همشهری‌آنلاین - لیلی خرسند
امیر جعفری زندگی‌ای عادی دارد؛ مثل همه ما؛ با پسرها و همسرش فوتبال تماشا می‌کند، سینما و رستوران می‌رود. معلولیت برای او محدودیت نیست که اگر بود نمی‌توانست ۱۳مدال جهانی و آسیایی بگیرد که آخری‌اش در همین بازی‌های پارالمپیک توکیو به‌دست آمد. مسئله او مسئله همه معلولان است؛ کوچه و خیابان‌هایی که برایشان مناسب نیست؛ «حتی نمی‌توانم به یک بانک بروم.» مسئله او این نیست که چرا معلول است. او می‌گوید چرا نباید شهر امکانات برابری برایش داشته باشد. جعفری در توکیو با مدال نقره در دسته ۶۵کیلوگرم وزنه‌برداری، نخستین مدال را برای کاروان ایران گرفت و حالا در گفت‌وگو با همشهری از این رقابت‌ها می‌گوید.
*از روی سکوی توکیو بگویید؛ گریه‌تان از سر خوشحالی بود یا چیز دیگری؟
از سر همه‌چیز؛ هم خوشحالی و هم اینکه بعد از ۵سال بودن در اردوهای فشرده، سختی‌ها با مدال تمام شد. از سال۲۰۱۷ که سهمیه گرفتم تا روز مسابقه، مسیر سختی را پشت سر گذاشتم. بازی‌ها یک‌سال به تعویق افتاد و در شرایط کرونایی، فشار بیشتری در اردوها تحمل کردم. من در پارالمپیک لندن نتوانسته بودم مدال بگیرم، در ریو هم غایب بودم و این مدال برایم خیلی خوشایند بود.
جامعه بیشتر پیگیر فوتبال است، به هر حال این رشته خیلی جذاب است و در سطح جهانی موردتوجه است. رشته‌های المپیکی هم سهم زیادی در این دیده‌شدن ندارند. رسانه‌ها بیشتر به فوتبال و حواشی‌اش می‌پردازند و حواشی و جنجال‌هایی که در فوتبال می‌شود برای مخاطب جذاب است. ورزشکاران پارالمپیکی خیلی درگیر این مسائل نیستند و کار خودشان را انجام می‌دهند.
*اینکه در مرکز توجه نباشید، اذیت‌تان نمی‌کند؟
اگر بگویم عادت کرده‌ایم شاید درست نباشد اما واقعا آزاردهنده است. تلاش می‌کنی تا افتخار کسب کنی ولی دیده نمی‌شوی. این ناراحت‌کننده است اما این بی‌توجهی بیشترین تأثیر منفی را روی بقیه جامعه معلولان می‌گذارد و آنها را بی‌انگیزه می‌کند؛ آنها که دوست دارند به سمت ورزش بیایند ولی پشیمان می‌شوند.
*ولی به‌نظر می‌رسد در دهه اخیر وضعیت بهتر شده است.
بعد از بازی‌های جاکارتا رسانه‌ها بیشتر به معلولان توجه کردند. فضای مجازی هم تأثیرگذار است. من خودم در فضای مجازی پیام‌های زیادی داشتم که متأسفانه نتوانستم به همه آنها جواب بدهم.
*مسئولان هم پیام‌های تبریک زیادی داشتند. دوست داشتید به جای این پیام‌ها چه کار ویژه‌ای برای شما انجام می‌دادند؟
پیام تبریک خوب است. با توجه به شرایط اقتصادی و کرونایی که زندگی مردم را سخت‌تر کرده است، مدال‌هایی که در پارالمپیک به‌دست آمد، به بهتر شدن حس و حال جامعه کمک کرد. ما خوشحالی مردم را حس کردیم. برای ما مهم این است که دیده شویم. این همه معلول داریم، چرا آنها در سطح شهر نیستند؟ فدراسیون در سطح شهر تهران بیلبوردهایی از مدال‌آوران توکیو نصب کرده است که کار خوبی است. این کارهاست که کمک می‌کند افراد دارای معلولیت دیده شوند.
*اگر قرار باشد یک نیاز از معلولان رفع شود، چه چیزی در اولویت است؟
مناسب‌سازی که از سال‌ها پیش گفته‌اند انجام می‌دهند. در کشورهایی که برای مسابقه می‌رویم، تفاوت خیلی زیاد است. تصور نمی‌کردیم مکزیکوسیتی بهترین زیرساخت‌ها را داشته باشد. آنجا راحت با ویلچر در پیاده‌روها می‌رفتیم یا از وسایل نقلیه استفاده می‌کردیم. من کرج زندگی می‌کنم اما در تهران که نماد کامل‌ترین شهر ایران است اصلا امکان استفاده از مترو و اتوبوس برایت وجود ندارد. شهر این‌قدر مشکل دارد که نمی‌توانی داخل آن تردد کنی و کار اداری‌ات را انجام بدهی یا اصلا به یک بانک بروی. اگر این امکانات ساده باشد، فرد دارای معلولیت با محدودیت‌ها روبه‌رو نمی‌شود و به راحتی کارهایش را انجام می‌دهد. وقتی در انجام کارها به کمک دیگران احتیاج نداشته باشی، اعتماد به نفست بالا می‌رود. قبل از پارالمپیک «کمپین ۱۵درصد» در جهان به راه افتاد. شعار کمپین برابری ۱۵درصد افراد معلول با بقیه بود. در همه شهرهای بزرگ المان‌های شهری به رنگ لوگوی این کمپین درآمد اما در تهران حتی کسی خبری از این کمپین نداشت.
