همشهری- زهرا خلجی: درمان‌های خوراکی آسان، جایگزین جذابی برای درمان‌های آنتی بادی مونوکلونال موجود است که نیاز به تزریق در محیط‌های بیمارستانی دارد و از سویی به راحتی در داروخانه ها در دسترس قرار می‌گیرد. مدیران شرکت فایزر معتقدند با توجه به جهش‌های ویروس که مقاومت در برابر واکسن‌های تأیید شده را به همراه دارد، ساخت داروهایی برای درمان کووید-۱۹، یک گزینه مداوم و در دسترس‌تر در بازار جهانی است. این شرکت تخمین زده است احتمالا صدها میلیون بیمار، داوطلب شرکت در کارآزمایی بالینی درمان جدید کووید-۱۹ فایزر شوند.
آنزیمی برای مهار ویروس
درمان جدید و امیدبخش فایزر درواقع ترکیبی از مهارکننده‌های پروتئاز است که مدت‌هاست برای مبارزه با ویروس HIV استفاده می‌شود. این قرص با نام علمی PF-۰۷۳۲۱۳۳۲ برای جلوگیری از فعالیت یک آنزیم کلیدی مورد نیاز برای تکثیر ویروس کرونا طراحی شده است و به این ترتیب به بدن کمک می‌کند جلوی پیشگیری ویروس را بگیرد. در ترکیب این دارو از قرص ریتوناویر که برای درمان ایدز به‌کار می‌رود نیز استفاده شده است.
ریتوناویر در واقع ۲۵ سال است با نام تجاری Norvir فروخته می‌شود. شرکت فایزر از ماه جولای با استفاده از داروی PF-۰۷۳۲۱۳۳۲ آزمایش‌های بالینی متفاوتی را روی ۱۱۴۰ بیمار غیربستری کووید-۱۹ با شرایط بیماری زمینه ای مانند دیابت که در معرض خطر ابتلا به بیماری شدید هستند، آغاز کرده است. فایزر امیدوار است با اعلام داده‌های مربوط به کارآزمایی بالینی در پاییز، با کمک سرمایه‌گذاران در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۱ تأییدیه استفاده اضطراری این دارو را بگیرد.
کارآزمایی بالینی داروی مولنوپیراویر
در این بین اما شرکت دارویی مرک نیز با همکاری شرکت Ridgeback Biotherapeutics در حال کار روی گزینه مختص به‌خود است. این درمان نیز به‌عنوان معالجه‌ای برای بیماران مبتلا به کووید-۱۹ خفیف تا متوسط مورد مطالعه قرار می‌گیرد. قرار است داده‌های این آزمایش قبل از پایان سال اعلام شود. این مطالعه جدید، با نام MOVe-AHEAD، در بیش از ده‌ها کشور ازجمله ایالات متحده آمریکا، برزیل و آفریقای جنوبی در حال انجام است.
محققان بررسی خواهند کرد که چگونه بسیاری از بیماران مبتلا به نوع علامت دار کووید-۱۹ می‌شوند و چه تعداد از آنها یک عارضه جانبی را تجربه می‌کنند و چه تعداد به‌دلیل یک عارضه جانبی پس از ۱۴ روز فوت می‌کنند. طبق اعلام شرکت مرک، آزمایش جدید داروی تجربی مولنوپیراویر برای پیشگیری از کووید-۱۹ در میان بزرگسالان همزمان با آزمایش‌های فایزر روی افرادی که مبتلا به نوع علامت دار کووید-۱۹ هستند، مورد بررسی قرار می‌گیرد. مولنوپیراویر در واقع یک نوع داروی ضدویروسی است که برای ایجاد خطا در RNA ویروس طراحی شده است و در نهایت از تکثیر آن جلوگیری می‌کند.
رقابت مؤثر شرکت‌های دارویی
رقبای بزرگ دارویی دنیا یعنی فایزر و مرک به همراه شرکت داروی بزرگ سوئیسی Roche Holding AG از زمان پیدایش ویروس کرونا و بیماری کووید-۱۹ بیشترین پیشرفت را در توسعه نخستین قرص ضدویروسی برای درمان یا احتمالا جلوگیری از ابتلا به این بیماری داشته‌اند. پس از آزمون و خطاهای بسیار با داروی‌های مختلف ازجمله هیدروکسی کلروکین، آزیترومایسین، فاموتیدین و فاویپیراویر برای معالجه بیماران بدحال کووید-۱۹، تا به امروز، داروی وریدی وکلوری از شرکت Gilead Science Inc که به‌طور کلی به‌نام رمدسیویر شناخته می‌شود، تنها درمان ضدویروسی مورد تأیید برای کووید-۱۹ در برخی از کشورها ازجمله آمریکا و ایران است. تحقیقات شرکت Roche و شریکش Atea Pharmaceuticals در ماه ژوئن برای درمان کووید-۱۹ به نتایج امیدبخشی رسید. این دو شرکت اعلام کردند که داده‌های اولیه از آزمایش ضدویروسی خوراکی تجربی AT-۵۲۷ نشان می‌دهد که این دارو بار ویروسی را در بیماران بستری کاهش می‌دهد.
مرک نیز در ماه ژوئن اعلام کرد که دولت آمریکا موافقت کرده است درصورت اثبات کارکرد و مجوزهای نظارتی، مبلغ ۱.۲ میلیارد دلار برای ۱.۷ میلیون دوره قرص مولنوپیراویر بپردازد. این شرکت گفته است که انتظار می‌رود مجوز استفاده اضطراری از مولنوپیراویر در آمریکا در ماه‌های اخیر و پیش از پایان سال ۲۰۲۱ به این دارو اعطا شود.