خاطره حسین زاده-همشهری آنلاین:
شهر «هفشجان» در استان چهارمحال‌وبختیاری به‌دلیل برخورداری از تعداد قابل‌توجهی از اساتید و مهندسان ماهر جوشکار، به‌عنوان «مهد مهارت جوش ایران» شناخته می‌شود، اما تاکنون در زمینه برندسازی این صنعت در استان اقدام موثری انجام نشده‌است.
صنعت جوشکاری دراین منطقه ریشه تاریخی دارد، به‌طوری‌که شکوفایی تبحر و استعداد مردم شهرهفشجان در صنعت جوش به‌حضور آنان در خوزستان، همزمان با اکتشاف نفت در اواخر دوره قاجار بازمی‌گردد. این افراد که در زمینه حمل‌ونقل در شریان‌های ترانزیتی و شاهراه «دزپارت»، راه ارتباطی اصفهان به خوزستان، فعالیت می‌کردند، در پروژه‌های بزرگ انتقال نخستین خطوط لوله نفت ایران به پالایشگاه‌ها به‌کار گرفته شدند و فعالیت جمعی این کارگران دراین پروژه‌های نفتی با استفاده از تکنولوژی جوش، منجر به تبدیل شدن آنان به جوشکاران و تکنسین‌های فنی و ماهر دراین حوزه شد.
این صنعتگران از حدود نیم قرن گذشته تاکنون نقش مهمی در توسعه ذوب‌آهن اصفهان، فولاد مبارکه، فازهای مختلف پارس‌جنوبی ازجمله عسلویه، پالایشگاه‌های خوزستان، شیراز، اصفهان، تهران و سرخس و بیشتر پروژه‌های خطوط سراسری انتقال نفت، گاز و آب داشته‌اند. ردپای حضور جوشکاران هفشجانی حتی در پروژه‌های متعددی در کشورهای همجوار مانند عراق، کویت، قطر، امارات متحده‌عربی و عربستان‌سعودی و فراتر از آن، در آفریقای جنوبی و اروپا نیز مشاهده می‌شود.
تلاش برای ثبت‌جهانی هفشجان
شهرهفشجان هم‌اکنون با حدود ۷ هزارجوشکار، تکنسین و کارگر فعال در عرصه صنعت جوش ایران، قابلیت تبدیل شدن به مرکز تخصصی جوش غرب آسیا و پایتخت صنعت جوش جهان را داراست.
از «کربلایی محبعلی هفشجانی» به‌عنوان نخستین جوشکار کشور در زمان معاصر نام برده می‌شود و «بی‌الله فروزنده» و «یاور عسگری» نیز از اساتید توانمند و بزرگان صنعت جوش هفشجان به‌شمار می‌روند. دکتر «ابراهیم حشمت دهکردی» پدرصنعت جوش ایران و «فاطمه فتحی» دختر ۱۲ ساله هفشجانی، «ملکه جوش ایران» نیز نمونه‌های دیگری از نخبگان و ظرفیت‌های انسانی موجود در استان چهارمحال‌وبختیاری در صنعت جوش است.
ظرفیت‌ها و توانمندی‌های جوشکاران هفشجان در مهارت صنعت جوش سبب شد تا از سال ۱۳۹۴، مسئولان این شهر اقداماتی را برای ثبت عنوان «پایتخت صنعت جوش» انجام دهند. این خبر را «ملک‌محمد قربان‌پور» مشاور وقت اموراجرایی و سرمایه‌گذاری استاندار چهارمحال‌وبختیاری اعلام و عنوان کرده بود که درحال برداشتن گام‌های اولیه برای تحقق این مهم هستند.
از آن زمان تاکنون تلاش‌های بسیاری در شناسایی ظرفیت‌های این استان به‌ویژه در حوزه نیروی انسانی و معرفی و شکوفایی این ظرفیت‌ها برداشته شده‌است، اما همچنان از مطرح شدن شهرهفشجان به عنوان پایتخت صنعت جوش خبری نیست و به نظر می‌رسد برای رسیدن به این هدف بزرگ که درعین حال دست‌یافتی است، باید تلاش‌های بیشتری صورت گیرد.
جای‌خالی برندسازی
معاون صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به ظرفیت‌های موجود صنعت جوش در استان به خبرنگارهمشهری گفت: شکوفایی این ظرفیت‌ها مستلزم آن است که جوش هفشجان تبدیل به برند شود.
«محمدکاظم منزوی» استقرار صنایع مبتنی بر جوش را فرصت مهمی برای استان دانست و افزود: بسیاری از کارخانه‌های موجود در استان مانند فولاد سفیددشت، پتروشیمی لردگان، ورق گالوانیزه و سایر صنایع فلزی استان می‌توانند برای تعمیر وسایل خود از کارگاه‌های جوشکاری استان استفاده کنند و برای تعمیر قطعات خود مجبور نباشند به استان‌های دیگر مراجعه کنند.
وی تصریح کرد: درحال‌حاضر زیرساخت‌های لازم برای استقرار کارگاه‌های جوش در استان فراهم نیست و این می‌طلبد سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به این حوزه جذب شود.
توسعه مهارت‌آموزی
این مسئول ادامه داد: وجود متخصصان جوشکار در استان این ظرفیت را برای ما فراهم کرده تا با ایجاد کارگاه‌های بزرگ، قطعات فلزی صنعت نفت و صنایع پتروشیمی را در استان تولید و مونتاژ کنیم و این موضوع نه‌تنها فرصت‌های شغلی بسیاری برای جوانان جویای کار فراهم می‌کند، بلکه می‌تواند استان را به برند برتر کشور در تولید قطعات فلزی و صنعت جوش تبدیل کند.
