با توجه به شرایط تورمی ایران، دیگر نگاه افراد به خودرو از یک کالای مصرفی به یک سرمایه تغییر کرده است. نوسان بالای قیمت‌ها در سال‌های اخیر، خرید و فروش را با چالش‌هایی همچون صبر یا عجله در معامله روبه‌رو می‌کند. قیمت این سرمایه براساس عواملی همچون تورم، نرخ بهره، نرخ ارز و شرایط و قواعد واردات خودرو مشخص می‌گردد. قیمت آهن و به خصوص قیمت ورق از عوامل اولیه مهمی هستند که تاثیرگذاری زیادی بر قیمت و کیفیت این محصولات دارند. اگرچه برخی مواد اولیه تعدیل نرخ داشته ولی این امر با مزیت چندانی همراه نبوده است. سوال این جاست که آیا می‌توان به کاهش قیمت‌ها امیدوار بود؟ از آن‌جا که صنعت خودرو به لحاظ ارتباط گسترده با زنجیره‌ای از صنایع در سراسر دنیا، صنعتی کلیدی محسوب شده و دارای پتانسیل بالایی در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی است. در این مطلب درصدد هستیم به پیش‌بینی قیمت خودرو در تابستان ۱۴۰۰ بپردازیم. پس با ما همراه باشید.
رکود یا رونق بازار خودرو در سه‌ماهه نخست سال
این که قیمت خودروها در بازار داخلی چگونه تعیین می‌شود یا چه فاکتورهایی بر نوسان نرخ اثرگذار هستند، دورنمای قیمت‌ها را تعیین می‌کند. در کوتاه مدت، مهم ترین فاکتور تاثیرگذار بر قیمت‌ها، انتظارات است. یعنی هرگاه انتظارات تورمی بر یک بازار نظیر بازار خودرو حاکم شود، رشد قیمت‌ها اجتناب ناپذیر خواهد بود و برعکس. این در حالی است که کاهش قیمت‌ها با یک وقفه زمانی و اما و اگر همراه می‌شود که به آن چسبندگی قیمتی می‌گویند. البته نوسان قیمت‌ها مخصوصا روند نزولی آن در صورت انتظارات منفی سریعتر از کالای ساخته شده است. یعنی احتمال کاهش قیمت مواد اولیه نظیر آهن‌آلات، ورق و ... سریع تر از کاهش قیمت خودرو خواهد بود. اما انتظارات در کوتاه مدت چگونه تعیین می‌شود؟
در سه سال گذشته با رشد قیمت دلار، قیمت خودرو افزایش شدیدی داشته است. خودروسازهای داخلی با فشار دولت نتوانستند قیمت‌های خود را بر اساس تغییر قیمت ارز به‌روز کنند و مجبور شدند مدتی تولیدات خود را پایین‌تر از بهای تمام شده بفروشند. این مساله نیز سبب کاهش قیمت خودرو برای مصرف‌کننده نشد و رانت ناشی از اختلاف قیمت را به جیب دلال‌ها و واسطه‌ها برد.
از سال ۹۹ تولیدات خودرویی‌ها بهبود داشت و به سمت افزایش رفت، به طوری که تولید ایران‌خودرو از ۳۹۳ هزار دستگاه در سال ۹۸، به ۴۸۰ هزار دستگاه در سال ۹۹ رسید. قیمت خودرو در بهار ۱۴۰۰ تغییر چندانی نداشت و نوسانات آن منطبق با نوسان قیمت ارز بود.
