همشهری- عمادالدین قاسمی‌پناه: طرح صیانت اکنون پس از ماه‌ها بحث وارد مرحله جدیدی شده است و کمیسیون‌های مجلس، منتخبان خود را به‌تدریج برای حضور در کمیسیون ویژه بررسی این طرح معرفی می‌کنند. چند روز پیش، سیدعلی یزدی‌خواه، نماینده تهران و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود که ۹ کمیسیون مجلس اعضای منتخب خود را برای حضور در کمیسیون مشترک بررسی طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی معرفی می‌کنند. همچنین به‌گفته او تعداد اعضای این کمیسیون کمتر از ۲۴ نماینده نخواهد بود. تاکنون ۶ کمیسیون اعضای خود را معرفی کرده‌اند که تعداد آنها به ۱۵ نفر می‌رسد. بنابراین باید منتظر بود تا ۳ کمیسیون دیگر، حداقل ۹ نماینده را برای عضویت در این کمیسیون معرفی کنند. مهم‌ترین پرسش در مورد ترکیب کمیسیون مشترک است. درواقع انتظار می‌رود که تعداد اعضای مخالف و موافق طرح یکسان باشد و این ترکیب یکسان در هیأت‌رئیسه کمیسیون هم رعایت شود. این در حالی است که گفته می‌شود سایر نمایندگان و رسانه‌ها هم می‌توانند در جلسات کمیسیون حضور داشته باشند. هرچند این نمایندگان حق رأی نخواهند داشت.
طرح، نه؛ لایحه، آری
مهرداد گودرزوند چگینی، نماینده رودبار که از کمیسیون برنامه و بودجه برای عضویت در کمیسیون مشترک انتخاب شده، معتقد است که مجلس باید صبر می‌کرد تا این موضوع به‌صورت لایحه از سوی دولت مطرح شود. چگینی چندی پیش در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها اعلام کرده بود که فضای مجازی با قانون‌های ضرب‌الاجلی و کار غیرکارشناسی قابل مدیریت نیست. همچنین الیاس نادران، نماینده اصولگرای تهران و نماینده کمیسیون برنامه و بودجه در کمیسیون ویژه طرح صیانت هم از مخالفان بررسی طرح صیانت براساس اصل ۸۵ قانون اساسی است. به‌گفته یکی از نمایندگان مجلس، نادران در روزی که قرار بود برای اصل هشتادوپنجی‌شدن این طرح رأی‌گیری شود، اعلام کرده بود که «نباید پنهان‌کاری کنیم و با زندگی مردم دربیفتیم».
مهرداد ویس‌کرمی، نماینده مردم خرم‌آباد و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات هم چندی پیش گفته بود: «در اصل اینکه فضای مجازی نیازمند توجه جدی است و قطعا باید نسبت به ابعاد مختلف آن تدابیر کارشناسی اندیشیده شود، شکی نیست، اما بحث بر سر این است که طرح فعلی تا چه میزان می‌تواند هدف ساماندهی فضای مجازی را محقق سازد.» همچنین محمد باقری‌بناب، نماینده مردم بناب و نماینده کمیسیون اقتصادی در این کمیسیون جزو گروهی به شمار می‌آید که معتقد است این طرح باید به‌صورت لایحه از سوی دولت تقدیم مجلس شود. او گفته بود: «محدودیت‌ها نتوانست برای کشور جوابگو باشد. باید فضای مجازی را با تولید محتوای قوی تقویت کنیم.»
لطف‌الله سیاهکلی، نماینده قزوین و عضو کمیسیون صنایع مجلس هم معتقد است: «قانون در حوزه فضای مجازی باید در قالب لایحه به مجلس عرضه شود. چون طرح‌های مجلس، به آن قدرت و تخصص و دقت و ظرافت‌های قانونی که همه زوایا را درنظر بگیرد، نیستند چون نماینده‌ها در حوزه‌های تخصصی فعالیت نکرده‌اند.» مصطفی طاهری، نماینده مردم زنجان و طارم و عضو کمیسیون صنایع در مخالفت با طرح صیانت، آن را واقع‌نگرانه و آینده‌نگرانه ندانسته و گفته است: «حوزه دیجیتال و الکترونیک مدام در حال پیشرفت سریع است که با طرح موضوعاتی مثل استارلینک اصلا ممکن است درآینده اینترنت دست ما نباشد.»
