همشهری آنلاین-سیده زهرا عباسی- روح‌الله کریمی: طی روزهای گذشته، عراق فیلم‌ها و اخبار منتشر شده مبنی بر بازگشایی مرزهای زمینی ایران و عراق و اجازه ورود به زائران معطل‌مانده در پشت مرز شلمچه و مهران را رد کرد درحالی‌که پیش از آن سرلشکر عمر الوائلی، رئیس اداره گذرگاه‌های مرزی عراق به رسانه‌های داخلی این کشور گفته بود با دستور نخست‌وزیر به حدود ۵ هزار نفر که بیش از ۱۰روز بین ایران و عراق معلق بودند، اجازه ورود داده شد.
احمد محمدی‌فر، دبیر ستاد مرکزی اربعین در ایران هم تأکید کرد که مرزهای زمینی بسته است و علاقه‌مندان تحت هیچ شرایطی به سمت مرزهای زمینی حرکت نکنند. با وجود این، مشاهده‌های میدانی خبرنگار همشهری نشان می‌دهد از روز یکشنبه عراق در ساعت‌هایی مرزهای زمینی خود را باز کرد و به زائران حاضر در پایانه‌های مرزی اجازه خروج داد و حالا پایانه مرزی مهران با حدود ۲۰ موکب آماده بازگشت زائران شده.
روایت یک زائر در خروج از مرز
یکی از زائرانی که صبح روز اربعین (دوشنبه ۵ مهر) بدون داشتن ویزا توانست از پایانه مسافربری در مهران از مرز خارج شود و خود را به کربلا برساند در این‌باره می‌گوید: یکشنبه غروب بعد از نماز مغرب از قم راه افتادیم و تا ۳۰ کیلومتر قبل از ایلام هیچ‌کس جلوی ما را نگرفت و ممنوعیتی برقرار نبود. اما تقریبا ۳۰ کیلومتر مانده به ایلام پلیس راهور یک ایستگاه داشت و مأموران جلوی ما را گرفتند و خیلی با تأکید گفتند برگردید. به محض اینکه از دوربرگردان برگشتیم جلوی چشم پلیس و در همان نزدیکی، نیروهای محلی و اهالی منطقه ما را از کوه و مسیر فرعی رد کردند و ۵-۴ کیلومتر بعد از پاسگاه دوباره وارد جاده اصلی شدیم.
او با بیان اینکه راهنماهای محلی از هر ماشینی ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان پول می‌گرفتند و زائران را در مسیر بیراهه ۵-۴ کیلومتر بعد از پلیس راهور وارد جاده اصلی می‌کردند، می‌افزاید: نقطه دوم بعد از خروجی ایلام به سمت مهران شاهد اتفاقی مثل صحنه قبلی بودیم. بار دیگر پلیس جلوی ما را گرفت و به محض اینکه از دوربرگردان برگشتیم، تعدادی از جوانان به‌عنوان راه بلد مردم را به سمت جاده قدیم هدایت می‌کردند و از هر ماشینی ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان پول می‌گرفتند تا دوباره بعد از ایستگاه، آنها را به جاده اصلی برگردانند.
بعد از این ایستگاه تا شهر مهران دیگر مشکلی نداشتیم. این زائر ادامه می‌دهد: مشکل اصلی ما از مهران تا پایانه مرزی بود. خیلی عجیب بود که در این مسیر، پل زائر را بسته بودند و دوباره یک‌سری از جوانان محلی مسافران را سوار و از مسیرهای بیابانی رد می‌کردند. آنها وعده می‌دانند زائران را قبل از پایانه مرزی پیاده می‌کنند درحالی‌که یک مقدار جلوتر پلیس، راه را بسته بود و در واقع زائران باید همان جا پیاده می‌شدند. این افراد از هر نفر ۵۰ تا ۷۰ هزار تومان کرایه می‌گرفتند. در همین نقطه دوباره رانندگان دیگری از مسیر دیگری می‌آمدند و مسافران را از اینجا سوار می‌کردند و تا ۵ کیلومتری مرز می‌بردند و دوباره کرایه دیگری می‌گرفتند. حتی پایانه مرزی مهران باز بود و زائران کم‌کم رد می‌شدند. خیلی‌ها گلایه داشتند وقتی به هر حال زائران به نقطه مرزی می‌رسند، چرا مسئولان اینقدر سختگیری بی‌مورد می‌کنند و مسیر اتوبوس‌ها و خودروهایی که از جاده اصلی می‌آیند را می‌بندند. این شهروند با بیان اینکه جزو آخرین گروه‌هایی بوده که توانسته است از مرز خارج شود، ادامه می‌دهد: قبلا می‌گفتند امکانات نیست و مردم تشنه و گرسنه هستند، اما با راه‌اندازی موکب‌ها خدمات‌دهی فعال است و همه‌چیز به وفور وجود دارد.
خروج ۲۹ هزار ایرانی از مرز مهران
فرماندار مهران هم گرچه صحبت‌های این زائر را رد نمی‌کند، اما تأکید می‌کند افراد خارج‌شده از مرز کسانی بوده‌اند که علاوه بر روادید، موافقتنامه رسمی از طرف عراق و برگه تزریق واکسن داشته‌اند. مجید کاکی با بیان اینکه ۴۲هزار مسافر اتباع ایرانی و خارجی از ۲۵محرم تا روز گذشته از مرز بین‌المللی مهران (ورود و خروج) تردد کرده‌اند، می‌گوید: در این‌مدت (۲۵محرم تاکنون) ۲۹هزار نفر اتباع ایرانی تاکنون موفق به خروج از مرز مهران و ۴ هزار نفر نیز از این گذرگاه زمینی وارد کشور شده‌اند. همچنین در این مدت ۶۸۰۰ تبعه عراقی از مرز مهران خارج و ۱۸۰۰ نفر هم وارد کشور شده‌اند.
