به گزارش همشهری آنلاین به نقل از روزنامه همشهری، آتش‌سوزی‌های گسترده در جنوب ترکیه که از هفته گذشته شروع شده و مناطق توریستی این کشور را بحرانی کرده، ادامه روند جدیدی از تغییرات هواشناسی است که دانشمندان از مدت‌ها پیش درباره آن هشدار داده و تغییرات اقلیمی را عامل آن می‌دانند.
به گزارش گاردین، ۴ نفر در شعله‌های این آتش‌سوزی‌ها که بیش از ۴ هزار آتش‌نشان را در بیش از ۸۰ نقطه به‌خود مشغول کرده، جان خود را از دست داده‌اند و هزاران نفرکه به تعطیلات آمده‌اند مجبور به ترک منطقه شده‌اند. برخی از این مسافران، با قایق از هتل‌ها به نقاط امن منتقل شده‌اند. آتش‌سوزی‌ها بعد از گرمای بی‌سابقه در ترکیه شروع شده؛ دمای هوا در این کشور به بالاترین حد در ۶۰ ساله خود رسیده و هفته گذشته در شهر چزره در جنوب شرق این کشور به ۴۹.۱ درجه رسید.
این آتش‌سوزی‌ها که دانشمندان درباره تداوم آنها هشدار داده‌اند، حلقه آخر از زنجیره بلایای طبیعی است که به‌خاطر تغییرات اقلیمی در دنیا روی داده‌اند؛ از موج بی‌سابقه گرما در آمریکا و سیل در اروپا و چین گرفته تا آتش‌سوزی در سیبری و حالا آتش‌سوزی در حاشیه مدیترانه، دنیا شاهد رویدادهای بی‌سابقه‌ای است که گرمایش جهانی دست‌ساخته بشر، عامل آنها بوده است.
چاتاای تاوسان‌اوغلو، استاد بیولوژی در دانشگاه حاجت‌تپه در آنکارا که متخصص اکولوژی است درباره این آتش‌سوزی‌ها به نیویورک‌تایمز گفته است: «بسیاری از این آتش‌ها را نمی‌توان خاموش کرد. با توجه به تأثیر باد خشک، آتش‌سوزی‌ها بسیار سریع روی داده است. این نخستین نشانه از بلایی است که تغییرات اقلیمی در آینده می‌تواند بر سر منطقه مدیترانه بیاورد.»
براساس گزارشی که در سال ۲۰۱۸ در مجله معتبر نیچر منتشر شده، اگر دمای جهانی ۳ درجه بالا برود، میزان سطح مناطقی که هر ساله در جنوب اروپا در آتش خواهد سوخت، دوبرابر خواهد شد.
بر همین اساس، حتی اگر دمای هوا فقط ۱.۵ درجه، یعنی همان هدفی که توافق پاریس تعیین کرده افزایش پیدا کند، آتش‌سوزی باز هم دست از سر مناطق مدیترانه‌ای اروپا برنخواهد داشت و سالانه ۴۰ درصد بیشتر خواهد بود. آتش‌سوزی‌ها در ترکیه، آخرین پرده از نمایش جهنمی تغییرات اقلیمی در مدیترانه است و انتظار می‌رود، شعله‌هایش به‌زودی بخش‌های دیگری را هم در جنوب اروپا فرابگیرد. پیش از این قبرس، بدترین آتش‌سوزی‌های تابستانی در چند دهه اخیر را تجربه کرده و ۳نفر هم به‌خاطر آن جانشان را از دست داده‌اند. مقامات در یونان هم مناطقی را به‌خاطر آتش‌سوزی‌ها در شمال آتن تخلیه کرده‌اند. انتظار می‌رود در ایتالیا هم اوضاع بدتر شود و در برخی مناطق، اعلام وضعیت قرمز شده است. سازمان جهانی هواشناسی گفته است که دما در مناطق داخلی ایتالیا همچون یونان و ترکیه به ۴۰ درجه خواهد رسید. موج گرما در جنوب اروپا احتمالا در هفته آینده تداوم خواهد داشت و برخی پیش‌بینی می‌کنند که دمای هوا، به طرز بی‌سابقه‌ای بالا برود و چند رکورد جدید ثبت شود. سازمان هواشناسی ترکیه هم پیش‌بینی کرده است که اوضاع در هفته پیش‌رو بدتر شود و انتظار می‌رود میانگین دما در آنکارا و چند شهر دیگر، ۱۲ درجه بالاتر از میانگین دمای همیشگی باشد.
