همشهری- سیدمحمد فخار: آلودگی هوا زودتر از همه ۱۰ سال اخیر، گریبانگیر شهرهای بزرگ کشور شد و با آغاز سال تحصیلی و افزایش ترددهای شهری، ناگفته پیداست که این آلودگی بیش از پیش تشدید خواهد شد. دیروز ۵ کلانشهر تهران، کرج، اهواز، اراک و مشهد هوای آلوده داشتند و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که امروز نیز پایداری جوی، موجب انباشت آلاینده‌ها در این ۵شهر شود.
استان‌های طلایه‌دار
در شرایطی که سازمان حفاظت محیط‌زیست باید تمرکز بیشتری بر کیفیت هوای شهرهای بزرگ و محیط‌زیست ۴۵ میلیون ایرانی در این شهرها داشته باشد، هنوز رئیس این سازمان تعیین نشده است.
دیروز در دومین روز از پاییز ۱۴۰۰، آلودگی هوا به‌علت پایداری جوی در استان‌های تهران و البرز به شرایط وخیمی رسید. این دو استان به تنهایی دودی‌ترین آسمان پاییز ۱۴۰۰ تا اینجای کار را رقم زده‌اند. ۱۱ شهر از ۱۷ شهر موجود در این استان‌ها روز گذشته با هوای آلوده و انباشت آلاینده‌ها مواجه شد. این درحالی است که به‌علت تعطیلی، طبیعتا باید ترددهای کمتری صورت می‌گرفته و کارخانه‌های موجود در این دواستان نیز یا تعطیل باشند یا با همه ظرفیت خود کار نکنند. اما امروز با آغاز هفته کاری هم آلودگی هوای ناشی از فعالیت منابع ثابت به اوج خود می‌رسد و هم به‌علت آغاز سال تحصیلی بخشی از ترددهای آموزشی به آلودگی هوا افزوده می‌شود.
شرایط تهران
در شرایطی که کیفیت هوای نیمه‌نخست امسال از نظرازون نسبت به سال گذشته بهبود نسبی داشت، آلودگی هوای پاییزی که به‌مراتب خطرناک‌تر و ماندگارتر از آلاینده‌های نیمه‌نخست است، از دیروز در پایتخت آغاز شد.
محسن روشنی، مدیر واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این‌باره به همشهری می‌گوید: در نیمه نخست سال‌جاری تعداد روزهای دارای بارش، کمتر از سال گذشته بود و به همین علت ملاحظه شد که با خشکی بیشتر، تعداد روزهای نامطلوب به لحاظ ذرات معلق ناشی از گردوغبار نیز بیشتر از سال گذشته بود. وی افزود: با سردشدن هوا و ایجاد شرایط خاص به لحاظ پارامترهای هواشناسی و همینطور ترافیک موجود در شهر، تعداد روزهای آلوده به‌دلیل آلاینده‌های ناشی از وسایل نقلیه، افزایش خواهد یافت.
اما پیش‌بینی‌های انجام شده در شهرداری تهران نشان می‌دهد که افزایش تدریجی تندی باد صبح امروز، شنبه ۳ مهر تا حدودی از تجمع آلاینده‌ها جلوگیری خواهد کرد اما با افزایش ترافیک صبحگاهی در نخستین روز هفته کاهش کیفیت هوا در برخی مناطق پرتردد دور از انتظار نخواهد بود. کاهش تندی باد طی روز، پراکندگی آلاینده‌ها را محدود خواهد کرد. با رشد ناپایداری جوی و وزش باد مؤثر تا ساعات پایانی شنبه کاهش غلظت ذرات معلق و بهبود کیفیت هوا در بیشتر مناطق پیش‌بینی می‌شود.
خروج آلودگی و بازگشت بارش‌ها
پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی نشان می‌دهد که موج نخست آلودگی هوای پاییزی دیری نمی‌پاید و تا دوشنبه از شهرهای کشور خارج می‌شود تا باد و رگبارهای پراکنده جای آن را بگیرد اما پیش‌بینی‌های بلندمدت حکایتی دیگر دارد. براساس گزارش سازمان هواشناسی کشور، پاییز امسال گرم‌تر و کم‌بارش‌تر از همه پاییزهای ۵سال اخیر خواهد بود و این یعنی باید در انتظار موج‌های دیگر آلودگی هوا در آسمان کلانشهرهای کشور طی هفته‌های پیش‌رو بود. با سردتر شدن هوا، ذرات معلق کمتر از ۲.۵میکرون بیش از همه انباشته می‌شوند و شرایط برای رسیدن به شاخص ناسالم برای گروه‌های حساس و ناسالم برای همه به سرعت فراهم می‌شود.
پایان سال آبی
شهریور امسال آخرین‌ماه از سال آبی بود که به پایان رسید. آمار اعلامی وزارت نیرو نشان می‌دهد که این سال با ۳۷درصد کاهش بارندگی‌ها نسبت به متوسط دوره بلندمدت ۵۲ ساله به پایان رسید. این در واقع خشک‌ترین سال نیم‌قرن اخیر نامیده شده که طی آن، آب در مخازن ۱۹۹ سد به حداقل رسیده و نسبت به سال گذشته حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است. در عین حال اگر سیل و بارندگی سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ نبود، موجودی مخازن سدها بسیار کمتر از این می‌بود. طی این سال، به‌ترتیب استان‌های یزد، قم، اصفهان، خراسان جنوبی، تهران و سمنان با کمترین بارش‌ها در کشور مواجه بودند.