به گزارش همشهری آنلاین به نقل از رویترز، تجارت مواد مخدربرای کشاورزان و طالبان نعمت است؛ این گروه در حالی قدرت را در کابل به دست گرفته که تخریب گسترده در طول جنگ، آوارگی میلیون‌ها نفر وکاهش کمک‌های خارجی به بحران اقتصادی این کشور دامن می‌زند.
به احتمال زیاد بسیاری از مردم فقیر افغان را برای بقا به تجارت مواد مخدر وابسته خواهند شد و این وابستگی تهدید کننده، بی‌ثباتی بیشتری به دنبال خواهد داشت زیرا برای سود و قدرت حاصل از تجارت مواد مخدر رقابت بزرگی شکل خواهد گرفت.
به گفته کارشناسان، طالبان پیش از این و در سال ۲۰۰۰، به دنبال کسب مشروعیت بین‌المللی، کشت خشخاش را ممنوع کرد اما با واکنش مردم روبرو شد و بعد از آن تغییر موضع داد.
سزار گودس، رئیس دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) در کابل گفت: «طالبان روی تجارت تریاک افغانستان به عنوان یکی از منابع اصلی درآمد خود حساب کرده؛ تولید بیشتر، قیمت و دسترسی به مواد را ارزان‌تر، جذاب‌تر و در نتیجه گسترده‌تر خواهد کرد.»
با وجود تهدیدهای ناشی از تجارت غیرقانونی مواد مخدر در این کشور که بیش از ۸۰ درصد از عرضه جهانی تریاک و هروئین را تامین می‌کند، ایالات متحده و سایر کشورها به ندرت در ملاء عام به ضرورت رسیدگی به این معضل اشاره می‌کنند.
یک مقام آمریکایی که از تجارت مواد مخدر افغانستان آگاه است و خواست نامش فاش نشود گفت: «ایالات متحده و همراهان بین‌المللی‌اش بدون توجه به معضل مواد مخدر از این کشور خارج شدند؛ به زودی با انفجار آن روبرو خواهید شد.»
کشاورزان افغان عوامل متعددی را در تصمیم‌گیری درباره میزان تولید خشخاش لحاظ می‌کنند: از میزان بارش سالانه و قیمت گندم به عنوان محصول اصلی جایگزین خشخاش گرفته تا قیمت تریاک و هروئین جهانی.
با این حال، حتی در زمان خشکسالی و کمبود گندم که افزایش قیمت این محصول را در پی دارد، کشاورزان افغان خشخاش را پرورش داده و از صمغ افیون آن، مورفین و هروئین تصفیه شده استخراج می‌کنند.
بر اساس گزارش UNODC، در سه سال از چهار سال گذشته، تقریبا بالاترین سطح تولید تریاک در افغانستان اتفاق افتاده و شیوع کرونا، کشت خشخاش در سال گذشته را ۳۷ درصد افزایش داده است.
بارنت روبین، مشاور سابق وزارت خارجه در امور افغانستان گفت: «تجارت غیرقانونی مواد مخدر، به استثناء جنگ، بزرگترین صنعت این کشور است.» در سال ۲۰۱۷ درآمد حاصل از این تجارت بالغ بر ۶/۶ میلیارد دلار بوده است.
به گفته کارشناسان، طالبان و مقامات دولت سابق افغانستان مدتها در تجارت مواد مخدر مشارکت داشتند اگرچه برخی در مورد نقش و سود این گروه اختلاف نظرهایی دارند، سازمان ملل متحد و واشنگتن ادعا می‌کنند که طالبان در تمام زمینه‌ها دخیل است. از کاشت خشخاش، استخراج تریاک و قاچاق آن گرفته تا دریافت مالیات از کشاورزان و آزمایشگاه‌های مواد مخدر و همچنین دریافت بخشی از سود قاچاقچیانی که محموله‌ها را به آفریقا، اروپا، کانادا، روسیه، خاورمیانه و سایر نقاط آسیا می‌رسانند.
دیوید منسفیلد، یکی از محققان برجسته تجارت غیرقانونی مواد مخدر افغانستان، گفت که برخی از محموله‌های قاچاق از طریق مرزهای ایران که شدیدا تحت مراقبت است با منجنیق‌های بدوی به سمت قاچاقچیان حاضر در ایران پرتاب می‌شوند.
مقامات سازمان ملل متحد گزارش دادند که طالبان احتمالاً بیش از ۴۰۰ میلیون دلار بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ از تجارت مواد مخدر به دست آورده؛ در گزارش خردادماه ۲۰۲۱، بازرس ویژه ایالات متحده در افغانستان تخمین زد که این گروه ۶۰ درصد از درآمد سالانه خود را از مواد مخدر غیرقانونی بدست می‌آورند.
علاوه بر این، طالبان از ممنوعیت کشت سال ۲۰۰۰ درس گرفته و به نظر نمی‌رسد در صدد راه انداختن طوفان بزرگ سیاسی دیگری در میان کشاورزان و کارگرانی که برای گذران زندگی خانواده‌های خود به تولید تریاک وابسته هستند، باشد.
بنابراین و به گفته کارشناسان، بعید است طالبان ممنوعیتی برای کشت و تولید مواد مخدر وضع کند. منسفیلد نیز تاکید کرد: «حکومت طالبان باید با دقت قدم بردارد تا از شکاف در جامعه روستایی و تحریک به مقاومت و شورش جلوگیری کند.» با این حال کنترل تولید و قاچاق مواد مخذر نیز مطالبه‌ای بین‌المللی است و باید دید در این رابطه چه تصمیماتی اتخاد خواهد شد.