همشهری- عمادالدین قاسمی‌پناه: از جمعه شب گذشته، خبری در فضای مجازی منتشر شد که مالکان گوشی‌های شیائومی را نگران کرد. این خبر حاکی از این بود که شیائومی، یکی از مدل‌های گوشی خود را در کشورهای تحریم شده از جمله سوریه، سودان، کوبا، کره‌شمالی، کریمه و البته ایران مسدود خواهد کرد. چند اسکرین‌شات از گوشی‌های کاربران کوبایی، این گمان را تقویت می‌کرد که به‌زودی ایران هم با شرایطی مشابه روبه‌رو خواهد شد. این وضعیت به‌گونه‌ای ادامه پیدا کرد که بعضی از کاربران از افزایش فروش گوشی‌های دست دوم شیائومی در پلتفرم‌های تبلیغات و آگهی خبر دادند. با این حال، انجمن واردکنندگان موبایل ضمن غیررسمی دانستن این خبر اعلام کرد که این موضوع مربوط به گوشی‌های تولید شده در آسیا نیست و این اتفاق ممکن است برای گوشی‌هایی که مبدأ آنها اروپا بوده، رخ دهد.
این اتفاق باعث شد که ذهن برخی از بازیگران حوزه فناوری کشور متوجه این سؤال شود که آیا ممکن است روزی تجهیزات سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری چین با محدودیت واردات به ایران مواجه شود؟ چراکه به‌عنوان مثال، اپلیکیشن تیک‌تاک که چینی است، اجازه ثبت‌نام با آی‌پی ایران را نمی‌دهد.
واردات بدون مشکل
آرش کریم‌بیگی، مدیرعامل شرکت شاتل موبایل، به‌عنوان شرکتی که مانند اپراتورهای دیگر بخشی از تجهیزات خود را به‌صورت واردات تامین می‌کند، در گفت‌وگو با همشهری بعید می‌داند که صادرات تجهیزات ارتباطی از چین به ایران به‌خاطر منافع اقتصادی با مشکل روبه‌رو شود.
در عین حال، به‌گفته او «اگرچه از نظر فنی امکان مسدود کردن بعضی از تجهیزات محتمل است، اما این موضوع به لحاظ حقوقی و قانونی در مراجع و مجامع بین‌المللی قابل پیگیری است؛ چراکه آمریکا همیشه ادعا کرده است که خدمات مخابراتی و ارتباطی جزو تحریم‌ها محسوب نمی‌شود.» کریم‌بیگی معتقد است، درصورتی که فرض را بر چنین احتمالی قرار دهیم، آن وقت می‌توان گفت که این اتفاق برای یک گوشی ساخت ایران هم که از سیستم عامل اندروید بهره می‌برد، ممکن است رخ دهد.
او در پاسخ به این سؤال که چگونه اپلیکیشن چینی تیک‌تاک با آی‌پی ایران لاگین نمی‌شود، می‌گوید: «تیک‌تاک یک اپلیکیشن چینی-آمریکایی است و احتمالا فشار آمریکا مانع دسترسی کاربران ایرانی به این اپلیکیشن شده است.» همچنین ۴۰ درصد از شرکت بایت‌دنس که مالک اصلی اپلیکیشن تیک‌تاک است، متعلق به سرمایه‌گذاران آمریکایی است و این علاوه بر مالکیت ۵/۱۲ درصدی اراکل و ۵/۷ درصدی والمارت از کل سهام بایت‌دنس است.
عدم انسداد در ایران
کریم‌بیگی علاوه بر این، در مورد اخباری که در مورد مسدود شدن گوشی‌های چینی در ایران مطرح می‌شود، این موضوع را بسیار بعید می‌داند. او توضیح می‌دهد که چندی پیش اعلام شد، بعضی از گوشی‌های همین برند برای ایران شخصی‌سازی نشده بود و به همین‌خاطر، شماره‌های اضطراری ایران قابل شماره‌گیری نبود. به‌گفته او «این در حالی است که ظاهرا چند روز پیش، شیائومی با ارائه یک آپدیت جدید، این مشکل را برای این گوشی‌ها در ایران حل کرده است.»
این کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات نتیجه می‌گیرد که بسیار بعید است که یک شرکت مشکل گوشی‌های خود را با این پچ جدید ارائه شده حل و بعد بخواهد آنها را مسدود کند. کریم‌بیگی درنهایت بر این نکته تأکید می‌کند که «به جز خبر یک سایت خارجی هیچ منبع دیگری، چنین موضوعی را تأیید نکرده است و همچنین به جز مورد این گوشی خاص که از کوبا گزارش شده، مورد دیگری گزارش نشده است.» به‌گفته او، با این توضیحات «به‌نظر نمی‌رسد این خبر حداقل در مورد ایران صحت داشته باشد؛ حتی اگر چنین چیزی صحت داشته باشد، با استفاده از بعضی رام‌های شخصی شده این مشکل به‌راحتی رفع می‌شود.»
نکته دیگری که کریم‌بیگی به آن اشاره می‌کند این است که «منافع آمریکا اقتضا می‌کند که سیستم‌های عامل این کشور در همه کشورها کار کند؛ چراکه آنها به لحاظ داده کاوی (data mining) و تحلیل رفتار از این موضوع منتفع می‌شوند.» به همین‌خاطر اگر قرار بر تحریم و انسداد گوشی باشد، اول از همه گوشی‌های آیفون در معرض تحریم قرار می‌گیرند.