به گزارش همشهری آنلاین در صورتی که طرحی اصطلاحا قرار باشد اصل هشتاد و پنجی شود، آن طرح دیگر در صحن علنی مجلس بررسی نمی شود و در این صورت مجلس «اختیار وضع بعضی از قوانین به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض» می کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌نماید به صورت آزمایشی اجراء می‌شود. حامیان طرح ساماندهی پیام رسان های اجتماعی با رای گیری برای اصل هشتاد و پنجی این طرح، عملا بررسی و تصویب این طرح را از چرخه عادی قانونگذاری خارج کردند؛ به این صورت که طرح پس از بررسی در کمیسیون های فرعی و اصلی، به صحن آمده و نظرهای موافق و مخالف و البته نظر دولت مستقر گرفته می شود و نهایتا برای آن رای گیری می شود. اگرچه دولت اخطارها و هشدارهای لازم درباره تصویب و اجرای طرح ساماندهی فضای مجازی را به مجلس داده بود اما عملا در این ماجرا کنار زده شد. پیش تر محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات در نامه ای بلند بالا عواقب تصویب این طرح را هشدار داده بود.
دامی است برای رئیسی؛ دودش در چشم دولت
نکته جالب اینکه آذری جهرمی یک نسخه از نامه خود به مجلس را به ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور منتخب هم داده بود و درباره عواقب اجرای این طرح برای دولت او هم توضیح داده بود.
محمدجواد آذری‌جهرمی به صورت مشخص هشدار داده که اجرای طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی ضمن محدودسازی کاربران در دسترسی آزاد به اطلاعات و باعث کمرنگ شدن دولت در تصمیم‌گیری‌های فضای مجازی خواهد شد. او پیشنهاد داده بود این طرح در دولت سیزدهم و با حضور کارشناسان و متخصصان این حوزه مجدد بررسی شود. به باور او اجرای این طرح « معضلی جدید در اعتمادسازی به نظام حکمرانی فضای مجازی کشور را به دنبال خواهد داشت »
با این حال اعضای جبهه پایداری و حامیان طرح قصد داشتند دولت را در طرحی که به دنبال تصویب و اجرای آن بودند بازی دهند. به ویژه اینکه پیش تر مجتبی توانگر نماینده تهران با هشدار درباره سیاستی که حامیان طرح ساماندهی فضای مجازی پیش گرفته اند نوشته بود: «از همکاران هم می‌خواهم با آن مخالفت و در دامی که مقابل دولت آقای رئیسی طراحی شده، نیفتند.»
جالب آنکه حسن محمدیاری که امروز در مخالفت با طرح صحبت می کرد به همین نکته اشاره کرد. او گفت: « این موضوع باید در قالب یک لایحه جامع از طرف دولت ارائه شود و اینکه مردم به این دولت امیدوار شده‌اند و امروز با رجای واثقی که ایجاد شده خدای ناکرده طرحی را مصوب کنیم که مردم را ناامید کند و دودش به چشم مردم و ضرر به دولت آقای رئیسی می‌رسد. اگر جلوی این کار را بگیریم و این فضا را ببندیم مردم آسیب می‌بینند.»
این طرح در روزی که محمدباقر قالیباف در مجلس حضور نداشتند و ریاست جلسه علنی به عهده نیکزاد بود تصویب شد.