*این تفاوت‌ها را در مسابقات هم می‌بینید؟
ما در توکیو دوازدهم شدیم. ۱۱کشوری که بالاتر از ما بودند، تجهیزات‌شان، ویلچرها و پروتزهایشان کاملا با ما متفاوت است. با این امکانات خیلی راحت‌تر تردد می‌کنند. من نمی‌دانم آنها چطور حمایت می‌شوند ولی وضعیت ما نسبت به ۵، ۶ سال قبل بهتر شده است. سال۲۰۰۴المپیکی‌ها ۵، ۶ برابر پارالمپیکی‌ها پاداش می‌گرفتند ولی حالا برابریم. فقط مشکل صندوق حمایت از قهرمانان است که فقط مدال‌آوران پارالمپیک را در فهرست حقوق می‌گذارد اما اگر المپیکی‌ها مدال آسیایی و جهانی هم داشته باشند، می‌توانند در این فهرست باشند.
*شاید به‌خاطر این است که همه می‌گویند پارالمپیکی‌ها راحت مدال می‌گیرند؟
۱۰، ۱۲ کشوری که در المپیک اول بودند، در پارالمپیک هم اول بودند. در پارالمپیک ما به آنها اضافه شدیم. این ضعف المپیکی‌هاست که سخت مدال می‌گیرند، این نیست که ما کار ساده‌ای داریم. در وزن من کسی بود که ۴دوره طلای پارالمپیک گرفته بود.
یک روز ورزشی شما چطور می‌گذرد؟
اگر در اردوهای تیم ملی باشیم، همه‌چیز خوب است اما خارج از اردو همه‌چیز سخت است. اگر ماشین داشته باشی، بخش اصلی مشکل حل است. اگر نه که باید آژانس بگیری. اگر ماشین کپسول سی‌ان‌جی داشته باشد، نمی‌توانی ویلچرت را صندوق بگذاری و باید منتظر ماشین بعدی باشی. در سالن‌ها تایم مشخصی برای تمرین ما اختصاص دارد. اگر ماشین نرسد، تمرین را از دست می‌دهی. در ۶ماه دوم سال، اگر باران و برف بیاید، باید ۲ساعت منتظر ماشین شوی و تایم ریکاوری و استراحت از دست می‌رود و تمرین خراب می‌شود.
*تصور عمومی این است که معلولان زندگی عادی‌شان متفاوت از بقیه است.
زندگی ما خیلی عادی است. معلولان و خانواده‌شان طوری زندگی می‌کنند که معلولیت به چشم نمی‌آید. ازدواج می‌کنند، بچه‌دار می‌شوند و در هر زمینه‌ای بخواهند و محدودیت نباشد، موفق می‌شوند. من خودم ۲پسر دارم. زندگی نرمال داریم، سینما و رستوران می‌رویم و زندگی راحتی داریم.
*المپیکی‌ها سعی می‌کنند بعد از دوران قهرمانی از ورزش‌شان درآمدزایی کنند. این امکان برای پارالمپیکی‌ها فراهم است؟
سعی من این است که برای بازی‌های پاریس سهمیه بگیرم اما من هم قطعا از تجربه ۱۵، ۲۰ساله‌ام برای درآمدزایی استفاده می‌کنم. هدفم این است که یک کمپ اختصاصی پاراوزنه‌برداری داشته باشم و به علاقه‌مندان به این رشته کمک کنم.
*گفتید جامعه به فوتبال بیشتر از ورزش‌های دیگر توجه دارد. گویا شما هم فوتبالی هستید و طرفدار پرسپولیس؟
بله. تقریبا از سال‌های ۷۱و ۷۲ به‌خاطر احمدرضا عابدزاده پرسپولیسی شدم. الان هم مثل بقیه هواداران از قهرمانی تیم خوشحالم و منتظر قهرمانی بعدی هستم.
*پسرها هم فوتبالی هستند؟
با هم فوتبال می‌بینیم، اما خیلی مایل نیستم برای طرفداری ترغیب‌شان کنم. نمی‌خواهم برای فوتبال استرس داشته باشند و حرص بخورند. همسرم هم خیلی فوتبالی نیست اما استقلالی است و با هم کری داریم.
*در این حد طرفدار هستید که دنبال اخبار نقل و انتقالات هم باشید؟
امسال خیلی درگیر مسابقه بودیم و زیاد پیگیری نکردم.