سفر به روزهای جنگی
روزهای پایان جنگ‌جهانی دوم است؛ وقتی جهانی با کودکان بی‌پناه و آسیب‌دیده در جنگ روبه‌رو شد. به‌همین دلیل است که یک سال پس از جنگ‌جهانی دوم در اولین نشست مجمع‌عمومی سازمان ملل متحد در سپتامبر سال ۱۹۴۶ (شهریور ۱۳۲۵ ) صندوق کودکان سازمان ملل یا یونیسف پایه‌گذاری می‌شود تا به نیازهای فوری این کودکان پاسخ بدهد.
سال ۱۹۵۴ میلادی، مجمع‌عمومی سازمان ملل متحد بنابر قطع‌نامه‌ی شماره‌ی ۸۳۶ از یونیسف می‌خواهد روزی را به‌نام «روز جهانی کودک» نام‌گذاری کند. در همین قطع‌نامه از یونیسف می‌خواهند که به همه‌ی کشورهای عضو، توصیه کند از سال ۱۹۵۶ میلادی، روزی به‌نام کودک اختصاص یابد که آن‌روز، بیانگر هم‌بستگی و درک کودکان سراسر جهان از یک‌دیگر باشد و براساس همین قطع‌نامه، کشورها می‌توانستند روزی را که برگزینند که متناسب با وضعیت ویژه‌ی کشورشان باشد و پس از آن بسیاری از کشورهای جهان روز ملی کودک دارند و در ایران این روز ۱۶ مهر است.
البته یونیسف به‌دنبال روزی جهانی برای کودکان بود و سرانجام روز بیستم نوامبر (۲۹ آبان) سال ۱۹۵۹ میلادی را که اعلامیه‌ی حقوق کودک به تصویب رسید، به‌عنوان روز جهانی کودک در نظر گرفت.
دشمنی به نام کرونا
سفر بعدی همین اطراف است، همین روزهاست؛ اگر دلیل انتخاب روزی برای کودکان جهان، کودکان بازمانده از جنگ بود، حالا کرونا مثل جنگ‌جهانی دوم کودکان زیادی را در جهان بی‌سرپرست کرده است و براساس آخرین آمار سازمان بهزیستی کشور در ایران تاکنون ۵۱ هزار کودک، یا یکی از والدین خود را از دست داده‌اند یا بی‌سرپرست شده‌اند.
ما اشتباه فهمیده بودیم. قرار نیست این روز فقط برای کودکان جشن گرفته شود. این فقط یک روز فانتزی نیست! قرار است در این روز به مشکلات کودکان جهان توجه شود.
براساس گزارش یونیسف و سازمان بین‌المللی کار، تقریباً یک‌دهم کودکان در جهان، مجبورند کار کنند. در سطح جهان در آغاز سال ۲۰۲۰ میلادی، شمارکودکانی که مجبور به‌کار بوده‌اند، به حدود ۱۶۰میلیون می‌رسید که هشت‌میلیون و ۴۰۰هزار نفر بیش‌تر از آماری است که چهارسال پیش از این به‌دست آمده بود.
این گزارش پیش‌بینی می‌کند که ادامه‌ی وضع موجود و گسترش فقر و پاندمی کرونا، باعث شود تا پایان سال آینده ۹میلیون کودک دیگر نیز مجبور به کار شوند.
بحران کووید ۱۹، خطر اجبار به‌کار آن کودکانی را افزایش بخشیده که در گذشته نیز مجبور به‌کار بوده‌اند. شرایط بد شده و کار کودکان گسترش یافته، چون بسیاری از والدین، امکانات و درآمدهایشان را
از دست داده‌اند.
«کلودیا کاپا»، کارشناس یونیسف و یکی از تهیه‌کنندگان این گزارش، بحرانی را که کودکان در جوامع فقیر با آن روبه‌رو هستند بسیار جدی می‌داند و می‌گوید: «اگر حمایت‌های اجتماعی دولت‌ها به دلایلی هم‌چون سیاست‌های ریاضت اقتصادی از سطح کنونی نیز پایین‌تر برود، آن‌گاه تعداد کودکانی که مجبور به کار می‌شوند تا پایان سال ۲۰۲۲ میلادی تا ۴۶ میلیون نفر افزایش خواهد یافت.»
از آن‌طرف در حالی که سازمان ملل متحد پیش بینی کرده بود تا سال ۲۰۳۰ گرسنگی در جهان ریشه کن شود، اما جدیدترین گزارش جهانی حاکی است که در سال گذشته تعداد گرسنگان جهان ۲۰میلیون نفر افزایش یافته است. جنگ، تغییرات آب‌وهوایی و شیوع ویروس کرونا، عاملان افزایش این گرسنگی بوده است.
«هنری تافور»، مدیر اجرایی بنیاد کودکان ملل متحد هم معتقد است وضعیت گرسنگی به‌شدت نگران‌کننده است. بیماری کووید ۱۹ که قرنطینه خانگی و شوک‌های شدید اقتصادی و اجتماعی را باعث شده، تغذیه‌ی کودکان را به‌شدت وخیم کرده است.
یک راه دور
سفر دورتری در راه داریم به روزهای بعد از جنگ‌جهانی اول؛ چون نخستین کنفرانسی که در قرن بیستم برای بهبود زندگی کودکان برگزار شد، کنفرانس ژنو در سوئیس بود که در سال ۱۹۲۵ میلادی و با حضور ۵۴ کشور تشکیل شد. در این کنفرانس نماینده‌ای از ایران حضور داشت؛ «میرزا یحیی دولت‌آبادی»، چهره برجسته‌ی دوره‌ی مشروطه که هم در زمینه‌ی حقوق کودک و هم در زمینه‌ی آموزش و پرورش از پیشگامان بود.
این نشست «کنفرانس جهانی برای رفاه کودکان» نام‌گذاری شد و در پایان، اعلامیه‌ی حمایت از کودکان تصویب شد. در این اعلامیه به نیازهای معنوی کودکان، رهایی کودکان از فقر، حمایت از کودکان کار، ارزیابی دوباره‌ی شیوه‌های آموزشی کودکان و موضوع‌های دیگر مربوط به بهزیستی و رفاه کودکان در سراسر جهان توجه و تأکید شده بود. در حقیقت این کنفرانس شالوده‌ی روز جهانی کودک و در پیامد آن، اعلامیه‌ی حقوق کودک و کنوانسیون حقوق کودک را در قرن بیستم شکل داد.
اما کودکی در هرجای جهان با اتفاقات خوب و بد، بهترین دوره‌ی زندگی هرانسان است و تا ۱۸سالگی دوام خواهد داشت. پس قدر این لحظه‌های زیبا را بدانید.
منابع: گزارش‌های یونیسف و سایت کتابک