همشهری- زینب زینال‌زاده: «همه خسته‌ایم»؛ جمله‌ای که مدیرعامل سازمان بهشت زهرا در وصف حال پرسنل این سازمان به‌ویژه تطهیرکنندگان می‌گوید. کرونا برای پنجمین بار در سایه ساده‌انگاری‌ها و کمرنگ‌شدن رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، روی موج صعود قرار گرفته و این‌بار با سویه دلتا نفس‌ها را به شماره انداخته است. تعداد مبتلایان از ۴ میلیون نفر گذشته و ثبت روزانه بیش از ۵۰۰ فوتی هم رکورد جدید دلتا کروناست.
نقشه کشور به رنگ قرمز درآمده و در برخی از شهرها چون تهران وضعیت چنان بحرانی شده که باید رنگ سیاه برایش انتخاب کرد.
افزایش دوبرابری فوتی‌ها، سبب شده بهشت زهرا آرایش بحرانی بـگیرد و به‌گفته سعید خال، پرسنل بهشت‌زهرا چون کادر درمان از همان روزهای ابتدایی شیوع کرونا در خط مقدم خدمت‌رسانی حضور دارند و با شیوع موج پنجم، آماده‌باش کامل هستند.
صدای شیون و ناله از جای جای سالن عروجیان به گوش می‌رسد. تابلو اعلان وضعیت متوفیان مدام در حال تغییر است و اسم‌ها در صدم ثانیه عوض می‌شوند و همراهان داغدار و سیاهپوش پیکرهای تطهیر شده را می‌گیرند و به‌سوی خانه ابدی بدرقه می‌کنند.
مدیرعامل سازمان بهشت‌زهرا با بیان این که ۴۰ درصد کل متوفیان در تهران تطهیر می‌شوند، می‌گوید: «تطهیرکنندگان در شرایط عادی یک شیفت کاری دارند اما با شیوع کرونا و افزایش متوفیان ۲ شیفت کاری برای‌شان تعریف شده است و این روزها هم که در شرایط بحرانی قرار گرفته‌ایم، ۲۴ ساعته و در ۳ شیفت، خدمت‌رسانی می‌کنند.»
تمام مراحل از لحظه پذیرش متوفیان تا تطهیر و کفن و دفن به دقت و با رعایت موازین شرعی و پروتکل‌های بهداشتی انجام می‌شود. تکریم داغداران هم در دستور کار سازمان بهشت زهرا قرار دارد و سعید خال در توضیح بیشتر می‌گوید: «خانواده‌هایی که به بهشت زهرا مراجعه می‌کنند داغدیده هستند و نیاز به همدردی دارند. بنابراین تلاش می‌کنیم با سرعت بخشیدن به کارها و ارائه خدمات مطلوب مرهمی باشیم بر آلامشان.»
غافلگیری در موج پنجم
۱۸ ماه است که کرونا جولان می‌دهد و در این مدت بیش از ۹۵هزار هموطن را به کام مرگ کشیده است. مدیرعامل سازمان بهشت زهرا از کرونا به‌عنوان یک بحران یاد می‌کند و می‌گوید: «در ۵۰ سال گذشته چنین وضعیتی بی‌سابقه بوده و به صراحت می‌توان گفت ۱۸ماه برزخی در بهشت زهرا داشتیم و ۴ پیک بحرانی را هم پشت سر گذاشته‌ایم. در تمام این ایام، پرسنل سازمان بهشت‌زهرا گمنام و بدون هیچ توقعی در تکریم مصیبت‌زدگان انجام وظیفه کرده‌اند. امروز که در موج پنجم قرار گرفته‌ایم وضعیت بحرانی‌تر از موج‌های گذشته است و ازاین‌رو تطهیرکنندگان بهشت زهرا ۲۴ ساعته مشغول غسل و تطهیر متوفیان هستند.» به‌گفته این مقام مسئول، خاکسپاری متوفیان در هر قطعه‌ای که مورد درخواست بازماندگان باشد، انجام می‌شود؛ «برخلاف شایعات مبنی بر قبرهای دسته‌جمعی یا قطعات ویژه متوفیان کرونا در بهشت زهرا بازماندگان هرجا که درخواست کنند مراسم خاکسپاری با رعایت کامل پروتکل‌ها انجام می‌شود و محدودیت و ممنوعیتی در این زمینه وجود ندارد.»
