همشهری- مریم سرخوش: با ورود بیش از ۵۸ میلیون واکسن کرونا، تا روز جمعه (۲۶ شهریور)، وضعیت واکسیناسیون، روند امیدوارکننده‌ای به‌خود گرفته است، به‌طوری که تنها در ۱۰ روز گذشته، با میانگین تزریق روزانه حدود یک میلیون و ۵۵ هزار دوز واکسن، ۱۰ میلیون و ۵۵۳ هزار و ۱۷۹ دوز واکسن تزریق شده است. پیش از این برخی مسئولان نظام سلامت پیش‌بینی تزریق روزانه ۲ میلیون دوز واکسن را کرده بودند، درحالی‌که در ۱۰ روز گذشته، بیشترین میزان واکسن تزریق شده مربوط می‌شود به ۲۲ شهریور با یک میلیون و ۵۹۰ هزار و ۲۰۵ دوز تزریق.
البته با نگاهی به میزان واکسیناسیون در ۴ روز گذشته نشان می‌دهد که شیب تزریق واکسن نزولی شده و روزهای جمعه و شنبه، به زیر یک‌میلیون دوز در روز رسیده است. در این میان با بررسی آمارهای یک هفته اخیر، عدد تزریق دوز دومی‌ها با هدف ایجاد ایمنی‌زایی کامل از مجموع آمارها، ۲۶۳ هزار دوز میانگین روزانه ثبت شده که هم‌اکنون عدد قابل توجهی نیست.
جمعیت هدف واکسیناسیون در کشور ۶۱ میلیون نفر اعلام شده و تا ظهر دیروز ۲۸ میلیون و ۳۸۲ هزار و ۹۹۵ نفر دوز اول و ۱۳ میلیون و ۶۲۰ هزار و ۸۶۸ نفر هم دوز دوم واکسن کرونا را دریافت کردند. بر این اساس با کسر جمعیت دریافت‌کننده دو دوز واکسن، تا روز گذشته، واکسیناسیون ۴۷ میلیون و ۳۷۹ هزار و ۱۳۲ نفر هنوز تکمیل نشده است (جامعه هدف واکسیناسیون کشور، شامل جمعیت دانش‌آموزی از مقطع پیش‌دبستانی تا پایه دوازدهم حدود ۱۵ میلیون نفر و ۱۰۰ هزار دانش‌آموز مدارس استثنایی است و واکسن‌هایی که قرار است برای این گروه سنی زیر ۱۸ سال تزریق شود جدا از واکسن‌های بزرگسالان خواهد بود). حالا با درنظر گرفتن میانگین تزریق روزانه یک میلیون دوز واکسیناسیون دوز اولی‌ها (آنهایی که تا ۲۷ شهریور، دوز اول واکسن را تزریق کرده اند) تا ۳۰ روز دیگر، تکمیل می‌شوند. هر چند که با پوشش واکسیناسیون حدود ۴۱ میلیون نفر جمعیت هدف تا پایان مهر و با محقق شدن وعده وزیر بهداشت مبنی بر حذف اولویت‌های سنی در کشور، بخشی از ۱۱ میلیون باقی مانده گروه هدف، در این مدت واکسن دریافت خواهند کرد.
سازمان بهداشت جهانی تأکید کرده که ایمنی‌زایی کامل واکسن‌ها ۲ هفته پس از تزریق دوز دوم ایجاد می‌شود. بر اساس اعلام مسئولان نظام سلامت تا پایان مهر، ۸۰ درصد گروه هدف با دوز اول کرونا تا حدودی ایمن می‌شوند، البته مشروط بر اینکه روند تزریق روزانه بیش از یک میلیون نفر در ایران و وعده‌های مسئولان مبنی بر افزایش واکسن‌های وارداتی به ۱۲۰ میلیون دوز تا پایان مهر محقق شود. پیش از این علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا به همشهری گفته بود: «با انجام این میزان واکسیناسیون کرونا در هفته دوم آبان به‌طورقطع میزان مرگ‌ومیر بسیار کم خواهد شد و به زیر ۵۰ نفر در روز می‌رسد.»
رعایت پروتکل‌ها در ۳۰ استان کمتر از ۵۰ درصد است
تکمیل واکسیناسیون اما تنها راه چاره قطع زنجیره شیوع کرونا نیست، با اینکه روند واکسیناسیون صعودی است اما وضعیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در استان‌ها، حکایت از بی‌توجهی مردم به استفاده از ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی دارد. به‌طوری که براساس گزارش آماری که به‌طور اختصاصی در اختیار همشهری قرار گرفته، رعایت پروتکل‌ها در ۳۰ استان کشور عددی زیر ۵۰ درصد را نشان می‌دهد. در میان تمام این استان‌ها، تنها البرزی‌ها هستند که با وجود پوشش واکسیناسیون ۳۶ درصدی، میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی‌شان، بالای ۶۴ درصد است؛ هر چند که این عدد هم قابل‌قبول نیست و تا محقق شدن واکسیناسیون بالای ۷۵ درصد جمعیت هدف، پروتکل‌ها باید بیش از ۸۵ درصد رعایت شود. براساس بررسی‌های انجام شده از سوی اداره آمار ملی انگلستان خطر مرگ ناشی از کووید-۱۹ برای افرادی که ۲ دوز واکسن را دریافت کرده‌اند در مقایسه با آنهایی که یک دوز واکسن تزریق کرده یا اصلا واکسنی دریافت نکرده‌اند، کمتر بوده و این در حالی است که ۲۳.۵ درصد از جمعیت دریافت‌کننده واکسن در دوز اول به‌دلیل تکمیل نشدن ایمنی همچنان در معرض مرگ ناشی از ابتلا به کرونا قرار دارند.
