اینکه سالآینده نیز خشکسالی درکشور رخ میدهد، هنوز مشخص نیست ولی با وجوداین باید برای مشکلات احتمالی از اکنون برنامه ریزی کرد. در این زمینه و طرحهای دیگر وزارت نیرو با رسول زرگر معاون آب وزارت نیرو گفتوگو کردهایم.
- با تحولات ناشی از خشکسالی آیا در تابستان آینده مشکل آب نخواهیم داشت؟
براساس پیشبینیهای هواشناسی که تنها تا 12 هفته را با درصد خطای کم میتواند پیشبینی کند، در پاییز بارشها عادی خواهد بود. اینکه در تابستان آینده خشکسالی سالجاری رخ ندهد هنوز قابل پیشبینی نیست.
ولی چون خشکسالی امسال ناشی از تحولات آبوهوایی بود، نباید تکرار شود ولی با اطمینان نمیتوان گفت.
مسئله بعدی این است که بارشهای پاییز بهدلیل اینکه جذب خاک میشود و تا خسارات ناشی از خشکسالی سالجاری به آبهای زیرزمینی و روانآبها جبران شود، امکان دارد که مشکلات تامین آب سالآینده خاتمه نیابد.
بنابراین باید برنامه ریزیها دقیقتر و قویتر باشد تا از خسارات احتمالی کاسته شود. اگر پیشبینیهای هواشناسی در مورد زمستان امسال نیز مشخص شود با اطمینان بیشتری در مورد تابستان سالآینده میتوان سخن گفت.
- آیا بروز خشکسالی در اجرای طرحها و سیاستهای اجرایی شما تاثیری داشته است؟
بله با خشکسالی، درآمد سدهای برقآبی از فروش برق کاهش یافته و درآمد شرکتهای آب منطقهای از خدمات آبرسانی چه شرب و چه کشاورزی کم شده که حدود 500 میلیارد تومان برآورد میشود. این کاهش بهطور طبیعی بر اجرای طرحها و تاخیر آنها به میزان کاهش درآمدها تاثیر خواهد داشت.
- برخی کارشناسان از مشکلات زیستمحیطی طرحهای سدسازی سخن میگویند و آنها را غیرقابل دفاع میدانند. حتی برخی از برچیدن سدها در جهان سخن گفتهاند؟
اینکه از برچیده شدن سدها سخن گفته میشود به کشورهای پیشرفته مربوط میشود که چند دهه از ما جلوتر هستند و این شرایط در 2 تا 3 دهه آینده نیز ممکن است برای سدهای ما نیز فرا رسد. سد یک سازه مهندسی است که مانند هر سازه انسانی عمری دارد ولی اینکه گفته میشود سد مفید نیست، این قابلقبول نیست.
هر ابزاری برای حفظ منابع آب مفید است و باید از همه ابزارها مثل سد، آبخوانداری، آبخیزداری و قنات در جای خود استفاده کرد. هیچیک بر دیگری برتری ندارد.
برخی از این مشکلات ناشی از حاکمیت نظام سنتی مدیریت آب در کشور بوده که در سالهای اخیر تا حدودی برطرف شده است.
مدیریت آب در کشور هماکنون یک نظام بههم پیوسته دارد که در آن هر طرحی با توجه به مطالعات زیست محیطی، تاریخی و اقتصادی پیگیری میشود.
در این نوع مدیریت که براساس معیارهای جهانی تدوین شده است، طرحی با نگاه به یک حوضه آبی کشور بررسی میشود و مانند گذشته به طرحهایی از جمله طرحهای سدسازی محدود و منطقه نگاه نمیشود.
- آیا این مدیریت جدید امکان کاهش مشکلات تامین آب، در مناطقی که مشکل آب دارند و تاخیرهایی که در برخی از این طرحها مانند طرح محرم رخداده، وجود دارد؟
طرح محرم به طرح خلیج فارس تغییر نام داده است. این خط انتقال آب مراحل پایانی را میگذراند.
این طرح شامل سد کوثر است که تامینکننده آب آن است و بیش از 3 سال است به بهرهبرداری رسیده است و بخش تصفیهخانهای است که امسال کامل میشود و حدود هزار کیلومتر خط لوله که بیش از 80 تا 85 درصد آن خاتمه یافته و در دست بهرهبرداری است و مابقی نیز امسال کامل میشود، برخی طرحها نیز منطقهای است که هریک از منابع مالی مختلفی تامین میشود، برخی استانی است که از این منابع تامین میشود، برخی خصوصی است که از اعتبارات خاصی تحت عنوان طرحهای زود بازده برای آب رسانی تعریف شده و از تسهیلات بانکی نیز برخوردار است.
همه طرحهایی که ما در بخش آب داریم حدود 35 هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد که به هر میزان که این نیاز تامین شود پیشرفت طرحها رخ میدهد و هر میزان که این بودجه تامین نشود تاخیر رخ میدهد.