این مجال فرایندی است که حتما باید از یک قانون مدون، محکم و با ضوابط اجرایی بیشتر و دقیق‌تر پیروی کند.
از این‌رو می‌بایست مجموعه قوانین پراکنده‌ای که باعث تشتت در میان تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان می‌شود، تنقیح، از نو بازنگری و متناسب با شرایط روز و نیازهای جامعه تدوین شوند و بازنگری قانون انتخابات به دلایل متعددی ضروری و مورد نیاز است.
یکی از موارد چالش‌برانگیز در انتخابات، زمان آغاز تبلیغات است. اگرچه ما از یک سو زمانی را برای انتخابات مشخص می‌کنیم و تخلف در آن را نامشروع و غیرقانونی می‌دانیم و از سوی دیگر اینکه برخی بخواهند به شیوه‌هایی، قانون را دور بزنند و با بهانه‌های دیگری به نوعی به ارائه تبلیغات مورد نظر خود بپردازند هم از نارسایی‌های قانون انتخابات است.
وقتی حزبی نامزدی را معرفی و مجموعه ویژگی‌های او را برای جامعه مطرح می‌کند، به نوعی تبلیغ انتخاباتی زودرس انجام داده است و اگر نگویم این امر از تخلفات انتخاباتی است، به‌نظر من از ابهامات قانون انتخابات است که باید در قانون انتخاباتی که باید تنظیمی مجدد شود، بررسی شود.
تدوین منشور اخلاق انتخاباتی هم مسئله با اهمیتی است؛ چراکه رعایت مسائل اخلاقی از اولویت مهم‌تری برخوردار است.
متأسفانه رقابت‌های انتخاباتی مرزهای اخلاقی را درمی‌نوردد و به میدان بداخلاقی‌ها، تهمت‌ها، افترا‌ها و توهین‌ها تبدیل می‌شود، همچنین فضای عقلانی را به وضعیتی هیجان‌گرایی و غوغاسالاری و فضای سازنده را به فضای تخریب تبدیل می‌کند.
برخی افراد ارتقای خود را منوط به ایراد تهمت و افترا علیه دیگری می‌دانند، که این امر بدترین شیوه تبلیغی و به دور از شأن نظام جمهوری اسلامی است. بدیهی است که هنر یک نامزد انجام برخوردهای اثباتی و ایجابی در جهت ارائه برنامه‌هایش است.
ما باید به جایی برسیم که به جای انتخابات‌های شخصیت‌محور، انتخابات‌های برنامه‌محور برگزار کنیم که در این مسیر باید کارایی به جای تخریب به کار گرفته شود و تبلیغات مسموم همراه با تهمت و افترا نیز از بین برود.
همچنین باید توجه داشت که استمرار وضع غیراخلاقی در میدان انتخابات فاجعه‌ای است که می‌تواند به سیاست‌زدگی فضای عمومی جامعه و در نهایت به سیاست‌گریزی منجر شود و در نتیجه مردم از صحنه‌های مشارکت فعال جامعه کنار روند که می‌تواند آفت بزرگی برای نظام اسلامی محسوب شود و انتخاب اصلح را برای مردم مشکل کند.
وقتی فضا مسموم و غبارآلود شود طبعا امکان تشخیص افراد با ظرفیت از بی‌ظرفیت سخت می‌شود. به همین جهت است که احزاب و گروه‌ها می‌توانند در جهت ترویج منشور اخلاق انتخاباتی کوشا باشند و به‌طور مشترک راهکاری در این زمینه ارائه دهند و البته مهم‌تر از همه، وفادار به آن باشند.
دیگر نکته مورد اهمیت شرایط نامزدهای انتخاباتی است. از آنجا که انتخابات پیش رو مرتبط با انتخاب رئیس قوه مجریه است، توجه به برخی نکات در این میدان رقابتی خالی از لطف نیست.
رئیسجمهوری بعد از مقام رهبری، بالاترین مقام اجرایی کشور است و طبیعی است برای ورود به این عرصه باید شرایط و ضوابط خاصی مطرح باشد.
این که به بهانه آزادی انتخاب‌شدن، انتخاب‌کردن و نامزدشدن، فضا را آن‌قدر باز بگذاریم که هر فرد با هر شرایطی در این عرصه شرکت و ثبت‌نام کند، در حقیقت بستن راه برای ورود و انتخاب شایستگان است.
در هیچ‌جای دنیا اینگونه نیست که هر کس با هر شرایطی بتواند وارد میدان انتخابات ریاست‌جمهوری شود.
ورود به این میدان، مقوله بسیار مهمی است که باید برای آن شرایط خاصی در نظر گرفت و افرادی هم که قصد ورود به آن را دارند، نیز شرایط و ویژگی‌های خاصی داشته باشند؛ چرا که لازم است رئیسجمهوری یک مملکت برآیندی از ارزش‌ها، آرمان‌ها، آمال و آرزوهای آن ملت باشد.
شیوه و قانون فعلی انتخابات ریاست‌جمهوری که باعث می‌شود هر کس با هر میزان از سواد، توان، سابقه و امکانات بتواند در این عرصه حضور پیدا کند، شایسته نظام ما نیست.
در قانون اساسی ما نیز آمده است که شخص رئیسجمهوری باید از رجال باشد و این رجال بودن به معنای آن است که رئیسجمهوری از شخصیت‌های برجسته در این نظام باشد و در کوران انقلاب، امتحان خود را پس داده و آزمایش‌های بزرگ را تجربه کرده باشد.
با توجه به این توضیح و در این صورت باید برای ثبت نام و حضور نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری محدودیت هدفمند ایجاد شود.
در نظام‌های حزبی، احزاب برای انتخاب یک نفر تلاش می‌کنند، اما در نظام انتخاباتی ما که احزاب نقش اصلی را ندارند، بلکه عموم مردم این نقش را برعهده دارند، طبعا باید نظام، راه را برای آگاهی بیشتر مردم و معرفی ظرفیت‌های بالا، بیش از نظام‌های دیگر باز کند.
در این راستا لازم است نظام ابتدای امر راه را برای ثبت‌نام کسانی که شایستگی‌های لازم را ندارند، سد کند.
اینکه راه را برای همه افراد باز کنیم تا هر قشری در این عرصه وارد شود و از آن طرف شورای نگهبان که مجبور است افراد بدون صلاحیت را رد صلاحیت کند، در معرض و مظان اتهام قرار بگیرد، در واقع با باز گذاشتن میدان رقابت برای همه، امکان نامزد شدن برای ریاست‌جمهوری لوث و از اهمیت و اعتباری که دارد کاسته می‌شود.
البته این نقیصه درمورد انتخابات مجلس نیز وجود داشت که با اصلاح قانون انتخابات مجلس این مشکل رفع شد که امیدواریم درخصوص انتخابات ریاست‌جمهوری نیز این نقیصه با اصلاح قانون انتخابات برطرف شود.
* عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام