؛ بیان فرمی و فضایی طرح که شامل تلفیق معماری مقابر پیش و پس از اسلام، ارتباط فرمال با مقبره بوعلی سینا و مقبره باباطاهر، استفاده از عنصر گودال باغچه به‌عنوان یک عنصر مستمر از دوره کهن تا دوره معاصر، احترام به جداره‌ها و هویت میدان با پایین بردن ارتفاع تا کف میدان و استفاده از فرم رواق به‌منظور ایجاد سایه برای مخاطب، جلوگیری از تابش آفتاب مستقیم به آثار، جلوگیری از رفلکس نور در شیشه‌هاست.
محمدیان‌منصور با بیان اینکه این سایت‌موزه مکانی برای وقوع رخدادهای اجتماعی است، تصریح می‌کند: ارجحیت دادن به ایجاد فضایی برای تعامل اجتماعی و شکل دادن به یک قرارگاه رفتاری و یک پلازای شهری به‌عنوان بستر شکل گیری دیالوگ شهر با انسان، از ویژگی‌های این سایت‌موزه است.
زمان افتتاح
مدیر شهرداری منطقه یک همدان نیز درباره آخرین وضعیت سایت‌موزه به خبرنگار همشهری می‌گوید: سایت‌موزه همدان نخستین پروژه در کشور دراین حوزه است که اجرای آن از آذرماه سال گذشته به شهرداری منطقه یک همدان واگذار شده‌است و براساس برآوردهای انجام شده، تا پایان مرداد افتتاح خواهد شد. مسعود دهبانی‌صابر اضافه می‌کند: اعتبار اولیه برای اجرای این طرح 8میلیارد تومان بود، اما اکنون به 11میلیارد تومان رسیده‌است.