همشهری- جواد نصرتی: آرزوی آمریکا برای خروج بی‌دردسر از کابل، با حمله مرگبار در فرودگاه این شهر نقش بر آب شد و حالا دولت جو بایدن، درگیر مبارزه در جبهه جدیدی در افغانستان شده و وعده داده از گروه داعش شاخه خراسان انتقام بگیرد.
به گزارش سی‌ان‌ان، دو انفجار مرگبار که ازدحام مردم در فرودگاه و همین‌طور نیروهای خارجی محافظ آن را هدف قرار داده بود، باعث کشته شدن دست‌کم ۹۰ نفر شد. ۱۳ نیروی آمریکایی و ۲۸ نیروی طالبان نیز در میان کشته‌شدگان دیده می‌شوند. مقامات در آمریکا و افغانستان گفته‌اند که بیش از ۱۵۰ نفر دیگر در این انفجار مجروح شده‌اند.
گروه تروریستی داعش، شاخه خراسان، بدون ارائه جزئیاتی، انجام این حمله را به‌عهده گرفته است. مقامات در آمریکا تأیید کرده‌اند که به‌احتمال بسیار زیاد این گروه حمله را انجام داده‌اند. درپی این حمله تروریستی، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام کرد که کار تخلیه شهروندان خارجی و غیرنظامیان افغان از فرودگاه کابل ادامه پیدا خواهد کرد و دولت آمریکا، انتقام این حمله را از داعش خواهد گرفت.
وداع مرگبار
این حمله ترورریستی در شرایطی روی می‌دهد که هزاران نفر از شهروندان افغان و همین‌طور صدها شهروند خارجی، با زمان رقابت می‌کنند تا قبل از ضرب‌الاجل ۳۱ آگوست (۹ شهریور) برای تخلیه کابل، از افغانستان خارج شوند. آمریکا و برخی کشورهای غربی، علاوه‌بر شهروندان خود، هزاران شهروند افغان را هم که با نیروها و کشورهای غربی همکاری کرده‌اند، تخلیه می‌کنند.
پیش از این حمله، منابع اطلاعاتی غربی درباره وقوع حادثه‌ای تروریستی در فرودگاه و اطراف آن هشدار داده بودند و حدس زده می‌شد که گروه داعش خراسان دست به چنین کاری بزند. نخستین انفجار ساعت شش عصر پنجشنبه، نزدیک ورودی هتل بارون در کنار فرودگاه اتفاق افتاد. انگلیس از این هتل برای بررسی شرایط افغان‌هایی که می‌خواهند از کشورشان خارج شوند استفاده می‌کرد. کمی بعد تیراندازی شروع شد و انفجار دوم نزدیک یکی از ورودی‌های اصلی فرودگاه روی داد. به گزارش بی‌بی‌سی، وزیر دفاع انگلیس گفته است که مهاجم انتحاری خود را در میان خانواده‌هایی که بیرون از ورودی فرودگاه منتظر بودند منفجر کرده است. داعش خراسان گفته است که هدف این حمله مترجمان و کسانی بودند که با ارتش آمریکا همکاری کرده‌اند.
وعده انتقام
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، که به‌خاطر خارج‌کردن نیروهای آمریکایی به‌شدت تحت فشار است، بعد از انجام حمله تروریستی وعده داده که انتقام این حمله را از داعش خراسان خواهد گرفت.
طالبان، بعد از آن که آمریکا کار خروج کامل نیروهایش از افغانستان را شروع کرد، عرصه را بر دولت مرکزی تنگ کرد تا اینکه کابل سقوط کرد و کنترل کشور را به‌دست گرفت. با این حال براساس توافق با آمریکا، کار تخلیه نیروهای خارجی و شهروندان از فرودگاه کابل ادامه داشت. بایدن، به‌خاطر افتادن کنترل افغانستان به دست طالبان مورد انتقاد بود اما از تصمیم خود دفاع می‌کرد. او از سال‌ها پیش مخالف حضور نظامی سنگین کشورش در افغانستان بود و اعتقاد داشت آمریکا نباید گرفتار جنگ‌های بی‌پایان در افغانستان باشد. بایدن امیدوار بود با خروج کامل نیروهای آمریکایی، دیگر درگیر جنگ در افغانستان نباشد اما حالا آمریکا، در جبهه دیگری در افغانستان و احتمالا پاکستان درگیر خواهد شد.
