همشهری- جواد نصرتی: رقابت برای جانشینی آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان به‌شدت فشرده است و آخرین نظرسنجی‌ها نشان داده که هر دو حزب مدعی، شانه به شانه هم پیش آمده‌اند و تقریبا از شانس مساوی برای پیروزی در انتخابات امروز برخوردارند.
به گزارش گاردین، نتایج ۲ نظرسنجی اصلی در آلمان که ۲ روز مانده به انتخابات منتشر شده مشخص کرده که سوسیال دمکرات‌ها برتری خود نسبت به دمکرات مسیحی‌ها را از دست داده‌اند و هر دو حزب مدعی، درنظرسنجی ها برابر هستند. در یک نظرسنجی که برای شبکه زددی‌اف گرفته شده، حزب سوسیال دمکرات در ۲۵ درصد ثابت مانده، اما حزب دمکرات مسیحی خود را تا ۲۳ درصد بالا کشیده است. درنظرسنجی دوم در همان روز که برای روزنامه فرانکفورتر آلگماینه گرفته شد، رقابت حتی نزدیک‌تر است و سوسیال دمکرات‌ها با ۲۶ درصد و فقط با یک درصد بیشتر از دمکرات مسیحی‌ها پیش هستند.
این دو نظرسنجی، چشم‌اندازی ویران‌کننده پیش روی حزب چپ‌گرای سوسیال دمکرات گذاشته است که در چند هفته اخیر در تمامی نظرسنجی‌ها شانس اول پیروزی در انتخابات بود. حالا اما فاصله ۲ حزب، عملا به صفر رسیده است چون درنظرسنجی‌ها همیشه ۲.۵ درصد خطا لحاظ می‌شود.
علاوه بر این دو حزب، رقابت بین احزاب دیگر برای کسب بیشترین آرا به‌عنوان حزب سوم هم بالاست. هرچند احزاب دیگر با فاصله نسبتا زیاد بعد از ۲ حزب عمده آلمان قرار دارند، اما با توجه به اینکه اکثریت مطلق به هیچ حزبی نخواهد رسید و دولت بعدی ائتلافی خواهد بود، سومین حزب برنده انتخابات می‌تواند نقش پررنگی در تشکیل دولت بعدی داشته باشد. درنظرسنجی‌ها، سبزها با ۱۶ درصد در رده بعدی قرار دارند و حزب دمکرات آزاد با ۱۰.۵ تا ۱۲ درصد آنها را تعقیب می‌کنند. حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان با ۱۰درصد در رده بعدی قرار دارد و حزب چپ افراطی دی لینکه (چپ) هم با ۵ تا ۶ درصد، کمترین شانس را دارد. با این وضعیت، دی لینکه احتمالا از ورود به پارلمان ناکام خواهد ماند.
با وجود این، محبوب‌ترین نامزد برای صدراعظمی آلمان، همچنان اولاف شولتز، نامزد سوسیال دمکرات‌هاست؛ ۴۷ درصد مردم گفته‌اند اگر می‌شد صدراعظم را به‌صورت مستقیم انتخاب کرد، به او رأی می‌دادند. آرمین لاشت نامزد حزب محافظه‌کار دمکرات مسیحی با ۲۰ درصد و آنالنا بائربروک از حزب سبزها با ۱۶ درصد شولتز را تعقیب می‌کنند.
با این شرایط، تشکیل دولت ائتلافی، اجتناب‌ناپذیر خواهد بود و برای نخستین بار در سطح ملی در آلمان، دولتی با ائتلاف سه‌گانه تشکیل خواهد شد. تشکیل چنین دولتی نشانه‌ای از تغییر فضای سیاست در آلمان است. این روند در سطحی کلان‌تر در اروپا و فراتر از آن هم روی داده و فضای سیاسی در بسیاری از کشورها، چند تکه شده است.
این وضعیت، پیامدهای وسیعی بر فعالیت دولت جدید آلمان خواهد داشت و نقش این کشور به‌عنوان یکی از رهبران اروپا را به چالش خواهد کشید. با استناد به این نظرسنجی‌ها، می‌توان انتظار داشت که مذاکرات برای تشکیل دولت جدید، اگر نه چندین ماه، که چندین هفته طول بکشد.
