همشهری- جواد نصرتی: آمریکا 20سال پیش، فاتحانه وارد خاک افغانستان شد و طالبان را سرنگون کرد اما در نخستین ساعت بامداد سه‌شنبه، به‌صورت تحقیرآمیزی آخرین سربازانش را هم از خاک این کشور بیرون کشید تا افغانستان را تمام و کمال به همان نیروهایی تحویل بدهد که 2 دهه پیش سرنگون کرده بود.
ضرب‌الاجل جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا برای تخلیه نیروهای آمریکایی از فرودگاه کابل، حتی یک دقیقه هم تمدید نشد و با خروج آخرین نیروهای آمریکایی از فرودگاه کابل، کنترل این بخش مهم از پایتخت افغانستان هم به‌دست طالبان افتاد.
تصمیم بایدن برای خروج کامل نیروهای آمریکایی باعث شد تا طالبان در میانه بهار، حملاتش علیه مواضع دولتی را افزایش دهد و درنهایت دولت مورد حمایت غرب را 2 هفته پیش سرنگون کند و در کابل مستقر شود. بایدن بارها گفته بود که یکی از اهداف سیاست خارجی دولتش اتمام «جنگ بی‌پایان» در افغانستان است. بسیاری از افغان‌ها و متحدان نزدیک آمریکا، از این اقدام نابخردانه واشنگتن غافلگیر و سرخورده شده‌اند. حتی اصرار متحدان آمریکا برای تمدید عملیات تخلیه شهروندان غیرنظامی از کابل هم با مخالفت دولت بایدن مواجه شد و آشوب در فرودگاه و عملیات خروج، باعث سرشکستگی بیشتر آمریکا شد.
طالبان که کابل را بدون مقاومت خاصی فتح کرده بود، در روزهای اخیر براساس توافق با آمریکا، بیرون از فرودگاه ایستاده بود تا کار تخلیه شهروندان خارجی و افغان توسط آمریکا و دیگر کشورها انجام شود. بلافاصله بعد از ترک آخرین هواپیمای ترابری نظامی آمریکا، نیروهای ویژه طالبان وارد فرودگاه شدند و باند ، آشیانه‌ها و کنترل دیگر تاسیسات آن را در اختیار گرفتند.
بایدن وعده داده بود که تمامی شهروندان آمریکایی و دیگر شهروندان افغان که مدارک کافی برای ورود به دیگر کشورها دارند و همینطور آنهایی که با نیروهای غربی همکاری کرده بودند را خارج کند اما رسانه‌ها گزارش داده‌اند که چند صد آمریکایی، تعداد بیشتری انگلیسی و ده‌ها هزار افغان که می‌توانستند از افغانستان خارج شوند همچنان در خاک این کشور مانده‌اند.
هرچند بایدن عملیات تخلیه کابل که در آن حدود 123هزار نفر منتقل شدند را ستوده اما روش خروج آمریکا از افغانستان با انتقادهای بسیاری در داخل آمریکا مواجه است و مخالفان بایدن آن را مایه شرمساری این کشور می‌خوانند.
جمهوریخواهان در واشنگتن به‌شدت از بایدن به‌خاطر جا گذاشتن شهروندان این کشور و سپردن افغانستان به طالبان عصبانی هستند و از او انتقاد می‌کنند. به‌گفته آنها، اینکه آمریکا در آخرین روزهای حضورش در کابل، مجبور شده به طالبان برای تامین امنیت فرودگاه اعتماد کند یک سرشکستگی کامل است. در کابل، خروج شبانه آخرین نیروهای آمریکایی با آتش‌بازی و شلیک هوایی نیروهای طالبان جشن گرفته شد و رهبران این گروه، خروج آمریکا را به مردم این کشور تبریک گفتند.
به گزارش الجزیره، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان دیروز بعد از بازدید از فرودگاه کابل، از خروج آمریکایی‌ها استقبال کرد و گفت که افغانستان حالا یک کشور آزاد مستقل است. او در جمع خبرنگاران گفت: «تبریک به افغانستان. این پیروزی برای همه ماست. آمریکا شکست خورد، آنها نتوانستند از طریق عملیات نظامی به هدف خود برسند. ما می‌خواهیم روابط خوبی با آمریکا و دنیا داشته باشیم. ما از روابط دیپلماتیک خوب با دنیا استقبال می‌کنیم.»
دیروز آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا هم گفت که صفحه جدیدی در تعامل آمریکا با افغانستان باز شده است. برخی دیپلمات‌ها در منطقه و همینطور کارشناسان مسائل بین‌الملل توصیه کرده‌اند که جامعه جهانی، درهای تعامل با طالبان را نبندد چون هرچه این گروه ایزوله‌تر شود، منطقه با پیامدهای بدتری مواجه خواهد شد. مجاهد همچنین در فرودگاه، هنگام بازدید از نیروهای ویژه طالبان، از آنها خواست با مردم مهربان باشند؛ چون آنها سختی زیادی کشیده‌اند.
با خروج آمریکا، در کابل سؤال اصلی تشکیل دولت بعدی بود. مقامات طالبان هم در همین راستا به رسانه‌ها و برخی منابع دیپلماتیک خارجی گفته بودند که دولت جدید را که دولتی فراگیر خواهد بود، طی چند روز آینده تشکیل خواهند داد.
صحنه شکست خارجی‌ها
افغانستان، در تاریخ به مقاومت طولانی اما درنهایت پیروزمندانه برابر خارجی‌ها معروف است و خروج نیروهای آمریکایی، برگ دیگری به این بخش از تاریخ این کشور اضافه کرده است. افغانستان حالا تنها کشور دنیاست که با صبر زیاد، شاهد شکست و خروج شرمسارانه 3 ابرقدرت در 2قرن گذشته بوده است. افغان‌ها که پیش‌تر ارتش امپراتوری انگلیس را در انتهای قرن نوزدهم عاصی کرده بودند، در انتهای قرن بیستم ارتش سرخ شوروی، یکی از 2 ابرقدرت آن زمان دنیا را هم به بیرون از مرزهایشان روانه کردند. ارتش سرخ که به حمایت از دولت چپ‌گرای طرفدار شوروی در کابل وارد افغانستان شد، با گروه‌های مجاهدین و گروه‌های شیعه درگیر بود اما درنهایت، مجبور شد بعد از 9سال نبرد فرسایشی، افغانستان را در میانه فوریه1989 ترک کند.