دلتا، سن و سال نمی‌شناسد
تطهیر کودکان و نوجوانان، سخت‌ترین و تلخ‌ترین لحظاتی است که با شیوع موج پنجم در بهشت زهرا ثبت می‌شود. تاب‌آوردن در برابر ناله و فریادهای پدر و مادری که فرزندش را به سینه خاک می‌سپارد آسان نیست. اگر در موج‌های قبلی سالمندان و میانسالان قربانیان کرونا بودند، در این موج دلتا،کرونا بی‌رحمانه‌تر ظاهر شده و کودکان و نوجوانان و به خصوص جوانا ن را به کام مرگ می‌کشاند.
سعید خال نیز چنین موضوعی را تأیید می‌کند و می‌گوید: «در موج پنجم پذیرش کودکان، نوجوانان و جوانان ۲۰ و ۳۰ساله هم در بهشت زهرا داشته‌ایم و آمارهای ثبت شده نشان می‌دهد کرونا با کسی شوخی ندارد و برایش پیر و جوان، کوچک و بزرگ فرقی نمی‌کند.»
دلتا کرونا، زنگ هشدار و خطری را به صدا درآورده است که اگر هرچه سریع‌تر تدابیر لازم اتخاذ نشود چه بسا روزهای فاجعه‌باری در پیش‌رو خواهیم داشت.
پذیرش چند برابری در بهشت زهرا
قبل از شیوع کرونا، به‌طور میانگین روزانه ۱۶۰ تا۱۸۰ متوفی در بهشت زهرا پذیرش می‌شد اما با شیوع کرونا و به‌ویژه در پیک‌های مختلف، پذیرش متوفیان به روزانه بیش از ۴۰۰ نفر هم رسیده است. خال می‌گوید: «از سال ۹۹ با شیوع کرونا آمار متوفیان افزایش داشته و اعداد و ارقام‌ها نشان می‌دهد که میزان پذیرش متوفیان در بهشت زهرا بیش از دوبرابر شده است.» به‌گفته او ساده‌انگاری و بی‌توجهی به پروتکل‌های ستاد مقابله با کرونا در روزهای آتی سبب می‌شود شیب صعود دلتا شدیدتر و تندتر شود.
افزایش تجهیزات برای خدمت‌رسانی مطلوب
کرونا در موج پنجم با افزایش متوفیان، همگان را غافلگیر کرده است. در شهر مشهد به‌دلیل بالارفتن تعداد جان‌باختگان و کمبود خودروهای حمل جنازه، از تاکسیرانان درخواست شده تا در حمل و نقل اجساد کمک کنند. در مازندران هم ظرفیت سردخانه‌ها تکمیل شده اما به‌گفته سعید خال بحران دلتا در بهشت زهرا تاکنون مدیریت شده است؛ «با افزایش ظرفیت‌ها و امکانات تاکنون هیچ مشکلی در پذیرش متوفیان و خدمت‌رسانی به شهروندان به‌وجود نیامده است و امیدواریم مسئولان با مدیریت بموقع از افزایش متوفیان جلوگیری کنند و اجازه ندهند این بحران تشدید شود.»
مدیرعامل سازمان بهشت زهرا در ادامه به افزایش امکانات اشاره و عنوان می‌کند: «همزمان با شیوع کرونا و بالارفتن تعداد مرگ‌ومیرها و افزایش متوفیان در بهشت زهرا باید تمهیداتی اندیشیده می‌شد تا بتوانیم این بحران را مدیریت کنیم. بنابراین اقداماتی چون تجهیز مجتمع عروجیان به سردخانه ۴۰ فوتی و ۲ سردخانه کندویی، برای پشتیبانی از سردخانه مرکزی و جداسازی از سیستم سردخانه شهر تهران، تجهیز و آماده‌سازی سوله بحران بهشت‌زهرا و اختصاص ۲ دستگاه کانتینر ۱۲ متری یخچال‌دار برای پشتیبانی از سردخانه مرکزی، طراحی و ساخت فوری نوار نقاله برای انتقال اجساد به داخل کانتینر و سایت ایزوله کرونا و تجهیز پرسنل عروجیان، اقدامات انجام شده در بهشت زهرا هستند. توزیع ماسک رایگان در میان مردم و پرسنل، طراحی سیستم ضدعفونی به‌صورت مهپاش، ضدعفونی مستمر محوطه‌های عمومی و آمبولانس‌ها، نیز صورت گرفته و می‌گیرد.»