به‌گفته وی، با وجود رایزنی‌های متعدد و مکرر با دولت عراق مبنی بر خروج زائران حاضر در مرز اما دولت عراق با ورود این زائران به خاک کشورش به‌علت ویروس کرونا موافقت نکرد. این در حالی است که یکی از مسئولان مستقر در مرز مهران که نخواست نامش ذکر شود، تأکید می‌کند که عراق از روز یکشنبه مرز خود را باز کرد و برای زائرانی که در پایانه مرزی بودند، ویزا صادر کرد. خبرهای رسیده از مرز شلمچه در خوزستان هم گویای روایتی مشابه است.
پیک بازگشت زائران
زائران به هر طریقی بود خود را به کشور عراق رساندند، اما معاون عمرانی استاندار ایلام تأکید می‌کند که رفت‌وآمد از مرز آن‌قدرها هم ساده نیست.
احمد کرمی با بیان اینکه حتی در زمان رفت هم ویزای کشور عراق الزامی بوده است به همشهری می‌گوید: هم کشور عراق و هم کشور ایران موقع بازگشت ویزا و مدارک قانونی را بررسی می‌کنند.
وی با بیان اینکه آغاز موج بازگشت زوار از طریق مرز مهران از روز گذشته (دوشنبه) شروع شده است، می‌افزاید: ما به‌طور رسمی چند روزی است که آماده بازگشت زوار هستیم، اما پیش‌بینی این است که امروز و فردا (سه‌شنبه و چهارشنبه) پیک برگشت زائران باشد و روزانه حدود ۳۰ هزار نفر از مرز وارد کشور شوند.
استقرار روزانه هزار اتوبوس در مرز مهران
معاون عمرانی استاندار ایلام اتوبوس مورد نیاز برای ورود زائران را طی این چند روز ۳۵۰۰ تا ۴ هزار دستگاه می‌داند و می‌گوید: روز گذشته هم حدود ۷۰۰ اتوبوس در پایانه مرزی مستقر بود، اما از امروز روزانه حدود هزار دستگاه در این پایانه حاضر خواهند بود. کرمی با تأکید بر اینکه بازگشت زمینی زائران امسال فقط از پایانه شهید سلیمانی انجام خواهد شد، می‌گوید: پیش‌بینی این است که ۸۰ درصد زوار از مرز مهران و به‌صورت زمینی به کشور بازگردند. وی با بیان اینکه زائران در زمان برگشت از نظر بهداشتی و بیماری کرونا کنترل می‌شوند، می‌افزاید: نیروهای انتظامی، امدادی، خدماتی، مواکب و نیروهای بهداشتی همه در مرز مستقر و همچنین با تامین غذا، آب آشامیدنی و حمل‌ونقل کاملا آماده بازگشت زائران هستیم.
معاون عمرانی استاندار ایلام توضیح می‌دهد که هم‌اکنون حدود ۲۰ موکب از سوی آستان قدس، ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، سپاه، راهداری، استان‌های معین مثل اصفهان و قم در روز حدود ۱۵ تا ۱۸ هزار پرس غذا توزیع می‌کنند که از شب گذشته با توجه به موج بازگشت زائران این تعداد به ۳۰ هزار پرس رسیده است.
پرواز فوق‌العاده ایلام - تهران
گرچه احمد کرمی، معاون عمرانی استاندار ایلام پیش‌بینی می‌کند که ۸۰ درصد زائران اربعین به‌صورت زمینی به کشور بازگردند، اما مدیر فرودگاه شهدای ایلام از برقراری پرواز فوق‌العاده ایلام - تهران با هدف انتقال زوار اربعین در بازگشت به کشور از روز گذشته خبر می‌دهد. محمد جواد یگانه با بیان اینکه ۵ تاکسی ویژه فرودگاه در پایانه مرزی مهران مستقر است، می‌افزاید: درصورتی که میزان متقاضیان بازگشت هوایی زیاد باشد به تعداد تاکسی‌های فرودگاه در مرز مهران اضافه خواهد شد. به‌گفته وی، پرواز فوق‌العاده ایلام- تهران در طول روز بسته به میزان مسافران یک یا ۲مورد خواهد بود که توسط شرکت آسمان انجام می‌شود. یگانه تأکید می‌کند که نرخ بلیت این پروازها همانند پروازهای عادی بین ۵۰۰ تا ۷۵۰هزار تومان شناور است و هیچ بهایی افزون بر نرخ معمول مصوب نشده. علاوه بر پرواز فوق‌العاده ایلام- تهران رایزنی برای ایجاد پرواز در مسیرهای مشهد و اردبیل هم در حال انجام است، زیرا میزان تقاضای مسافران به مقصد این شهرها بیشتر از سایر نقاط کشور است.
بیماریابی در زمان ورود
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ایلام هم با اشاره به تلاش برای شناسایی و کنترل افراد بیماری که از مرز مهران وارد کشور می‌شوند، می‌گوید: گیت‌های بیماریابی در ورودی مرز بین‌المللی مهران با توجه به موج بازگشت زائران اربعین از امروز به کشور فعال شدند. دکتر جمیل صادقی‌فر می‌افزاید: براساس نظام مراقبت، افرادی که از طریق مرز مهران وارد کشور می‌شوند غربالگری می‌شوند و از آن دسته از افرادی که مشکوک به بیماری باشند نمونه‌گیری به عمل خواهد آمد.