اشکان جهان‌آرای-همشهری آنلاین:
ساکنان شهرک فدک در جنوب شهر شاهرود مدت‌هاست که از بوی بد حاصل از فعالیت یک واحد صنعتی در نزدیکی محل سکونت‌شان رنج می‌برند. تحمل بوی نامطبوع به بخشی از زندگی روزمره شهروندان ساکن شهرک پرجمعیت فدک تبدیل شده و پیگیری‌ها و انتقادهای آنان نیز تا کنون به جایی نرسیده است.
شرکت زرین ذرت شاهرود یکی از واحدهای صنعتی مهم استان سمنان در زمینه صنایع غذایی محسوب می‌شود که از حدود ۱۲ سال پیش در جنوب شهر شاهرود فعالیتش آغاز شد. اما مدتی پس از فعالیت این واحد، شهروندانی که در آن نزدیکی سکونت داشتند با بوی نامطبوعی مواجه شدند که همچنان آزارشان می‌دهد. شهروندان شهرک فدک که یکی از محله‌های پرجمعیت شاهرود هم محسوب می‌شود تا کنون بارها از بوی بدی که از این واحد صنعتی فعال در منطقه سکونت‌شان پخش می‌شود، گلایه کرده‌اند. ولی این گلایه‌ها هنوز نتوانسته مشکل آن‌ها را به طور کامل برطرف کند.
مهدیه موسوی یکی از شهروندان این منطقه به همشهری می‌گوید: بوی بد کارخانه ذرت را همیشه احساس می‌کنیم و با این که بارها این موضوع به مسئولان انتقال داده شده اما اقدامی برای حل کامل آن انجام نشده است و ما به طور دائم باید این بوی بد را تحمل کنیم.
یک شهروند دیگر هم به محرومیت‌های شهرک فدک اشاره می‌کند و می‌افزاید: انگار باید تحمل بوی بد فعالیت این کارخانه را هم به مشکلات و محرومیت‌های شهرک فدک مانند کمبود زیرساخت‌های فرهنگی، ورزشی، اجتماعی و بهداشتی و نداشتن فضای سبز اضافه کنیم و چاره‌ای جز تحمل این وضعیت وجود ندارد. چون مسئولان با وجود اطلاع داشتن از این وضعیت فکری اساسی برای حل این معضل نکرده‌اند.
عوامل بوی بد
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بوی بد منتشر شده از کارخانه زرین ذرت شاهرود طی سال‌های اخیر دو منشأ اصلی دارد؛ یکی پساب این واحد صنعتی و دیگری هم فرآیند تخمیر ذرت و تولید فرآورده‌های این محصول. اعتراض‌های شهروندان ساکن شهرک فدک در سال‌های اخیر سبب شد تا توجه مسئولان به حل مشکل بوی پساب صنعتی این واحد بیشتر شود و خرداد امسال نیز با پیگیری‌های انجام شده، این واحد صنعتی با انجام اقداماتی برای بهداشتی شدن خروج پساب و بهسازی فعالیت تصفیه‌خانه از فهرست واحدهای آلاینده سمنان خارج شد. اما بوی بد ناشی از فعالیت این کارخانه هنوز پابرجاست و شهروندان را آزار می‌دهد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست سمنان در این باره با اشاره به قرار داشتن کارخانه زرین ذرت در حریم شهر شاهرود، می‌گوید: ماهیت فعالیت این واحد بوزاست. البته این بوزا بودن به معنای آلودگی مضر برای انسان یا سایر موجودات زنده نیست. یعنی فعالیت این واحد آسیب یا آلودگی به محیط وارد نمی‌کند. اما چون فرآیند تبدیل ذرت به نشاسته و محصولات جانبی که از ذرت تهیه می‌شود بوزا است، همچنان فعالیت آن مقداری بو در مناطق اطراف منتشر می‌کند.
امیر عبدوس اظهار می‌کند: بخشی از این بو هم مربوط به پساب این واحد بود که بر اساس آخرین بازدیدهای انجام شده، تمام مسیر تصفیه فاضلاب با اقداماتی که در این واحد صنعتی صورت گرفت، بهداشتی شده و اکنون بوی پساب کارخانه در منطقه پخش نمی‌شود و اگر الان بویی وجود دارد برآیند تخمیر در خط تولید است که اجتناب‌ناپذیر است.
نامطبوعِ بی‌خطر
این مسئول به برخی اقدامات حفاظت محیط زیست برای پیگیری از افزایش این مشکل در منطقه اشاره می‌کند و می‌افزاید: این واحد صنعتی درخواست طرح توسعه واحد را هم داده بود که تا مدت‌ها با درخواست‌شان مخالفت کردیم. وقتی که این درخواست در کارگروه ماده ۱۱ قانون هوای پاک مطرح شد هم اعلام کردیم که مخالفیم. اما با اصرار فرمانداری با توجه به این که از واحدهای دارای اشتغال بالای شاهرود است، کارگروه در نهایت با طرح توسعه واحد موافقت کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست سمنان تصریح می‌کند: قطعا اجازه نخواهیم داد که آلودگی مضر برای انسان و موجودات زنده از این واحد خارج شود. اما در ارتباط با فرآیند روزانه واحد که توام با انتشار بو است و آلودگی آسیب‌رسان به محیط، انسان‌ها و موجودات زنده محسوب نمی‌شود، کاری از دست ما ساخته نیست.
قانون چه می‌گوید؟
بنا بر این اظهارات، اهالی شهرک فدک احتمالا چاره‌ای جز تحمل بوی بد ناشی از فعالیت این واحد صنعتی ندارند. اما نگاهی به قانون هوای پاک نشان می‌دهد که در نخستین ماده این قانون علاوه بر زیان‌آور بودن عوامل آلودگی هوا، به رفاه عمومی هم اشاره شده است.
در این ماده آمده: «آلودگی هوا عبارت است از انتشار یک یا چند ماده آلاینده اعم از آلاینده‌های جامد، مایع، گاز، پرتوهای یون‌ساز و غیریون‌ساز، بو و صدا در هوای آزاد، به صورت طبیعی یا انسان‌ساخت، به مقدار و مدتی که کیفیت هوا را به گونه‌ای تغییر دهد که برای سلامت انسان و موجودات زنده، فرآیندهای بوم‌شناختی یا آثار و ابنیه زیان‌آور بوده یا سبب از بین رفتن یا کاهش سطح رفاه عمومی شود.»
طبق همین ماده قانونی هرچند که بوی بد ناشی از فعالیت کارخانه زرین‌ذرت شاهرود سلامت جسمی شهروندان ساکن شهرک فدک و مناطق و روستاهای اطراف آن را تهدید نمی‌کند، اما به استناد جمله پایانی ماده یک قانون هوای پاک، سبب کاهش سطح رفاه عمومی شده است.
البته اهمیت بالای فعالیت این کارخانه سبب شده که خروج آن از حریم شهر شاهرود منتفی باشد. حتی چندی پیش ابوطالب جلالی فرماندار شاهرود در نشست کارگروه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید شهرستان عنوان کرده بود که با توجه به فعالیت این کارخانه و چند واحد صنعتی دیگر در محدوده جنوبی شاهرود، طرح توسعه کالبدی شهر در قسمت جنوبی در دستور کار نیست. این اظهار نظر به معنی مستقر ماندن شرکت در این نقطه است و تنها راهی که باقی می‌ماند، تلاش برای کاهش بوی فرآیند تخمیر و تولید در این کارخانه بزرگ و مهم صنایع غذایی شاهرود است.