فعالیت در چارچوب
نصرالله پژمانفر را شاید بتوان معروف‌ترین نماینده موافق و طراح اولیه طرح صیانت تلقی کرد. او بارها درباره فضای مجازی نظرات خود را ابراز کرده است. پژمانفر در یکی از اظهارنظرهای خود گفته بود: «در طرحی که من ارائه کردم، محدودیت فضای مجازی جایی نداشت و طبق آن همه پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی می‌توانند فعالیت داشته باشند و مردم هم آزادانه حق انتخاب دارند اما فعالیت‌ها باید در چارچوب جمهوری اسلامی باشد.»احمدحسین فلاحی، نماینده همدان و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات هم جزو موافقان طرح است. او در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها گفته بود: «کسانی که در این خصوص اظهارنظر کردند، بیش از ۹۰ درصد اصلا نمی‌دانند این طرح چیست.»
همچنین رضا تقی‌پور انوری، وزیر اسبق ارتباطات و عضو کمیسیون صنایع مجلس که از حامیان طرح صیانت است، از تریبون مجلس اعلام کرد: «در ۸ سال گذشته در فضای مجازی کشورمان خیانت شد. فضای مجازی را بدون قیدوشرط در اختیار دشمنان گذاشتند. امروز فضای مجازی ما اشغال شده است و باید در این زمینه قانونگذاری شود.» بیژن نوباوه‌وطن، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون فرهنگی از موافقان طرح صیانت به شمار می‌آید که معتقد است: «در طرح ساماندهی فضای مجازی هیچ محدودیتی برای فعالیت پلتفرم‌های خارجی در کشور وجود ندارد، اما آنها باید در ایران نماینده حقوقی داشته باشند و مسئولیت عواقب کار خود را بپذیرند.»
حسین میرزایی، نماینده اصفهان و عضو کمیسیون فرهنگی هم در یک نشست آنلاین گفته بود که مجلس در قالب طرح صیانت از حقوق کاربران برای توسعه فضای مجازی و حمایت از نمونه‌های داخلی گام بردارد. همچنین، سیدعلی یزدی‌خواه، نماینده تهران و عضو کمیسیون فرهنگی به‌عنوان موافق معتقد است: «در این طرح به‌دنبال ارزان‌کردن اینترنت برای اقشار مختلف و تسهیل کسب‌وکارها در فضای مجازی هستیم.»
احمد امیرآبادی فراهانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس کمتر درباره طرح صیانت اظهارنظر کرده، اما مدتی پیش در یک توییت نوشت: «با فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی که مرتبط با فضای کسب‌وکار سالم مردم بوده و آزادی بیان را تضمین می‌کند مخالفیم و البته باهرگونه بی‌بندوباری در فضای مجازی که نوجوانان و جوانان را به انحراف می‌کشاند مخالفیم.» غلامرضا منتظری، نماینده گرگان و آق‌قلا و عضو کمیسیون فرهنگی اگرچه درباره این طرح اظهارنظر مشخصی نکرده، اما در گفت‌وگویی اعلام کرده بود : «نکته اساسی که خیلی به آن توجه نشده این است که در مجلس، قانونی مصوب نشده که این همه حرف و حدیث در مورد آن مطرح شده باشد. در مجلس مقرر کردیم که پیش‌نویس این طرح در دولت بررسی شود و همچنین در صحن علنی و در کمیسیون مشترک این پیش‌نویس مورد بررسی قرار می‌گیرد و قطع به یقین ما شاهد تغییراتی در این پیش‌نویس هستیم.»