بهای دلار آزاد پس از رسیدن به سقف قیمتی در بهار ۱۴۰۰، قدرت رشد خود را برای کوتاه مدت از دست داد و در پایه ۲۴ هزار تومانی ( بین ۲۴ تا ۲۵ هزار تومان) نوسان کرد. به نظر می رسد بازار جرات افزایش قیمت را ندارد. در هر حال، دولت رئیسی مذاکرات برجام را آغاز خواهد کرد و هیچ بعید نیست که به نتیجه ختم شود. نکته دیگر این که بهای دلار نیمایی بین ۲۲ هزار و ۲۰۰ تومان تا ۲۲ هزار و ۴۰۰ تومان به یک ثبات نسبی دست پیدا کرده و این امر آرامش قیمتی را به بازار سیگنال می‌دهد. آمارهای صادرات بهار مخصوصا خرداد ۱۴۰۰ نسبت به قبل جذاب بوده که به معنی تزریق بیشتر ارز حاص از صادرات است ولی احتمالا این رقم در تابستان کاهش می‌یابد. این که به رغم کاهش انتظار تزریق دلار به قیمت دلار نیمایی به بالاتر از ۲۲۵۰۰ تومان رسیده نه دلار آزاد سقف ۲۵ هزار تومانی را شکسته ، نکته مهمی است که نشان می‌دهد بازار چندان هم به قیمت‌های بالاتر از ۲۵ هزار تومان و دقیق تر تا ۲۷ هزار تومان امیدوار نیست حداقل تا آخر مرداد انتظار جهش قیمت‌ها را نداریم.
از طرفی با داغ‌تر شدن بحث توافق هسته‌ای، انتظار کاهش قیمت ارز و افزایش واردات خودرو در کشور تقویت شد. همین موضوع جنبه سوداگری و سفته‌بازانه در بازار خودرو را کمتر کرد و این بازار بیشتر در دست خریداران و فروشندگان عادی افتاد. در صورتی که واردات خودرو در کشور آزاد شود، احتمالا اثری بر بازار خودروهای داخلی نخواهد گذاشت؛ زیرا قیمت این خودروها و متقاضیان آن‌ها بسیار متفاوت با گروه داخلی است.
پیش‌بینی قیمت ورق و تاثیر آن بر تولید خودرو
خوشبختانه بخش قابل توجهی از مواد و قطعات لازم در خودروسازی، توسط شرکت‌های داخلی تولید می‌شود. برای مثال ورق مورد نیاز برای تولید خودرو به طور کامل در داخل کشور تولید می‌شود و هزینه تمام شده خرید ورق یا در واقع قیمت ورق گالوانیزه در بازار داخلی تاثیر زیادی در افزایش هزینه تولید خودروسازهای داخلی و به طبع آن افزایش قیمت محصولات آن‌ها دارد. قیمت ورق گالوانیزه به محدوده ۲۷۰۰۰ تومان رسیده است که با احتساب مالیات بر ارزش افزوده قیمت ورق گالوانیزه برای خریداران در حدود کیلویی ۳۰۰۰۰ تومان تمام می‌شود.
با توجه به افزایش شدید قیمت روی و ورق فولادی در بازارهای جهانی احتمال کاهش قیمت این دو محصول در بازارهای جهانی وجود دارد. از طرفی احتمال کاهش قیمت دلار در پی توافق با کشورهای غربی وجود دارد. این دو عامل در کنار هم قیمت این محصول در داخل را تعیین می‌کند. با نزولی بودن این دو عامل قیمت ورق گالوانیزه در داخل کاهش خواهد یافت و به سمت نزول خواهد رفت. با این همه احتمالا این کاهش هزینه در تولید خودرو تاثیر در قیمت خودرو در بازار نخواهد داشت.
تاثیر افزایش یا کاهش تولید بر بازار
در بحث تولید هم خودرو رونقی ندیده نشده است و همچنان عرضه خودرو کمتر از تقاضای آن در بازار است.با کاهش تولید، قدرت قیمت‌گذاری به دست عرضه‌کنندگان و صاحبان خودرو می‌افتد. با افزایش تسلط عرضه‌کننده‌ها بر بازار امکان کاهش قیمت‌ها از بین می‌رود و قیمت‌ها تا جایی که کشش تقاضا اجازه بدهد، افزایش پیدا می‌کنند. تحریم‌ها و فشارهای بینالمللی افزایش ناگهانی قیمت دلار را در پی داشتند. حجم تولید خودرو در کشور را کاهش یافت و سبب افزایش قیمت این محصول شد. به عبارت دیگر علت کاهش تولید، عرضه خودرو و افزایش قیمت خودرو در بازار ایران تحریم‌ها و فشارهای بینالمللی است.