هزینه کردن از رهبری انقلاب
موافقان طرح با هزینه کردن از بیانات رهبر انقلاب درباره ساماندهی فضای مجازی، طرح خودشان را در راستای بیانات رهبری انقلاب مطرح می کردند. اما چهره هایی مثل حسن محمدیاری معتقدند این طرح اساسا در مقابل فرمایشان رهبری انقلاب است چرا که فرصت های فضای مجازی را نادیده می گیرد. وی گفت: دغدغه مقام معظم رهبری، خط قرمز ما و توجه به آن در اولویت است و ایشان فرمودند فضای مجازی یک فرصت و در عین حال یک تهدید است، و چرا ما به آن توجه نکردیم. به نظر می رسد اگر این طرح در مجلس نهایی شود، بنگاه های خوداشتغال آسیب ببینند. توانگر نوشته بود این طرح هیچ ارتباطی با دغدغه رهبر انقلاب درباره ساماندهی فضای مجازی ندارد
طرح چه چیزهایی را می گوید
مرتضی آقاتهرانی گفته است در طرح قبلی مجلس تمرکز روی پیام‌رسان‌های اجتماعی بود ولی در این طرح جدید تقریبا همه سرویس‌های مهم ازجمله سرویس‌های نقشه (مثل نقشه گوگل) یا خدمات میزبانی داده ملزم به دریافت مجوز شده‌اند. بررسی جزئیات این طرح و خارج کردن آن از پیچیدگی‌های زبانی می‌تواند میلیون‌ها کاربر اینترنت کشور که زندگی‌شان به شبکه ارتباط جهانی وابسته شده است را در جریان طرح و نقشه مجلس برای آینده فضای مجازی قرار دهد.
با وجودیکه آقاتهرانی می گوید سرویس های مهم مثل گوگل مپ در این طرح ملزم به دریافت مجوز شده اند اما رضا تقی پور مدعی است: شبهاتی مانند اینکه با تصویب طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی، از فردا گوگل و اینستاگرام بسته می شود، بی معنی است، چرا که تا زمانی که تمام نرم افزارهای مشابه داخلی رشد نکرده و نتوانند همه سرویس ها را ارائه دهند، هیچ یک از نرم افزارهای خارجی دست نخواهند خورد.
براساس این طرح، تصمیم‌گیرنده و صادرکننده مجوز برای پلتفرم‌ها و سرویس‌های کاربردی کمیسیون عالی تنظیم مقررات است. بیشتر از ۲۰ نهاد ازجمله رئیس سازمان صدا وسیما، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل، رئیس ستادکل نیروهای مسلح، دادستان کل کشور، فرمانده نیروی انتظامی و فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عضو آن هستند. دبیر این کمیسیون هم رئیس مرکز ملی فضای مجازی است.
حامیان طرح چه کسانی بودند؟
جمعی از اعضای جبهه پایداری و البته مدیران و استانداران دولت احمدی نژاد به دنبال تصویب طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی بودند. نکته دیگر در بین موافقان طرح موسوم به صیانت از فضای مجازی سابقه حوزوی آن هاست؛ هیچکدام از موافقان طرح تحصیلات مرتبط در حوزه رسانه، ارتباطات یا روابط بین الملل ندارند. اسامی این افراد، سوابق و تحصیلاتشان را در لینک زیر ببینید:
مدیران دولت احمدی نژاد حامیان طرح جنجالی اینترنت در مجلس | ۱۵ نماینده موافق فیلترینگ چه مدرکی دارند؟
ماجرای جلسه غیرعلنی و نامه ای که در سه شنبه شب رو شد
اعضای جبهه پایداری برای تصویب طرح حتی مذاکرات علنی مجلس را هم برنتابیده و در جلسات غیرعلنی به مذاکره درباره پیام رسان ها پرداختند. صبح امروز جلسه غیرعلنی مجلس برای توجیه نمایندگان تشکی شد اما شب قبل نامه ای در رسانه ها منتشر شد که ادعا می کرد این طرح به تصویب نهادهای بالادستی رسیده است.
طرح مذکور جهت بررسی بیشتر و انجام اصلاحات احتمالی به کمیسیون ویژه ای ارجاع شده و در آنجا بررسی می شود. در صورت تصویب در کمیسیون به شورای نگهبان ارسال می شود و اگر اعضای شورای نگهبان تایید کنند برخی شبکه‌های مجازی خارجی باید طی 4 ماه در داخل دفتر دایر کنند و به گفته جلال محمود زاده « همه می‌دانیم این موضوع عملاً امکان‌پذیر نیست»
برخی نمایندگان معتقدند در صورت تصویب نهایی این طرح ، ۹۰۰ هزار کسب و کار در فضای مجازی و پلتفرم های خارجی در معرض آسیب قرار می گیرند.