به گزارش همشهری آنلاین به نقل از روزنامه همشهری، سرانجام پس از ۱۳ ماه مجادله سیاسی، احزاب لبنانی بر سر تشکیل دولت موقت این کشور به توافق رسیدند؛ دولتی که در بحران‌ترین شرایط اقتصادی تاریخ لبنان باید مانع از فروپاشی بیشتر نظام بانکی شده و همزمان اصلاحات اقتصادی را آغاز کند.
ریاست این دولت با نجیب میقاتی، سیاستمدار و تاجر لبنانی است که پس از ناکام ماندن تلاش‌های ۹ ماهه سعد حریری برای تشکیل دولت، از سوی جامعه اهل سنت لبنان به‌عنوان گزینه نخست‌وزیری به پارلمان و ریاست‌جمهوری معرفی شد. مهم‌ترین مانعی که طی ۱۳ ماه گذشته، به‌رغم شرایط بحرانی لبنان و همچنین فشارهای خارجی مانع از تشکیل دولت شده بود به اختلافات ۲ حزب جریان آزاد ملی (مسیحی) و المستقبل (اهل سنت) بر سر سهم هر کدام از کابینه جدید برمی‌گشت. روزنامه النهار در این‌باره می‌نویسد: انتخابات پارلمانی سال ۲۰۲۲ لبنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که به‌نظر می‌رسد جامعه این کشور پس از جنبش اعتراضی سال ۲۰۱۹ و همچنین انفجار بندر بیروت در سال ۲۰۲۰، به‌دنبال ایجاد تغییری اساسی در ساختار حاکمیت است و بر این اساس، دسترسی به برخی وزارتخانه‌های خاص نظیر کشور، دادگستری، اقتصاد و... برای هر یک از احزاب لبنانی در آستانه انتخابات سال آینده امری حیاتی به شمار می‌آید.
با این حال نمایندگان ۲ حزب اصلی مسیحی و اهل سنت، در شرایطی که بسیاری گمان می‌کردند تلاش‌های نجیب میقاتی هم به سرنوشتی مشابه حریری منتهی خواهد شد، سرانجام در ظهر روز جمعه بر سر تشکیل کابینه‌ای با ۲۴ وزیر به توافق رسیدند؛ کابینه‌ای که از آن در رسانه‌های لبنان تحت عنوان «دولت نجات» یاد می‌شود. منابع نزدیک به میشل عون، جبران باسیل و حزب جریان آزاد ملی مدعی هستند این حزب در کابینه جدید به «ثُلث معطل» دست یافته است؛ این اصطلاح در ادبیات سیاسی لبنان به‌معنای سیطره یک جناح بر تعداد کافی از وزرای کابینه برای وتو کردن هر تصمیم یا اقدام حکومتی است. در مقابل اما میقاتی و رسانه‌های نزدیک به او با تکذیب این ادعا اعلام کرده‌اند هیچ‌یک از ۳ ضلع اصلی دولت (مسیحیان، اهل سنت و شیعیان) به ثلث معطل یا چیزی شبیه به آن دسترسی ندارند و لیست کابینه براساس توافقی همه‌جانبه تنظیم شده است.
میقاتی ساعاتی پس از تشکیل دولت در نخستین مصاحبه تلویزیونی خود با شبکه الشرق عربستان، ۴ ماموریت اصلی دولت جدید را به این ترتیب اعلام کرد: مقابله با پیامدهای شیوع ویروس کرونا، مذاکره با صندوق بین‌المللی پول، حمایت از اقشار ضعیف جامعه با تامین یارانه‌های موقت و زمینه‌سازی برای اجرای انتخابات پارلمانی سال میلادی آینده در موعد مقرر. میقاتی تأکید کرد اولویت او در سیاست خارجی، تقویت روابط لبنان با کشورهای عربی و دور نگه داشتن این کشور از بحران‌های منطقه‌ای است. او همچنین به‌طور مشخص از تلاش‌های فرانسه برای تشویق احزاب لبنانی به تشکیل دولت تشکر کرد. پیش از این برخی منابع رسانه‌ای لبنان ازجمله روزنامه الاخبار مدعی شده بودند دولت فرانسه، احزاب لبنانی را به استفاده از گزینه تحریم درصورت تشکیل نشدن دولت تهدید کرده است. امانوئل مکرون، نخستین رهبر خارجی بود که در پیامی، تشکیل دولت جدید لبنان را تبریک گفته و خواستار اجرای هرچه سریع‌تر اصلاحات اقتصادی در این کشور شد.
وزارتخانه‌های استراتژیک دولت نجات
۱- امور مالی: اصلی‌ترین ماموریت‌های دولت میقاتی متوجه این وزارتخانه است. از مذاکره با صندوق بین‌المللی پول گرفته تا تنظیم برنامه اصلاحات اقتصادی (همراه با ریاضت شدید)، پیگیری پرونده اختلاس‌های بزرگ و تامین منابع لازم برای بازپرداخت بدهی‌های خارجی لبنان. یوسف خلیل، گزینه حزب شیعی امل و چهره نزدیک به نبیه بری مسئول این وزارتخانه در دولت میقاتی است. او طی سال‌های گذشته ازجمله سران نظام بانکی لبنان بوده است.