منزوی با بیان اینکه شرکت‌های پیمانکاری بزرگ و مطرح صنعت جوش که متشکل از متخصصان هفشجانی هستند، در خارج از استان فعالند، اظهارکرد: نداشتن برند بومی جوش هفشجان چالش جدی دراین حوزه است که در گام نخست می‌طلبد استادان ماهر و مهندسان این حوزه به هفشجان بازگردند و برای برندسازی همت مضاعفی به‌کار گیرند.
وی افزود: اقدام‌های خوبی درزمینه دعوت از نخبگان و پیمانکاران بزرگ صنعت جوش هفشجانی که خارج از استان مستقرند انجام شده و با کمک نهادهایی مانند اداره‌کل فنی‌وحرفه‌ای و دانشگاه شهرکرد برنامه‌هایی با هدف علمی‌کردن این صنعت و مهارت‌آموزی در سطوح بالا تدوین و درحال اجراست که باید تداوم یابد.
ضعف‌های زیرساختی
به‌گفته کارشناسان و متخصصان مربوط، برای تبدیل هفشجان به پایتخت صنعت جوش باید اقدام‌های گسترده‌ای انجام شود، چراکه درحال‌حاضر این شهر فقط از وجود نیروهای انسانی توانمند برخوردار است و زیرساخت‌های لازم برای تحقق این مهم فراهم نشده‌است.
دبیر انجمن علمی - صنعتی جوش هفشجان دراین باره گفت: برای تبدیل هفشجان به برند جوش کشور، در ابتدا باید برای تشکیل یک اتحادیه اقدام کرد، چراکه درحال‌حاضر جوشکاران ماهر و حتی مبتدی منطقه هیچ تشکیلات منسجمی ندارند و بدون اتحادیه و انجمن صنفی نمی‌توان برنامه‌ها و اهداف این حوزه را پیگیری کرد.
«صادق صدیقی» ادامه داد: با این وجود، انجمن علمی جوش هفشجان در سال‌های اخیر فعالیت خود را آغاز کرده و تلاش شده از این طریق با گردآوری فارغ‌التحصیلان رشته‌های مکانیک، برق و جوش، مهارت جوشکاری از حالت سنتی و کارگری به شکل علمی و آکادمیک دنبال شود.
وی تصریح کرد: این انجمن نقش مهمی در برگزاری مسابقات علمی ایفا کرده‌است، اما برای پیگیری برنامه‌ها و دریافت تسهیلات و تحقق مطالبات نیاز به تشکیل اتحادیه داریم که با وجود پیگیری‌های بسیار، به سبب موانع اداری موجود، همچنان این مهم دور از دسترس قرار دارد.
در انتظار حمایت مسئولان
این فعال حوزه صنعت جوش شهر هفشجان همچنین با اشاره به مهارت بالای جوشکاران این منطقه افزود: مهارت بالای جوشکاران این منطقه سبب شده هفشجان مهد مهارت جوش ایران لقب بگیرد و برای ثبت نشان جغرافیایی آن، مدارک و مستندات بسیاری تهیه و به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه شده‌است که این پروند در مرحله کارشناسی قرار دارد و امیدواریم به‌زودی این نشان ثبت شود تا در گام بعدی برای ثبت شهرجهانی صنعت‌جوش در یونسکو خیز برداریم.
صدیقی از نبود حمایت‌های لازم ازسوی مسئولان استان نیز گلایه کرد و گفت: برای ایجاد زیرساخت‌های صنعت‌جوش در استان و به‌ویژه در شهر هفشجان، نیاز به ایجاد کارگاه داریم تا بتوانیم با تجهیز کارگاه و فعالیت جوشکاران منطقه، مهارت و تبحر خود را با ساخت سازه‌های فلزی و جوش آلیاژهای مختلف به همگان نشان دهیم، اما تاکنون برای این منظور زمینی واگذار نشده‌است.
به‌گفته دبیر انجمن علمی - صنعتی جوش هفشجان، با وجود فعالان بی‌شمار و ظرفیت‌های بالای صنعت جوش دراین شهر، فقط ۲ کارگاه دراین زمینه در هفشجان فعال است و به حمایت و ایجاد زیرساخت‌های بیشتری برای تبدیل شدن این منطقه به شهرجهانی صنعت‌جوش نیاز است.
صدیقی افزود: توانمندی فعالان صنعت‌جوش هفشجان به‌گونه‌ای است که جمعی از اساتید دانشگاهی این رشته درصدد بازنگری و به‌روز کردن ۳۲ استاندارد صنعت‌جوش برآمده‌اند و تاکنون ۵ استاندارد آن را به‌روز کرده‌اند.
وی تلفیق صنعت جوشکاری با هنرهای دیگر را از دیگر توانمندی‌های فعالان صنعت جوش این شهر دانست و گفت: درحال‌حاضر صنعتگران خوش‌ذوق این شهر ۳۲ نوع دست‌ساخته که تلفیقی از صنعت جوش با دیگر هنرهای دستی است را در خانه‌های خود تولید می‌کنند که نشانگر آن است که صنعت جوش یک «هنرصنعت» است و می‌تواند از خانه به کارگاه‌های بزرگ تبدیل شود و اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی به‌همراه داشته باشد.
هرچند عزم و اراده خوبی در زمینه تبدیل شدن شهر هفشجان به پایتخت صنعت‌جوش کشور شکل گرفته، اما رسیدن به این هدف و خیز برداشتن برای کسب عنوان «شهرجهانی صنعت‌جوش» نیازمند حمایت بیش‌از پیش مسئولان و همراهی بخش‌خصوصی و فعالان صنعت‌جوش است. بی‌شک این مهم دست یافتنی است، اما برای رسیدن به آن باید اراده ویژه و تلاش همه‌جانبه‌ای شکل گیرد.