مردم همراهی کنند تا از دلتا خلاص شویم
براساس اظهارنظر کادر درمان در موج پنجم عامل اصلی ابتلا به کرونا، دورهمی‌های خانوادگی است و از این‌رو رعایت فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک همچنان اولویت پروتکل ستاد مقابله با کروناست.
سعید خال هم ضمن درخواست از شهروندان مبنی بر رعایت موارد بهداشتی، می‌گوید: «مردم باید بپذیرند در شرایط بحرانی قرار داریم و از اجتماعات دوری کنند؛ چرا که دورهمی‌ها و حضور در مکان‌های شلوغ از عوامل اصلی انتقال کرونا هستند. همچنین از شهروندان درخواست می‌کنم حتی‌الامکان از حضور در بهشت زهرا اجتناب کنند و درصورت نیاز برای تشییع پیکر عزیزانشان این کار را با رعایت فاصله اجتماعی و تعداد کمی از بستگان انجام دهند.» او خطاب به والدین شهدا می‌گوید: «پدر و مادر شهدا اکثرا سالمند هستند و جزو گروه‌های حساس قرار دارند و از این‌رو درخواست می‌کنم اگر مقدور است این روزها که شرایط بحرانی است به بهشت زهرا مراجعه نکنند.»
تکمیل ظرفیت بهشت زهرا (س) سال ۱۴۰۲
بهشت زهرا بزرگ‌ترین آرامستان کشور محسوب می‌شود و سال ۹۷ مدیرعامل این سازمان اعلام می‌کند که ۵ سال دیگر ظرفیت آرامستان تکمیل می‌شود. سال ۹۹ هم سعید خال بار دیگر هشدار داد که بهشت زهرا فقط تا ۳ سال دیگر ظرفیت پذیرش دارد و به همین دلیل در واپسین روزهای فعالیت شورای شهر پنجم یک فوریت لایحه «مکان‌یابی، تملک و احداث آرامستان های جدید در شهر تهران» تصویب شد. براساس این لایحه ۱۰ نقطه در تهران شناسایی شده‌اند که درصورت تأیید و تصویب توسط اعضای شورای ششم به آرامستان تبدیل و کمبود پایتخت حل می‌شود. حال باید دید که با افزایش تعداد متوفیان و دفنی‌ها در بهشت‌زهرا به‌خاطر جولان دلتاکرونا، مدت زمان پایان ظرفیت بهشت‌زهرا همین ۳ سال خواهد ماند یا کمتر می‌شود؟ یک‌حساب سرانگشتی می‌گوید که تعداد دفنی‌های فعلی بزرگ‌ترین آرامستان تهران، نسبت به شرایط عادی ۲.۵ تا ۳ برابر شده و این یک زنگ‌خطر جدی برای اتمام ظرفیت بهشت زهرا و پایتخت به‌حساب می‌آید.
تلاش شبانه‌روزی در بهشت زهرا (س)
حجت‌الاسلام سیدمحمد آقامیری، عضو شورای شهر تهران:
بحران کرونا در بهشت زهرا با روحیه و اقدامات جهادی مدیریت شده است و از ابتدای اپیدمی کرونا، تمامی پرسنل مجاهدانه پای کار آمده‌اند و مشغول تطهیر و تکفین متوفیان هستند. نگاهی به عملکرد سایر کشورها در روزهای بحران‌زده نشان می‌دهد که سازمان بهشت زهرا در روزهای بحران‌زده کرونا تلاش کرده و می‌کند تا تمام متوفیان غسل و با رعایت کامل موازین شرعی و پروتکل‌های بهداشتی تدفین شوند. حضور گروه‌های جهادی در سالن‌های تطهیر هم قابل تامل است؛ چراکه بار دیگر جوانان و روحانیون وارد میدان شده‌اند و در کنار تطهیرکنندگان شبانه‌روز تلاش می‌کنند تا باری از دوش آنها بردارند. درواقع این روزها بار دیگر صحنه‌های زیبایی از ایثار و فداکاری توسط جوانان در بهشت زهرا تکرار می‌شود که جای تقدیر و تشکر دارد. نکته مهمی که نباید مورد غفلت قرار گیرد، توجه به نکات بهداشتی است. این روزها آمارها نشان می‌دهد مردم قدری نسبت به رعایت پروتکل‌های ستاد مقابله با کرونا کم‌توجه شده‌اند و لازم است به نوبه‌خود و به‌عنوان یک خادم تقاضا کنم تا بحران پیش‌آمده را جدی بگیرند و برای حفظ سلامت خود و اطرافیانشان نکات بهداشتی ازجمله زدن ماسک و فاصله اجتماعی را رعایت کنند.