۲- اقتصاد: مسئولیت‌های اصلی این وزارتخانه اجرای برنامه لغو یارانه‌های دولتی و مبارزه با محتکران است. بدون شک لغو یارانه‌ها با چالش‌های عمده‌ای از سوی جامعه روبه‌رو خواهد بود. امین سلام، گزینه شخص نجیب میقاتی مسئولیت این وزارتخانه را بر عهده دارد. جبران باسیل، رئیس حزب مسیحی جریان آزاد ملی و داماد میشل عون به‌دنبال سیطره بر این وزارتخانه بود اما تلاش‌های او در نهایت بی‌نتیجه ماند.
۳- دادگستری: حجم بالای فساد اقتصادی جای هیچ شک و تردیدی باقی نگذاشته که ساختار قضایی لبنان نیازمند بازنگری و اصلاحات بنیادین است. این وظیفه بر دوش وزیر دادگستری دولت میقاتی قرار دارد. پیگیری پرونده پیچیده انفجار بندر بیروت نیز از دیگر ماموریت‌های وزارت دادگستری دولت خواهد بود. هنری خوری، گزینه حزب مسیحی جریان آزاد ملی و قاضی بازنشسته مسئول جدید وزارت دادگستری است.
۴- کشور: زمینه‌سازی برای برگزاری انتخابات پارلمانی لبنان در ماه می سال آینده، مهم‌ترین ماموریت وزارت کشور دولت میقاتی است؛ ماموریتی که در سایه شرایط بحرانی لبنان و احتمال وقوع تحولات غیرقابل پیش‌بینی با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. بسام مولوی از شخصیت‌های نزدیک به میقاتی و حریری، وزیر کشور دولت جدید است.
۵- امور اجتماعی: تشدید بحران اقتصادی و سقوط آزاد لیر مقابل دلار، فقر بی‌سابقه‌ای را در سطح جامعه لبنان ایجاد کرده است. دولت جدید وظیفه دارد فورا منابع لازم برای تامین یارانه‌ای معادل ماهانه ۲۵ دلار را برای حدود یک میلیون نفر از شهروندان لبنانی مهیا کند. مسئولیت اجرای این برنامه با وزارت امور اجتماعی و وزیر آن، هکتور حجار است که ازجمله نیروهای نزدیک به حزب جریان آزاد ملی به‌حساب می‌آید.
۶- انرژی: میزان قطع برق دولتی در بسیاری از نقاط لبنان به روزانه ۲۰ ساعت رسیده است. شهروندان ناچار هستند در سایر ساعات شبانه‌روز، برق مورد نیاز خود را با پرداخت هزینه هنگفتی از طریق ژنراتورهای محلی تامین کنند.
این در حالی است که لبنان درصورت نداشتن برنامه‌ریزی دقیق در زمستان امسال نیز با بحران کمبود گاز روبه‌رو خواهد شد. ولید فیاض، وزیر جدید انرژی مسئولیت مقابله با این بحران‌ها را برعهده دارد. او مورد حمایت جبران باسیل و حزب جریان آزاد ملی است.
میقاتی؛ سیاستمدار تاجر
میقاتی ۶۵ ساله از اهالی طرابلس در شمال لبنان است. او پس از تکمیل تحصیلات اولیه وارد دانشگاه آمریکایی بیروت شده و سپس دکتری خود را از کانون تحصیلات عالیه اروپا در فرانسه و در رشته مدیریت اقتصاد دریافت کرد. اگرچه میقاتی پیش از این به‌مدت یک‌سال نخست‌وزیر لبنان بوده (از سال ۲۰۰۴ الی ۲۰۰۵ پس از ترور رفیق حریری)، اما افکار عمومی این کشور میقاتی را با فعالیت‌های اقتصادی وی می‌شناسد. او به همراه خانواده‌اش صاحب یک هلدینگ اقتصادی بین‌المللی است که در حوزه‌های متفاوتی از ارتباطات گرفته تا خدمات بانکی، خطوط هوایی، پوشاک و... فعالیت دارد. در این زمینه روایت‌های افسانه‌ای نیز درباره ثروت او منتشر شده که میزان صحت و اعتبار آنها روشن نیست. با وجود این مجله فوربس در سال۲۰۱۱، میقاتی را نهمین فرد ثروتمند در جهان عرب معرفی کرد. کارنامه سیاسی میقاتی با توجه به دوران یکساله نخست‌وزیری‌اش نسبتا موفق است. او در یکی از بحرانی‌ترین شرایط سیاسی و امنیتی لبنان موفق شد ثبات سیاسی را به این کشور بازگردانده و مانع از تشدید درگیری‌های داخلی میان احزاب مختلف شود. جریان راست تندروی مسیحی لبنان (حزب قوات به رهبری جعجع) همواره میقاتی را به ارتباط پنهان با حزب‌الله متهم کرده است. حزب المستقبل و سعد حریری مهم‌ترین متحدان سیاسی میقاتی به‌حساب می‌آیند.