همچنین برخی مطالعات حاکی از آن است که در سویه دلتا یک دوز واکسن بعد از گذشت ۲۱ روز پس از تزریق، حداکثر ۳۰ درصد مقاومت در بدن ایجاد می‌کند.
متخصصان می‌گویند، سطح مورد انتظار رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سراسر کشور برای مهار و تأثیرپذیری آن بیش از ۸۵ درصد است اما جز استان البرز در دیگر استان‌های کشور، رعایت پروتکل‌های بهداشتی به زیر ۵۰ درصد رسیده است. به‌طوری که کرمانی‌ها با ۳۳.۴۶ درصد، کمترین آمار رعایت پروتکل‌ها را به‌خود اختصاص داده‌اند و در استان‌های زنجان، تهران، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، فارس، خراسان شمالی، ایلام، گیلان، بوشهر، قزوین، سمنان، خوزستان و کردستان، مردم تنها ۳۳ تا ۴۱ درصد پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند.
دیگر بررسی‌ها هم نشان می‌دهد که تنها ۵۱.۴۸ درصد مردم مازندران، ۸۱.۲۲ درصد مردم هرمزگان، ۵۸.۱۵ مردم لرستان، ۵۰.۶۸ درصد مردم همدان و ۵۰.۸۰ درصد مردم سیستان و بلوچستان، از ماسک استفاده می‌کنند و در سایر استان‌ها این عدد بین ۴۰ تا ۴۹ درصد متغیر است. همچنین در رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی تمام استان‌های کشور جز البرز آماری زیر ۵۰ درصد را ثبت کرده‌اند و فاصله‌گذاری اجتماعی در زنجان، تهران، کهگیلویه و بویر احمد، فارس، ایلام، گیلان، کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری، کرمان و خوزستان کمتر از ۴۰ درصد و در وضعیتی نامناسب‌تر از سایر استان‌ها قرار دارد.
روند افزایشی تزریق واکسن
کاهش محدودیت‌های کرونایی در کشورهایی رقم خورده که نزدیک به ۷۰ درصد از مردم کشورشان را واکسینه کرده‌اند، اما در همین کشورها هم با وجود جهش‌های جدید ویروس توصیه به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تسریع در روند تزریق واکسن دیگر گروه‌های واکسینه نشده است. در ایران نمودار تزریق واکسن در تمام استان‌های کشور صعودی است. تا ۲۶ شهریور۲۲ استان کشور در آستانه تزریق ۵۰ درصدی پوشش واکسیناسیون جمعیت هدف خودشان قرار گرفته و ۴ استان آذربایجان‌شرقی، تهران، زنجان و کهگیلویه و بویراحمد هم پوشش واکسیناسیون بالای ۵۰ درصد را محقق کرده‌اند. در این میان اما سیستان و بلوچستان، کردستان، قم، البرز و همدان در فهرست استان‌های با آمار کمتر از ۴۰ درصد پوشش واکسیناسیون جمعیت هدف خودشان قرار دارند.
البته قم و همدان به همراه کرمانشاه و لرستان، ۴ استانی هستند که به دستور وزیر بهداشت، دیگر محدودیت سنی برای تزریق ندارند و احتمالا در روزهای آینده با استقبال جمعیت جوان، آمارهای واکسیناسیون در این استان‌ها رشد خواهد کرد. همچنین براساس اعلام وزارت بهداشت در هفته جاری با تامین واکسن محدودیت سنی در بیشتر استان‌ها لغو و واکسیناسیون بالای ۱۸ سال انجام خواهد شد.
تأثیر واکسیناسیون را می‌توان در کاهش آمار ابتلای روزانه هم مشاهده کرد؛ به‌طوری‌که در ۱۰ روز گذشته، روند ابتلای جدید، بیش از ۲۶ هزار نفر در ۱۸ شهریور، به ۱۲ هزار و ۸۴۷ نفر در روز گذشته رسیده که احتمالا تحت‌تأثیر واکسیناسیون و روند نزولی پیک پنجم بوده است. روز گذشته فرمانده عملیات مقابله با کرونای تهران هم اعلام کرد که میزان مراجعه‌کنندگان سرپایی در تهران به زیر ۱۷ هزار نفر رسیده و احتمالا میزان مرگ‌ها تا اواسط هفته به‌دلیل کاهش بیماران بستری در آی‌سی‌یو، دورقمی می‌شود.