بایدن بعد از حمله تروریستی در فرودگاه کابل، گفته است که به ارتش آمریکا دستور داده شده تا به رهبری، دارایی‌ها و امکانات داعش خراسان که در افغانستان و پاکستان فعال است، حمله شود. بایدن گفته است: «ما فراموش نخواهیم کرد. شما را شکار خواهیم کرد و به سزای اعمالتان خواهیم رساند.»
رقابت جهادی
از چند روز قبل از این حمله ،درباره احتمال حمله تروریستی در فرودگاه هشدار داده می‌شد و یک روز قبل از آن، برخی کشورهای غربی از شهروندان خود خواسته بودند به فرودگاه کابل مراجعه نکنند. طالبان، که در تلاش است چهره‌ای اهل مدارا از خود نشان دهد، با خروج شهروندان خارجی از کابل و همین‌طور افغان‌ها مخالفتی نکرده و حتی در تامین امنیت فرودگاه با نیروهای آمریکایی و انگلیسی مشارکت کرده بود.
این روحیه همکاری با کشورهای غربی و مذاکره با آنها، در میان گروه‌های سلفی، به‌خصوص داعش خراسان، امری ناپسندیده است و آنها معتقدند طالبان، جهاد را کنار گذاشته و با غربی‌ها کنار آمده است. این رویکرد باعث شد تا داعش، بعد از مدت‌ها موفق به انجام یک حمله بزرگ تروریستی در کابل شود.
طالبان و داعش از مدت‌ها پیش با هم در افغانستان تعارض منافع داشتند و با هم درگیر بودند. طالبان مدعی بود که توانسته این گروه را در افغانستان مهار و عرصه را بر آنها تنگ کند. حالا این حمله بزرگ تروریستی، می‌تواند شروع درگیری‌های جدی‌تر بین داعش و طالبان شود، به‌خصوص که طالبان در آینده، احتمالا بیش از حالا از نقش جهادگری خارج خواهد شد و باید یک حکومت را اداره کند.
داعش خراسان
گروه موسوم به دولت اسلامی عراق و شام -ولایت خراسان که با نام ولایت خراسان و داعش خراسان هم شناخته می‌شود، شاخه‌ای بزرگ از داعش است که در افغانستان و پاکستان فعالیت می‌کند. منظور از خراسان در اینجا، منطقه تاریخی بزرگی است که افغانستان، ایران، پاکستان و بخش‌هایی از آسیای میانه را هم دربر می‌گیرد. این گروه در سال ۲۰۱۴ توسط نیروهای جداشده طالبان پاکستان و جنگجویانی در افغانستان که با ابوبکر بغدادی، رهبر داعش بیعت کرده بودند، تاسیس شد. این گروه ریشه‌هایی در بخش‌هایی از شمال غرب افغانستان دارد اما سلول‌های خاموشی را هم در کابل و دیگر استان‌ها ایجاد کرده است تا در مواقع نیاز از آنها استفاده کند. برخی معتقدند این گروه، عملا ادامه‌دهنده راه القاعده است و می‌توان آن را جانشین القاعده خواند.
دقیقا مشخص نیست این گروه چقدر نیرو دارد اما برخی از وحشیانه‌ترین حملات تروریستی سال‌های اخیر در افغانستان و پاکستان، کار این گروه بوده است. آنها به مساجد، مدارس و حتی بیمارستان‌ها حمله کرده‌اند. در یک حمله معروف در سال ۲۰۲۰، نیروهای داعش خراسان به یک زایشگاه حمله کردند و ۲۴ نفر، ازجمله زنان، نوزادان و پرستاران را کشتند. برخی کارشناسان معتقدند این گروه می‌خواهد به دنیا نشان دهد که همچنان فعال است و اهدافش را دنبال می‌کند و حمله اخیر و احتمالا حملات بعدی، عملا نوعی اقدام تبلیغاتی برای آن به‌شمار می‌رود.