همشهری- محسن هاشمی ـ رئیس دوره پنجم شورای شهر تهران: این دوره شهرداری و شورا با رأی بسیار بالای مردم کار خود را آغاز کرد؛ رأیی حدود سه‌برابر رأی دوره گذشته و دوره جدید. مشارکت اینچنین گسترده مردم در انتخابات یکی از افتخاراتی بود که در این دوره نصیب ما شد. همین مشارکت بالا به این معنی بود که مردم انتظار داشتند تحولاتی در شهرداری و شورا اتفاق بیفتد. خوشبختانه در این دوره از شهرداری و شورا سعی شد کمابیش این تحولات ایجاد شوند. شاید نه تمام و کمال اما آنچه رخ داد اثرات خوبی بر شهر و روند توسعه شهر داشته است.
بر اساس نظرسنجی‌هایی که در تهران انجام شد ۹۳ درصد مردم اولویت اول مسائل شهر تهران را که نیازمند رسیدگی عاجل بودند آلودگی هوا و بهبود وضعیت سامانه حمل و نقل عمومی عنوان کرده بودند. ۸۳ درصد مردم هم بحث آسیب‌های اجتماعی را در اولویت قرار داده بودند. در بحث حمل و نقل عمومی و کاهش آلودگی هوا اقدامات مؤثری انجام شده است و حدود ۵۰ درصد از نیازهای حمل و نقل عمومی تهران تامین شده اما شهر همچنان نیازمند امکانات بیشتر است. بر اساس طرح جامع حمل و نقل عمومی شهر تهران و بر اساس مصوبات قانونی که در مورد بحث آلودگی هوا وجود دارد، تهران و شهرهای اقماری آن باید حداقل ۱۲ خط مترو به طول ۴۵۰ کیلومتر، حدود ۲۶۰ ایستگاه مترو و حداقل ۵ هزار واگن داشته باشد. همچنین باید بتواند ۱۰ میلیون سفر در روز را از طریق حمل و نقل ریلی انبوه‌بر انجام دهد. مکمل حمل‌ونقل ریلی انبوه‌بر در طرح جامع شهر تهران اتوبوس است؛ یعنی خطوط اتوبوسرانی باید به‌صورت عمود بر ایستگاه‌های مترو کار کنند و مردم را به مقصد نهایی برسانند. برای محقق شدن این طرح، تهران باید حداقل ۹ هزار اتوبوس برقی هم داشته باشد. در نتیجه اگر قرار باشد برای حمل و نقل تهران اقدام جامعی صورت گیرد، باید مواردی که عنوان شد در برنامه‌های توسعه شهر قرار گیرد و دولت هم به تامین هزینه این موارد کمک کند.
خوشبختانه در این دوره شهرداری در حدود ۵۰ درصد از اقداماتی که عنوان شد، به‌ویژه در بخش مترو، محقق شده‌اند. در همین دوره حدود ۴۰ ایستگاه مترو افتتاح شد. همچنین در خطوط ۸ و ۷ نزدیک به ۳۸ کیلومتر مسیر ریلی جدید به بهره‌برداری رسید. هم‌اکنون خطوط یک تا ۷ تکمیل شده‌اند و مجموع آنها با خطی که تا فرودگاه کشیده شده است به بیش از ۲۵۰ کیلومتر می‌رسد اما تهران و شهرهای اقماری آن هنوز به ۲۰۰ کیلومتر خط مترو و ۱۰۰ ایستگاه متروی دیگر نیاز دارد. همچنین شهر ۱۵۰۰ واگن دارد و ۳۵۰۰ واگن دیگر باید به آنها افزوده شود. اینها اقدامات مثبتی است که در این دوره در مورد توسعه حمل‌ونقل عمومی شهر انجام گرفته است. همچنین در این دوره حدود ۵۰۰ مینی‌بوس و اتوبوس و ۱۳۰ واگن به سامانه حمل و نقل عمومی افزوده شده اما این تعداد باز کم است و تهران به امکانات بیشتری نیاز دارد.
با توجه به آغاز همه‌گیری کرونا طی ۲ سال اخیر حمل و نقل عمومی اولویت خود را از دست داد. استفاده از وسایل حمل‌ونقل شهری حدود ۵۰ درصد کاهش پیدا کرد؛ زیرا به‌عنوان کانون شیوع کرونا درنظر گرفته شد اما پیش از آن رضایت از مترو بالای ۷۰ درصد و در اتوبوسرانی این عدد زیر ۵۰ درصد بود. دلیل این نارضایتی خصوصی شدن شرکت‌های اتوبوسرانی و قیمت بلیت‌ها بود که کفاف بخش خصوصی را نمی‌داد. از این‌رو شرکت‌ها هم نمی‌توانستند رضایت مردم را تامین کنند. همچنین اتوبوس‌های خطوط اتوبوسرانی کهنه شده‌اند.
متوسط عمر اتوبوس‌ها ۸ سال است، وقوع خرابی در آنها زیاد است و امکانات آنها مانند سیستم تهویه هوا یا قابلیت استفاده معلولان مناسب‌سازی نشده است. همین موارد باعث شد رضایت‌مندی مردم به‌صورت کلی از اتوبوسرانی چندان بالا نباشد. اگر بتوان ۹ هزار اتوبوس جدید برقی وارد تهران کرد، هم مشکل آلودگی هوا کاهش پیدا خواهد کرد و هم رضایت‌مندی مردم از وضعیت شهر و سامانه حمل و نقل عمومی افزایش خواهد یافت. در بخش مترو هم اگر تعداد قطارها افزایش پیدا کند، امکان اعزام قطارها در فواصل زمانی ۲ دقیقه یک‌بار فراهم خواهد شد، در این صورت واگن‌ها خلوت‌تر می‌شوند و امکان انتقال کرونا کاهش پیدا خواهد کرد. در بحث کاهش آلودگی وسایل حمل‌ونقل عمومی، اقدامات مثبتی مانند استفاده از اتوبوس‌های گازسوز و اتوبوس‌های دیزلی فیلتردار انجام گرفته است اما اگر قرار باشد ردپای آلایندگی سامانه حمل و نقل عمومی در شهر کاملا از بین برود، باید اتوبوس‌های گازسوز و دیزلی را به کلی از سطح شهر جمع‌آوری و به سمت استفاده از اتوبوس‌های برقی حرکت کرد.