اتحادیه اروپا با توجه به این پیش‌بینی‌ها، در جاهایی مانند ایتالیا، پرتغال، اسپانیا و همینطور بخش‌هایی از شمال آفریقا بالاترین هشدار آتش‌سوزی را اعلام کرده است. لونت کورناز، دانشمند اقلیم‌شناس ترکیه‌ای گفته است این هوای گرم و خشک، می‌تواند فاجعه‌بار باشد؛ «هوا به‌شدت داغ و خشک است. این شرایط باعث می‌شود که آتش‌سوزی‌ها راحت شروع شوند. کوچک‌ترین اشتباه ما می‌تواند به یک فاجعه بزرگ تبدیل شود.»
این فقط بخش اروپایی مدیترانه نیست که آتش‌سوزی‌های گسترده را تجربه می‌کند و سوریه و لبنان هم با آتش‌سوزی‌های رونده و متعدد تابستانی درگیر هستند. در لبنان، جایی که دولت عملا هیچ‌کاره است و مقامات عملا هیچ کاری برای مقابله با آتش‌سوزی‌ها انجام نمی‌دهند، یک نوجوان به‌خاطر آتش‌سوزی‌ها جان خود را از دست داده است.
در تصاویری که از منطقه عکار منتشر شده، آتش با سرعت و به‌صورت گسترده در مناطق جنگلی پیشروی کرده است. آتش‌نشانان، ارتش، سازمان دفاع غیرنظامی و داوطلبان به سختی اما ناکام، برای مهار آتش تلاش می‌کنند. آتش‌سوزی در حالی به مصیبت‌های شهروندان در لبنان اضافه شده که قطع روزانه برق، کمبود دارو و سوخت و یک بحران مالی بی‌سابقه، زندگی را برای آنها تلخ‌تر از همیشه کرده است. در ترکیه، آتش‌سوزی‌ها چهارشنبه در یک شهر در جنوب شرق استان آنتالیا شروع شد و تا روز جمعه، به بیش از ۷۰ نقطه در سراسر کشور کشیده شد. تیم‌های آتش‌نشانی برخی آتش‌سوزی‌ها را مهار کرده‌اند، اما آتش‌سوزی در بسیاری مناطق همچنان در حال پیشروی است.
با این که چند هزار آتش‌نشان برای مهار آتش‌سوزی‌ها به منطقه اعزام شده‌اند، شهروندان از دولت به‌خاطر مدیریت مهار آتش‌سوزی‌ها انتقاد دارند. دولت ترکیه ۳ هواپیمای آتش‌نشان را برای مقابله با آتش‌سوزی‌ها به‌کار گرفته است و همین باعث شده مردم به‌شدت به دولت حمله کنند که چرا هواپیماهای بیشتری را برای مقابله آتش‌سوزی‌ها به‌کار نگرفته است.
کشورهای زیادی با ترکیه همدردی کرده و گفته‌اند که آماده‌اند به این کشور برای مهار آتش‌سوزی‌ها کمک کنند. وزیرخارجه یونان، رقیب منطقه‌ای ترکیه برای نمونه گفته که کشورش آماده کمک به آنکاراست. مقامات اتحادیه اروپا هم ضمن همدردی اعلام آمادگی کرده‌اند به ترکیه کمک کنند. روسیه و اوکراین هم پیام مشابهی به آنکارا داده‌اند و آذربایجان گفته است می‌خواهد تعدادی آتش‌نشان و تجهیزات به ترکیه بفرستد.
پای پ‌ک‌ک در میان است؟
دولت ترکیه هنوز رسما دلیل شروع آتش‌سوزی‌ها را اعلام نکرده و تحقیقات در این‌باره در جریان است. دانشمندان ترکیب هوای داغ و خشک و پوشش خشک جنگلی و بوته‌زارها و کوچک‌ترین دخالت انسانی را برای شروع آتش‌سوزی‌های تابستانی کافی می‌دانند، اما در داخل دولت، برخی کردهای جدایی‌طلب و گروه‌های نزدیک به پ‌ک‌ک را عامل شروع این آتش‌سوزی‌ها می‌دانند. دیلی صباح، روزنامه نزدیک به دولت ترکیه برای نمونه نوشته است که تعدد آتش‌سوزی‌ها در زمان کوتاه، این فرضیه را مطرح می‌کند که آتش‌سوزی‌ها نوعی حمله بوده باشند؛ به‌خصوص اینکه گروه‌های مرتبط به پ‌ک‌ک قبلا هم چنین آتش‌سوزی‌هایی را شروع کرده بودند. برخی وزرا هم بدون ارائه مدرکی، پ‌ک‌ک را عامل شروع آتش‌سوزی‌ها خوانده‌اند. حتی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه هم گفته است که نیروهای امنیتی درحال بررسی این مسئله هستند؛ چون نحوه شروع آتش‌سوزی‌ها چیزی نیست که بتوان به‌راحتی با آن کنار آمد؛ «آتش‌سوزی‌ها تقریبا همزمان و در نقاط مختلفی شروع شده است.»