همشهری- سیاوش فلاح‌پور: اکنون با گذشت حدود یک سال از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، نبرد زمینی میان جنبش انصارالله با نیروهای مورد حمایت عربستان سعودی در استان استراتژیک مارب شدیدتر شده است.
از منظر معادلات جنگی، مارب کلید پیروزی در جنگ یمن به‌حساب می‌آید و بر این اساس، نبرد بر سر آن سرنوشت‌ساز است. عربستان سعودی در ماه‌های گذشته با حجم بی‌سابقه‌ای از حملات هوایی تلاش کرده هجوم گسترده انصارالله به‌سوی مرکز این استان را متوقف کند؛ اما واقعیت‌های میدانی نشان می‌دهد عزم صنعا برای عبور پیروزمندانه از این خط راسخ است. این در حالی است که طی روزهای اخیر، نشانه‌هایی از تغییر برخی تاکتیک‌های نظامی توسط انصارالله برای فشار بیشتر بر نیروهای تحت محاصره دولت منصور هادی در مارب دیده می‌شود؛ تغییرات تاکتیکی‌ای که به گزارش شبکه الجزیره، ممکن است کار جنگ را به سود مقاومت یمن خاتمه دهد. ازجمله این تغییرات، انتقال نقطه ثقل نبرد از جبهه‌های غربی به‌سوی جبهه جنوب شرقی مارب است؛ جایی که اگرچه موانع طبیعی بسیار سختی پیش روی رزمندگان انصارالله وجود دارد اما در عین حال، شاهد خطوط دفاعی ضعیف‌تری از سوی نیروهای مورد حمایت عربستان است. تمام اینها در حالی است که به روایت روزنامه العربی الجدید، تمرکز مطلق عربستان سعودی بر مارب باعث شده خطوط دفاعی متحدان این کشور در سایر استان‌های یمنی، ازجمله شبوه و بیضا، یکی پس از دیگری فروپاشیده و حلقه محاصره بر مارب، تنگ‌تر شود.
روزنامه العرب که ازجمله رسانه‌های نزدیک به امارات شناخته می‌شود، روز گذشته در گزارشی مفصل با اشاره به تحولات معنادار اخیر در جبهه‌های یمن نوشت: روشن نیست چگونه نیروهایی که ظرف چند سال مقابل شدیدترین حملات انصارالله مقاومت کرده بودند در هفته‌های اخیر به این سادگی از مواضع خود عقب نشینی کرده و نقاط استراتژیکی را در شبوه، بیضا و مارب در اختیار طرف مقابل قرار داده‌اند. به نوشته روزنامه العربی الجدید، حقوق ماهانه این نیروها که باید از سوی کشورهای عربی متحد ما تامین شود طی ماه‌های اخیر مرتبا قطع شده و با تأخیرهای فراوان پرداخت می‌شود. احتمال فروپاشی‌های بیشتر در جبهه مارب، آن هم بدون درگیری‌های سخت نظامی وجود دارد. شرایط روانی نیروهای این جبهه مطلوب نیست و شرایط با ۳ سال قبل به کلی فرق کرده است.
طرح آتش‌بس صنعا؛ روی میز
پیش از این عربستان سعودی طرحی را به‌عنوان ابتکار عمل سعودی برای آتش‌بس در جنگ یمن تقدیم سازمان ملل و میانجی‌های منطقه‌ای ازجمله سلطنت عمان کرده بود. براساس این طرح، مذاکراتی محرمانه میان ریاض و صنعا در شهر مسقط، پایتخت عمان برگزار شد؛ مذاکراتی که انتظار می‌رفت با توجه به تحولات بین‌المللی، مقدمه‌ای برای پایان جنگ یمن باشد. اما با گذشت زمان روشن شد این طرح (که جزئیات آن تاکنون منتشر نشده)، برای جنبش انصارالله که دست برتر را در معادله نظامی یمن دارد چندان مطلوب نیست. محمد عبدالسلام، سخنگوی جنبش انصارالله با تأیید این موضوع در صفحه توییتر خود نوشت: می‌خواهند آنچه را در جنگ به‌دست نیاورده‌اند بدون هیچ مابه‌ازای میدانی در مذاکره تصاحب کنند. ابتکار عمل سعودی برای آتش‌بس، فاقد ساده‌ترین اصول برای توافقی عادلانه در یمن است.
حالا با گذشت نزدیک به ۹ ماه از آن زمان، انصارالله طرح جدیدی را روی میز قرار داده است؛ آن هم در شرایطی که تقریبا سراسر مارب به محاصره این جنبش درآمده و احتمال آزادی کامل شهر دور از ذهن نیست. براساس این طرح، انصارالله حاضر است در ازای سیطره کامل بر منابع نفت و گاز مارب، کمیته‌ای مشترک از تمامی گروه‌ها را برای اداره این شهر، پس از درگیری‌های نظامی به‌رسمیت بشناسد. به‌عبارت ساده‌تر انصارالله حاضر است در مقابل تسلیم طرف مقابل و سیطره بر مارب بدون درگیری نظامی، سهمی از اداره سیاسی و امنیتی این شهر در آینده را به رقبای خود ببخشد. به موجب بخش دیگری از این طرح، تمامی نیروهای حاضر در مارب باید مخالفت صریح خود با هرگونه مداخله خارجی در یمن را اعلام کنند. متحدان عربستان سعودی در یمن تاکنون نسبت به این طرح واکنش رسمی نداشته‌اند.
تمام این تحولات در حالی رخ می‌دهد که هانس گروندبرگ، نماینده جدید دبیرکل سازمان ملل در پرونده یمن به‌تازگی کار خود را آغاز کرده است. او هفته گذشته به همراه تیموثی لیندرکینگ، نماینده دولت آمریکا در پرونده یمن، نخستین سفر منطقه‌ای خود به مقاصد ریاض و مسقط را انجام داد؛ سفرهایی که البته نتایج امیدوارکننده‌ای برای وی نداشته است. بدون شک هیچ‌یک از برنامه‌های سیاسی برای پایان این بحران، بدون روشن شدن نتیجه قطعی نبرد مارب، تأثیر میدانی ویژه‌ای نخواهد داشت. بر این اساس می‌توان گفت تا اطلاع ثانوی، همه نگاه‌ها به مارب است؛ نبردی سرنوشت‌ساز که می‌تواند آخرین ایستگاه از جنگ یمن باشد.
چرا مارب مهم است؟
اهمیت نظامی مارب طی سال‌های گذشته بیشتر مورد توجه رسانه‌ها بوده است. با آزادی این استان سیطره جنبش انصارالله بر شمال یمن یکدست شده و دیگر متحدان سعودی‌ها در این بخش از یمن هیچ پایگاه قابل توجهی نخواهند داشت. از سوی دیگر نباید فراموش کرد که با پیروزی مقاومت در مارب، آخرین امیدهای ائتلاف عربی برای حرکت نظامی به‌سوی صنعا نقش بر آب خواهد شد. اما اهمیت مارب تنها به اینها محدود نمی‌شود. این استان استراتژیک قطب انرژی یمن است و مهم‌ترین ذخایر نفت و گاز این کشور را در خود جای داده است. بنابراین انصارالله می‌تواند با سیطره بر مارب، علاوه بر کسب درآمد، بحران سوخت و انرژی در صنعا را نیز مدیریت کند. همچنین باید توجه داشت که بزرگ‌ترین نیروگاه برق یمن در مارب قرار دارد.