آخرین مناظره تلویزیونی نامزدهای ۷ حزب اصلی، پنجشنبه شب برگزار شد و قرار بود نامزدها درباره مسائلی که کارزارشان را حول آنها برنامه‌ریزی کرده‌اند صحبت کنند، اما تعداد بالای نامزدها اجازه نداد هیچ‌کدام از آنها وقت مناسبی برای ارائه نظرات و دیدگاه‌هایش داشته باشند و در نتیجه هیچ‌کدام از آنها نتوانست اثر چشمگیری بر نظرسنجی‌ها داشته باشد.
رهبران دمکرات مسیحی‌ها، سوسیال دمکرات‌ها و سبزها پیش از آن در یک ماه ۳ مناظره داشتند که بعد از هر کدام از آنها، مردم درنظرسنجی‌ها شولتز را به‌عنوان برنده انتخاب کرده بودند.
یکی از مهمترین اتفاق‌ها در این دوره انتخابات، افت شدید محبوبیت دمکرات مسیحی‌ها و حزب خواهر آن اتحادیه سوسیال مسیحی بوده است. بسیاری در آلمان و به‌خصوص خود حزب معتقدند که وضعیت پیش آمده، مشخصا به‌خاطر لاشت است. کارزار او، سرشار از گاف است و او در یک فاجعه روابط عمومی، در مراسم یادبود ۱۸۰ قربانی سیل ویرانگر و تاریخی در آلمان، در حال خندیدن توسط دوربین‌ها شکار شد. فراتر از لاشت، اینطور گفته می‌شود که خود حزب هم از ایده تخلیه شده و بعد از ۱۶ سال حضور آنگلا مرکل در رأس قدرت، دیگر توان الهام‌بخش بودن را ندارد.
اگر محافظه‌کاران امروز موفق شوند به سوسیال دمکرات‌ها برسند، باز هم یکی از بدترین نتایج انتخاباتی خود در ۸ دهه اخیر را ثبت خواهند کرد.
برعکس دمکرات مسیحی‌ها، حزب چپ سوسیال دمکرات اوج‌گیری بی‌سابقه‌ای داشته است؛ هرچند در خود حزب هم این اوج‌گیری تا حد زیادی به شانس و ناکارآمدی رقبا ربط داده می‌شود و بسیاری منتظرند هر آن از بین برود. شولتز، وزیر دارایی توانمندی که موفق شده آلمان را به سلامت از همه‌گیری کرونا عبور دهد، خود را به‌عنوان کسی که دوران مرکل را تداوم خواهد بخشید نشان داده و وعده اصلاحات گسترده داده است.
چپ‌ها همچنین تا حد زیادی زیر سایه ماجرای اوج‌گیری مارتین شولتز قرار دارند و از تکرار آن نگران هستند؛ مارتین شولتز، رئیس سابق پارلمان اروپا در سال ۲۰۱۷ به‌عنوان نامزد حزب برای صدراعظمی انتخاب شد و در حال اوج‌گیری هم بود، اما یکباره حزب در سراشیبی سقوط افتاد و محبوبیتش به پایین‌ترین میزان از بعد از جنگ جهانی دوم رسید.
امیدهای سبزها برای این انتخابات هم یکباره از دست رفت؛ بعد از انتخاب آنالنا بائربوک به‌عنوان نامزد این حزب در آوریل، آنها درنظرسنجی‌ها با ۲۸ درصد حمایت مردمی جایگاه خوبی داشتند، اما بعدا به ۱۶درصد سقوط کردند. با وجود اینکه مسائل محیط‌زیستی در صدر توجه‌ها قرار گرفته است، حزب نتوانسته از فجایع اخیر که مهمترین آنها سیل بی‌سابقه در آلمان بود به نفع خود سود ببرد و خود را بالا بکشد. در واقع، در مقابل چنین کاری حتی مقاومت هم کرده است و از سوی هواداران خود هم متهم شده که به اندازه کافی برای معرفی چالش‌های محیط‌زیستی تلاش نکرده است.
با این حال سبزها احتمالا نقش چشمگیری در هر دولتی بازی خواهند کرد؛ با توجه به اینکه آلمان از تحقق وعده‌های محیط‌زیستی‌اش در پیمان پاریس عقب است، سبزها احتمالا در سیاستگذاری محیط‌زیستی جدید در آلمان مشارکت فعالی خواهد داشت.
همین جمعه، هزاران نفر در برنامه هفتگی «جمعه‌هایی برای آینده» در برلین تجمع و احزاب سنتی را متهم کردند که تغییرات اقلیمی و ضرورت رسیدگی به آن را جدی نمی‌گیرند و از دولت جدید آلمان خواستند مانند دولت‌های پیشین رفتار نکند.