دیگر عوامل موثر بر قیمت خودرو
در هر حال، دولت رئیسی مذاکرات برجام را آغاز خواهد کرد و هیچ بعید نیست که به نتیجه ختم شود. به هر حال، دولت پیش رو هم دوستانی را دارد که مایل هستند از آن حمایت کنند. دولت فعلی هم تمایلی برای دردسرسازی برای خود نداشته و ترجیح می‌دهد درباره قیمت دلار و سایر بازارها نظیر بازار خودرو در کوتاه مدت جانب احتیاط را رعایت کند. اما این همه ماجرا نیست کسری بودجه دولت و برداشت از بانک مرکزی به قدری گسترده شده که نمی توان از اثرات آن به سادگی عبور کرد. رشد بهای ارز و افزایش شاخص بورس هر دو از خروجی‌های آن خواهد بود. بنابراین در صورتی که جرقه‌های جدیدی از رشد قیمت‌ها در بازار بورس مشاهده می‌شود که منطقی است منتظر افزایش قیمت ارز هم شدیم. شاخص بورس مستعد رشد است و اثر پروانه‌ای این افزایش نرخ در فاز روانی به تحریک بازار ارز یا بازار خودرو منتهی می‌شود.
دولت جدید و قیمت‌گذاری دستوری
با روی کار آمدن دولت جدید در تابستان ۱۴۰۰ احتمالا برخی سیاست‌های اقتصادی در کشور دستخوش تغییر شوند. محتمل است که دولت جدید محدودیت‌های وارداتی را بیشتر کند و حداقل برای یک سال قیمت دلار را در محدوده ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان نگه دارد. کاهش واردات عرضه خودرو در بازار را کم می‌کند و با کاهش عرضه احتمالا قیمت خودروهای وارداتی و خارجی افزایش خواهد یافت.
از طرفی اگر دولت جدید دوباره به سمت قیمت‌گذاری دستوری برود، عرضه به مشتریان دشوارتر می‌شود و همین مساله تعادل بازار را برهم می‌زند. فروش به شکل قرعه‌کشی و پیش‌خرید نیز باید کنار گذاشته شود تا از فروش محصولات زیر قیمت بازار آن هم به شکل بخت‌آزمایی و شانسی جلوگیری شود. اگر خودروسازها قصد فروش دارند، باید تولیدات خود را در قیمت بازار و خریداران واقعی بفروشند. در این صورت رانتی در بازار خلق نمی‌شود و همه کسانی که قدرت خرید کافی برای خرید خودرو دارند، امکان خرید آن را پیدا می‌کنند.
جمع‌بندی
در کل باید بگوییم که مهم‌ترین دلیل خرید خودرو، تقاضای مصرفی است. اگر به بازار خودرو نگاه کنیم و نگاهی به قیمت خودرو و سهم آن از سبد خانوار کنیم. خرید خودرو در قیمت مناسب اهمیت زیادی دارد. در این مقاله سعی کردیم عوامل مهم در قیمت خودرو را بررسی کنیم و به سه‌ماهه پیش روی بازار خودرو نگاهی بیندازیم. روی هم رفته این بازار همواره رو به صعود بوده؛ زیرا رشد شدید نقدینگی در کشور تورم را افزایش می‌دهد. در نتیجه این مساله که افزایش قیمت خودرو آن را گزینه مناسبی می‌کند، اساسا غلط است؛ زیرا بخشی از این افزایش قیمت، ناشی از تورمی است که در همه کالاها وجود دارد.
بخش دیگر نیز ناشی از محدودیت‌ها و مشکلاتی است که شاید در بسیاری از مواقع قابل پیش‌بینی نباشد. در این شرایط تنها گزینه مهم برای خرید خودرو، خرید آن در مواقعی است که قیمت خودرو حباب ندارد. حال شما چه زمانی می‌خواهید خودروی خود را بخرید؟ نظرتان را با ما به اشتراک بگذارید.