نیمی از آمار روزانه کرونا مربوط به تهران است
رضا کرمی‌محمدی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران:
از آمار روزانه کرونای کشور، حدود نصف آن مربوط به تهران و میزان فوتی‌ها برای بهشت‌زهرا بسیار زیاد است. اگرچه بهشت زهرا در مدتی که از شیوع کرونا می‌گذرد، بسیار آماده‌تر شده و تمهیدات لازم را تدارک دیده است، اما فشار زیادی روی کارکنان آن وجود دارد. اگر این آمار همچنان رو به افزایش باشد، ممکن است گرفتاری و مشکلاتی را برای بهشت‌زهرا در پی داشته باشد.
همانطور که دکتر زالی اعلام کرد، در شرایط بحرانی به‌سر می‌بریم و نرخ گسترش کرونا بسیار بالاست و به‌نظر می‌رسد واکسیناسیون باید با سرعت بیشتری پیش برود. همه پایگاه‌های مدیریت بحران در سطح شهر آماده کمک‌رسانی به وزارت بهداشت هستند و هم‌اکنون ۲۵ پایگاه مدیریت بحران برای واکسیناسیون استفاده می‌شود و یکی از پایگاه‌ها نیز به‌عنوان نقاهتگاه و برای دریافت داروی رمدسیویر بیماران سرپایی با ظرفیت روزانه ۷۰ نفر در حال استفاده است. این روش برای نخستین‌بار در حال انجام است و اگر نتایج آن قابل‌قبول باشد، احتمالا وزارت بهداشت پایگاه‌های دیگری را نیز درخواست خواهد کرد که به تبع برای خدمت‌رسانی بهتر به شهروندان این پایگاه‌ها به همین منظور اختصاص خواهند یافت. مردمی که اطراف پایگاه‌های بیماران سرپایی هستند، مطمئن باشند که محیط اطراف پایگاه‌ها هیچ‌گونه آلودگی نخواهند داشت.
وزارت بهداشت در تهران با ۳ دانشگاه تهران، شهید بهشتی و ایران مشغول به‌کار است و هرجا این عزیزان درخواستی داشته باشند با آنها همکاری می‌کنیم. علاوه بر این، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران با سازمان اورژانس نیز در ارتباط است و هم‌اکنون ۴ پایگاه را نیز برای انجام واکسیناسیون در اختیار اورژانس تهران قرار داده است که البته این کار نیز با هماهنگی دانشگاه‌های ذکر شده صورت گرفته است. درباره این که ابتلا به‌گونه جهش‌یافته دلتا بر اثر استفاده از مترو و اتوبوس چقدر بیشتر می‌شود، هنوز مطالعه دقیقی صورت نگرفته است. یکی از دانشگاه‌ها در حال انجام مطالعه‌ای در این زمینه است، اما طبیعتا وقتی مردم درفضای سربسته با تراکم بالا کنار همدیگر قرار می‌گیرند، احتمال ابتلا زیاد است. ناگفته نماند که هم‌اکنون متأسفانه در خیلی از جاها این تجمعات وجود دارد و شهر تقریبا در شرایط عادی به فعالیت خود ادامه می‌دهد. ردگیری بیماران هم موضوع بسیار مهمی است که هم‌اکنون از طریق اپلیکیشن ماسک صورت می‌گیرد.
برای خروج تهران از این شرایط باید مثل همیشه فاصله اجتماعی رعایت و از ماسک استفاده شود و افراد مشکوک به بیماری از تردد در شهر خودداری کنند. همچنین باید حضور در اجتماعات و سطح شهر به حداقل ممکن برسد.